Την εικόνα μιας Ελλάδας που έχει προχωρήσει τις μεταρρυθμίσεις, που η οικονομία της παρουσιάζει ανοδική πορεία και η κυβέρνησή της στέλνει καθαρά μηνύματα υπέρ της προσέλκυσης επενδύσεων, έδωσε ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ, τονίζοντας ωστόσο, ότι η χώρα μένει ακόμη να υπερπηδήσει το εμπόδιο της αβεβαιότητας.
Στην ενημέρωση που έκανε σε Έλληνες δημοσιογράφους το απόγευμα, ο Αμερικανός πρέσβης υπογράμμισε ότι η Ελλάδα παραμένει στρατηγικός εταίρος των ΗΠΑ σε μια δύσκολη περιοχή, που περικλείεται από τη Β. Αφρική, την Αν. Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα - και ότι η χώρα του στοιχηματίζει σθεναρά στην οικονομική ισχυροποίηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Η διμερής συμμαχία είναι πολύ σημαντική, είναι δοκιμασμένη στο χρόνο, θα είναι σημαντική για το μέλλον της Ευρώπης και η Ευρώπη είναι σημαντική για την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ», σημείωσε.
Ο κ. Πάιατ εξέφρασε επίσης την πεποίθηση, ότι η προεδρική αλλαγή και η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, δεν θα διαταράξει την γενική εξωτερική πολιτική της χώρας του και δεν θα μειώσει τον ρόλο των διατλαντικών σχέσεων. Στη μακρόχρονη ιστορία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, παρατηρείται «συνέχεια» ακόμη και στις περιπτώσεις που έχει προαναγγελθεί «ασυνέχεια», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Σε σχέση με την επίσκεψη Ομπάμα στην Αθήνα, στην οποία επεφύλαξε πολλές αναφορές, ο κ. Πάιατ χαρακτήρισε «πολύ θετικό» το ότι η επίσκεψη αυτή συζητήθηκε ευρέως στη συνέχεια, τόσο κατά τη συνάντηση του Μπαράκ Ομπάμα με τον Ντ. Τραμπ, όσο και στις επικοινωνίες που είχε ο Αμερικανός Πρόεδρος με τους ξένους ηγέτες.
Στην πρώτη γραμμή του διμερούς ενδιαφέροντος, ο κ. Πάιατ έθεσε την οικονομία, την περιφερειακή ασφάλεια, τη σταθερότητα και το μεταναστευτικό. Αναφερόμενος στην οικονομία ως υπ' αριθμόν 1 θέμα, είπε ότι οι ΗΠΑ προσβλέπουν ιδιαίτερα στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, και τόνισε ότι έχει γίνει μεγάλη πρόοδος, αν και έχει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει. Ο Αμερικανός πρέσβης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη των startups στην Ελλάδα, λέγοντας ότι «θέλουμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα με εργαλεία που διαθέτουμε στον τομέα» και τόνισε ότι η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί από τη συνεργασία με το Ισραήλ στην τεχνογνωσία αυτή. Χαρακτήρισε δε, «καλό νέο», το γεγονός ότι αρκετοί νέοι στην Ελλάδα εμπλέκονται σ’ αυτόν τον τομέα, ενώ πριν από λίγα χρόνια θα είχαν ενδεχομένως στραμμένο το ενδιαφέρον τους σε μια θέση στη δημόσια διοίκηση.
Ως προς τη συμμαχική σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ, ο κ. Πάιατ υπογράμμισε ότι η Ελλάδα είναι από μακρού σύμμαχος της χώρας του σε μια δύσκολη περιοχή ανάμεσα σε τρεις διασταυρούμενες επικράτειες (Β. Αφρική, Αν. Μεσόγειο, Ρωσία και Μαύρη Θάλασσα) και στη γεωγραφική αυτή θέση, η Ελλάδα έχει τον ρόλο ενός πραγματικού πόλου σταθερότητας. «Οι ΗΠΑ έχουν στρατηγικό συμφέρον στο πλαίσιο των διατλαντικών σχέσεων, να ενισχύσουν την ικανότητα της Ελλάδας να ασκήσει αυτόν τον ρόλο ως περιφερειακός πόλος», πρόσθεσε.
Μιλώντας για το μεταναστευτικό ζήτημα, είπε ότι παραμένει στην κορυφή του ενδιαφέροντος για τις ΗΠΑ, και επικαλέστηκε την αναφορά του Προέδρου Ομπάμα που εξέφρασε την εκτίμησή του για τη γενναιοδωρία που επέδειξε ο ελληνικός λαός στους μετανάστες. Τόνισε δε, ότι ο Μπαράκ Ομπάμα δούλεψε πολύ πάνω στο πρόβλημα αυτό, αντιμετωπίζοντάς το ως παγκόσμια υπόθεση και στην Ειδική Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο.
