Ο χρόνος μετρά αντίστροφα, ώστε να εξασφαλίσει η ευρωζώνη μια συμφωνία φέτος για τη συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στο πρόγραμμα διάσωσης ύψους 86 δισ. ευρώ της Ελλάδας, εν μέσω διχασμού για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, τους στόχους του προϋπολογισμού και την ελάφρυνση χρέους της χώρας.
Το ταμείο εξακολουθεί να θέλει οι απρόθυμες πρωτεύουσες της ευρωζώνης να δώσουν περισσότερες λεπτομέρειες ως προς το πόσο μακριά θα πάνε για να ελαφρύνουν το τεράστιο χρέος της Ελλάδας.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ στη διάσωση της Ελλάδας υπήρξε ο βασικός στόχος των κυβερνήσεων της ευρωζώνης, κυρίως της Γερμανίας και της Ολλανδίας, από τότε που συμφωνήθηκε η νέα διάσωση πέρυσι. Το Βερολίνο θεωρεί τη συμμετοχή του ΔΝΤ ως κρίσιμης σημασίας για να πείσει τους σκεπτικιστές Γερμανούς βουλευτές για την αυστηρότητα και τη δύναμη του προγράμματος, ταυτόχρονα όμως είναι και μια από τις πιο απρόθυμες κυβερνήσεις σε ό,τι αφορά στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων δηλώνουν επίσης πως η απόφαση για τη συμμετοχή του Ταμείου στο πρόγραμμα διάσωσης έχει μπει στην «αναμονή», μέχρις ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, που ξεκίνησε τον περασμένο μήνα.
Οι αξιωματούχοι τρέχουν για να σημειωθεί πρόοδος ενόψει της 5ης Δεκεμβρίου, όταν και θα πραγματοποιηθεί η τελευταία προγραμματισμένη συμφωνία των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για φέτος. Το ΔΝΤ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα προσπαθήσει να αποφασίσει μέχρι το τέλος του 2016 για τη συμμετοχή του.
Τη Δευτέρα αξιωματούχοι της ΕΕ πραγματοποίησαν ολονύκτιες διαπραγματεύσεις με τους Έλληνες εταίρους τους -παρουσία και του ΔΝΤ-, προκειμένου να συμφωνηθούν οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να ολοκληρώσει η Αθήνα στο πλαίσιο της τελευταίας αξιολόγησης.
Η ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα ανοίξει τον δρόμο για το ΔΝΤ και τις αρχές τις ευρωζώνης να προσπαθήσουν να διευθετήσουν τις διαφορές ως προς το αν οι οικονομικές υποθέσεις του προγράμματος είναι ρεαλιστικές.
Όμως, ο χρόνος ίσως τελειώνει για τη συμμετοχή του ΔΝΤ. Αν το Ταμείο δεν μπορέσει να συμφωνήσει για τη συμμετοχή του στο πρόγραμμα διάσωσης μέχρι το τέλος του χρόνου, το 2017 υπάρχουν πολιτικά εμπόδια στον ορίζοντα, μεταξύ των οποίων η έναρξη της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ τον Ιανουάριο στην προεδρία των ΗΠΑ, η οποία ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στην αμερικανική θέση σε ό,τι αφορά στις πρακτικές δανεισμού του Ταμείου στην Ευρώπη.
Οι εκλογές στην Ολλανδία τον Μάρτιο μπορεί να οδηγήσουν σε τερματισμό της θητείας του Γερούν Ντάισελμπλουμ στη θέση του υπουργού Οικονομικών της χώρας και προέδρου του Eurogroup. Ο Ντάισελμπλουμ θεωρείται βασικός παράγοντας για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Αν αποτύχει η προσπάθεια συμμετοχής του ΔΝΤ, μπορεί να μειωθούν οι πιθανότητες να εγκρίνει το γερμανικό κοινοβούλιο την εκταμίευση νέων δόσεων προς την Αθήνα.
Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις, μια επιλογή είναι να πραγματοποιηθεί μια επιπλέον συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών αργότερα τον Δεκέμβριο ή τον Ιανουάριο, προκειμένου να βρεθεί συμφωνία που θα καθιστά εφικτή τη συμμετοχή του ΔΝΤ.
