Oι ευρωεκλογές, παρότι μπορεί να λειτουργήσουν ως δείκτης των τάσεων του εκλογικού σώματος, δύσκολα θα είναι καταλύτης για ουσιαστικές  πολιτικές μεταβολές. Το γενικό αυτό συμπέρασμα προκύπτει από έρευνα με θέμα «Ευρωεκλογές 2014: Η επόμενη μέρα», την οποία εκπόνησε η εταιρεία PRO RATA και στην οποία εξετάζονται  τα πιθανά σενάρια σχετικά με τις εξελίξεις στο πολιτικό προσκήνιο μετά την αναμέτρηση της 25ης Μαίου. Παρουσιάζονται, λεπτομερώς, οι παράγοντες που θα κρίνουν την επιτυχία ενός κόμματος, οι πιθανές μετεκλογικές πολιτικές εξελίξεις, ανάλογα με τα αποτελέσματα καθώς και οι εξελίξεις στα πολιτικά κόμματα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο χρονικό διάστημα από 7 ως 9 Μαίου και το δείγμα προήλθε από τους κατοίκους Ελλάδος, από 18 ετών και άνω. Σε αυτήν  διακρίνεται μια τάση αναμονής και παθητικότητας στην κοινή γνώμη, που δείχνει να ευνοεί στάσεις υπέρ πιο ήπιων μετεκλογικών εξελίξεων – κυβερνητικός ανασχηματισμός – παρά πιο δραστικών μεταβολών – πτώση της κυβέρνησης.

Αποτυπώνεται, παράλληλα, μία ισχυρή τάση στους ερωτώμενους, βάση της οποίας επιτυχία ενός κόμματος είναι η συνέπειά του προς τις ιδεολογικές του αρχές.  Αυτό καταδεικνύει ότι η πλειονότητα των πολιτών έχει κουραστεί τόσο από την ασυνέπεια λόγων και έργων που επιδεικνύουν ορισμένα κόμματα αλλά και από τη διαχειριστική αντίληψη που ορισμένα προβάλλουν. Επιθυμούν τα κόμματα που κατέρχονται στις εκλογές να προβάλλουν σαφή προγράμματα σε συγκεκριμένα ιδεολογικά πλαίσια τα οποία και θα δεσμεύονται να υλοποιήσουν. Αυτό δε σημαίνει ότι οι ερωτώμενοι διαθέτουν κατ’ ανάγκην μια συνεκτική προσωπική ιδεολογική ταυτότητα, αλλά ότι αναδιπλώνονται σε ηθικές στάσεις για την πολιτική ειδικά όταν το γενικότερο κλίμα στην κοινή γνώμη για τους πολιτικούς και τα κόμματα τείνει προς την κατεύθυνση της δυσπιστίας και του κυνισμού.

Σε ότι αφορά, πάντως, τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ του Ιουνίου του 2012 εντοπίζονται αναμενόμενες τάσεις σχετικά με μεγαλύτερη μετεκλογική κινητικότητα, οι οποίες ευνοούν και πιο δραστικές μεταβολές (πτώση κυβέρνησης). Ωστόσο, όλα αυτά – και στην περίπτωση των ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ – πέρα από στάσεις υποθάλπουν και κεκαλυμμένες προσδοκίες ασχέτως του βαθμού ορθολογικής εκτίμησης του πολιτικού περιβάλλοντος. Πιο αναλυτικά:

Για τη ΝΔ

Φαίνεται, ακόμη, ότι στην πλειονότητά τους οι πολίτες που ψήφισαν ΝΔ στις εκλογές του Ιουνίου του 2012 έχουν υιοθετήσει μία στάση περί πιθανής ήττας στις εκλογές. Πάνω από το 40% των ερωτώμενων ψηφοφόρων της ΝΔ επισημαίνουν ως εκλογική αποτυχία μια διαφορά άνω του 3% από τον πρώτο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ περίπου το 30% αντιλαμβάνεται ως εκλογική αποτυχία την ήττα υπό οποιαδήποτε συνθήκη.  Ως πιο πιθανές μετεκλογικές εξελίξεις θεωρούν ιεραρχικά α) το να απειληθεί η κυβερνητική σταθερότητα, β) την ανάδυση εσωκομματικών συγκρούσεων και γ) τη μετατόπιση σε μετριοπαθέστερες θέσεις. Αρκετά χαμηλά είναι η αμφισβήτηση της ηγεσίας και η μετατόπιση σε πιο δεξιές θέσεις.  Βέβαια, οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στις παραπάνω τρείς επιλογές είναι σχετικά ανεπαίσθητες και αυτό σημαίνει ότι στους ψηφοφόρους της ΝΔ επικρατεί αβεβαιότητα ως προς το μετά των εκλογών. Σε κάθε περίπτωση οι ψηφοφόροι της ΝΔ αναμένουν εξελίξεις σε κυβερνητικό επίπεδο οι οποίες πιθανόν να αντιμετωπιστούν με κάποιον κυβερνητικό ανασχηματισμό ή να επιλυθούν στο εσωκομματικό πεδίο.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ

Στην πλειονότητά τους, εξ άλλου, οι πολίτες που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιουνίου του 2012 αντιλαμβάνονται, μάλλον, ως δεδομένη την πρωτιά στις εκλογές. Υπάρχει μια συγκρατημένη αισιοδοξία που εξηγεί και τις μικρές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα τρία σενάρια τα οποία κλήθηκαν να αξιολογήσουν. Σίγουρα κάτι λιγότερο από ένας στους τρείς φαίνεται να προσμένει νίκη με διαφορά άνω των τριών μονάδων. Ως κύρια μετεκλογική εξέλιξη – με ποσοστό που προσεγγίζει το 40% - μετά από εκλογική αποτυχία θεωρούν τη μετατόπιση σε αριστερότερες και πιο ριζοσπαστικές θέσεις κάτι που πιθανόν να έρχεται σε αντίθεση με την αντίληψη που επικρατεί στο δημόσιο διάλογο, ότι δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ ως δυνάμει κυβερνητικό κόμμα πρέπει να κινηθεί προς μετριοπαθέστερες θέσεις. Και στην περίπτωση των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ λιγότερο πιθανή είναι η αμφισβήτηση της ηγεσίας. Τέλος, φαίνεται πως στη βάση του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχει μεγαλύτερη αισιοδοξία και επιθυμία για δραστικότερες αλλαγές στο εκλογικό σκηνικό.

Για το ΠΑΣΟΚ

Στην πλειονότητά τους οι πολίτες που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Ιουνίου του 2012 θεωρούν ότι το ΠΑΣΟΚ θα αποτύχει εάν το ποσοστό της "Ελιάς" υπολείπεται αρκετά του εθνικού ποσοστού του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο ως βασική μετεκλογική εξέλιξη αξιολογούν α) την αλλαγή ηγεσίας (36%) και β) την επανίδρυση του κόμματος (27%) - με πολύ πιο χαμηλή την αποχώρηση από την κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι η προσωποποίηση του διλήμματος «ή Ελιά ή εθνικές εκλογές» δεν λειτουργεί θετικά στο δυνητική δεξαμενή ψηφοφόρων για την «Ελιά», οι οποίοι αναμένουν για την επόμενη ημέρα ριζικές αλλαγές στο ΠΑΣΟΚ. Τέλος φαίνεται ότι από τους τρείς αρχηγούς των κομμάτων που εξετάστηκαν, ο πιο επισφαλής είναι ο Ευ. Βενιζέλος.