Στην «καρδιά» της διαφωνίας βρίσκεται το γεγονός ότι το ΔΝΤ θεωρεί εξαιρετικά μη ρεαλιστικό τον στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018 και διατήρηση αυτού του πρωτογενούς πλεονάσματος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.
Το Ταμείο έχει υποστηρίξει πως οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις θα φέρουν ένα πολύ χαμηλότερο πλεόνασμα, της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ. Η αποδοχή του στόχου αυτού υποδηλώνει πως η ευρωζώνη θα πρέπει να παράσχει ελάφρυνση χρέους «πολύ πέραν» αυτού που έχει συζητηθεί μέχρι τώρα.
Την ώρα που το ΔΝΤ ετοιμάζει μια νέα ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, η οποία συνδέεται με την πρόοδο της δεύτερης αξιολόγησης, πηγές που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις λένε πως αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει τα θεμελιώδη στοιχεία της διαμάχης.
Βασικό σημείο στις επερχόμενες διαπραγματεύσεις αναμένεται να είναι το για πόσο θα πρέπει η Ελλάδα να διατηρεί τον στόχο του 3,5%. Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης αναμένεται πως θα συνεχίσουν να επιμένουν πως ο στόχος θα πρέπει να επιτευχθεί το 2018, εγείροντας ερωτήματα ως προς το για πόσο διάστημα μετά το 2018 θα πρέπει το πρωτογενές πλεόνασμα να διατηρηθεί στο επίπεδο αυτό.
Η ΕΕ υποστηρίζει πως μετά από δύο συνεχόμενα τρίμηνα θετικού ρυθμού ανάπτυξης και βελτιωμένων οικονομικών προοπτικών για το 2017, ο στόχος είναι ρεαλιστικός.
Από την πλευρά της ΕΕ, υπάρχει αγανάκτηση και για τις δηλώσεις αξιωματούχων του ΔΝΤ τον Σεπτέμβριο, που ζητούσαν περαιτέρω φορολογικές και συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, λόγω ανησυχιών ότι οι δηλώσεις αυτές έκρυβαν τις επιτυχίες πολιτικών του προγράμματος και απομάκρυναν την προσοχή από άλλες προτεραιότητες.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν τόνισε πως σημειώθηκε «καλή πρόοδος» στις διαπραγματεύσεις στην Αθήνα τις τελευταίες ημέρες, μεταξύ ΕΕ, ΔΝΤ και Ελλήνων αξιωματούχων, για την αξιολόγηση του προγράμματος διάσωσης της χώρας. «Στόχος παραμένει να φτάσουμε σε μια συνολική συμφωνία επάνω στη δεύτερη αξιολόγηση (...) σύντομα», ανέφερε. «Η συνάντηση του Εurogroup στις 5 Δεκεμβρίου θα είναι μια καλή ευκαιρία για να αναλύσουμε αυτή την πρόοδο».
Εκπρόσωπος του Ταμείου επεσήμανε αυτό τον μήνα μιλώντας στους δημοσιογράφους, ότι το ΔΝΤ δεν έχει «συγκεκριμένη προθεσμία» για να πάρει απόφαση για τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά πως ελπίζει ότι «μπορεί να επιτευχθεί πολύ γρήγορα» συμφωνία με την ευρωζώνη.
Προκειμένου το Ταμείο να πάρει απόφαση, χρειάζεται να δει ένα «ολοκληρωμένο πακέτο», στο πλαίσιο του οποίου προγραμματισμένα μέτρα ελάφρυνσης χρέους και οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις θα συνάδουν με τους δημοσιονομικούς στόχους της Ελλάδας, υπογράμμισε.
«Χρειαζόμαστε και τις πολιτικές αλλά και την ελάφρυνση χρέους, για να διασφαλίσουμε ότι το πρόγραμμα έχει λογική συνέπεια», δήλωσε. «Χρειάζεται να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε στο συμβούλιό μας πως υπάρχει ευρεία συναίνεση επάνω στο είδος και το εύρος της ελάφρυνσης χρέους που θα προσφερθεί».