Ως ένα επιπλέον στοιχείο σύνδεσης των ΗΠΑ με την Ελλάδα, ο κ. Πάιατ ανέφερε τις σχέσεις μεταξύ των δύο λαών όπως διαμορφώνονται από τη διασπορά, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και τους κοινούς θεσμούς. Ειδικά για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, είπε ότι «οι νέες γενιές θα χτίσουν τις σχέσεις του μέλλοντος» και εκφράστηκε θετικά για τον νέο υπουργό Παιδείας και τον ανοιχτό τρόπο που σκέφτεται, και με τον οποίο, όπως ανέφερε, έχει εποικοδομητικό διάλογο.
Ερωτηθείς για τις αλλαγές που μπορεί να επισυμβούν με τη νέα αμερικανική προεδρία στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, απάντησε ότι «αν δούμε την μακρόχρονη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, μόνον περιστασιακά μπορούμε να δούμε ριζικές αλλαγές όπως το άνοιγμα του Νίξον στην Κίνα - αλλά γενικώς οι πολιτικές στην περιοχή έχουν συνέχεια. Ακόμη κι όταν οι διοικήσεις λένε ότι θα αλλάξουν πολιτική, στη συνέχεια αποδεικνύεται ότι υπάρχει περισσότερη συνέχεια παρά ασυνέχεια». Ένα άλλο στοιχείο που συνηγορεί υπέρ της σταθερής εξωτερικής πολιτικής, όπως είπε, είναι ότι στις ΗΠΑ υφίσταται ένα σύστημα θεσμών ελέγχου της εξουσίας (checks and balances), σύμφωνα με το οποίο το Κογκρέσο παίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής, και παρά τον πολιτικό σεισμό που μπορεί να προκαλέσει μια προεδρική μετάβαση, στο Κογκρέσο υπάρχει σε μεγάλο βαθμό συνέχεια. «Ασφαλώς ο νέος πρόεδρος θα προσδιορίσει τις προτεραιότητές του» σημείωσε ο κ. Πάιατ. Ένα καλό σημείο είναι, ότι κατά τη συνάντηση που είχαν οι κ.κ. Ομπάμα και Τραμπ, συζήτησαν για την επίσκεψη Ομπάμα στην Ελλάδα, το γιατί ήρθε και γιατί είναι σημαντική η Ελλάδα για τις ΗΠΑ. Για το θέμα επίσης, έγιναν τηλεφωνικές επαφές του Προέδρου Ομπάμα με πολλούς ηγέτες απ όλο τον κόσμο και κυρίως με τους Ευρωπαίους.
Στο Κογκρέσο υπάρχει επίσης ένα συναινετικό κλίμα υπέρ της Ελλάδας, τόσο από τους Ρεπουμπλικάνους όσο και απ’ τους Δημοκρατικούς, το οποίο ερμηνεύεται και από την επιρροή της ελληνικής Διασποράς. Δεν είναι τυχαίο ότι στον Λευκό Οίκο εορτάζονται δύο εθνικές εορτές - της Ελλάδας και της Ιρλανδίας - και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. Θα υπάρξουν αλλαγές κυρίως στην εμπορική πολιτική, όπως τόνισε επανειλημμένα ο Ντ. Τραμπ.
Σε ερώτημα σχετικά με ενδεχόμενες επενδύσεις στην Ελλάδα, ο κ. Πάιατ απάντησε ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η αβεβαιότητα - πολιτική και οικονομική. «Το πιο σημαντικό πρόβλημα που διαπιστώνω μιλώντας με επιχειρηματίες, είναι ότι υπάρχει διοικητικό πρόβλημα, γραφειοκρατικά εμπόδια, πρόβλημα στο σύστημα των ρυθμίσεων». Παρά ταύτα, «ενθαρρυντική» υπήρξε η συνάντησή του με τον νέο υπουργό Οικονομίας Δ. Παπαδημητρίου.
Προβάλλοντας την εικόνα μιας βιώσιμης ελληνικής οικονομίας, είπε πως το ανθρώπινο κεφάλαιο πρέπει να απελευθερωθεί, να πάει σε startups, στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων και σε νέους τομείς. Η Ελλάδα έχει το ανθρώπινο κεφάλαιο, έχει μεγάλη εμπειρία στην επιχειρηματικότητα και έχει γεωστρατηγική θέση. Βλέπω τις επενδύσεις της COSCO, και ελπίζω σύντομα να δούμε αμερικανικές και ευρωπαϊκές επενδύσεις στη ναυτιλία και στα logistics. Αυτά είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας και η απάντηση στο ερώτημα για το πού πρέπει να πάει η ανάπτυξη στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι πύλη εισόδου για τα προϊόντα που προορίζονται για τα Βαλκάνια και τη ΝΑ Ευρώπη. Η ενέργεια επίσης, ο αγωγός ΤΑΡ, περικλείει δυναμική για την περιοχή. Η κυβέρνηση από την πλευρά της έχει αρχίσει να διαμορφώνει την ατζέντα για την διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας και στέλνει πλέον καθαρά μηνύματα, διαπίστωσε ο κ. Πάιατ.
Οι σχέσεις με την Τουρκία
Για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ανέφερε ότι «σε όλες τις επαφές μας με την ελληνική κυβέρνηση το μήνυμα είναι ότι η Ελλάδα ενδιαφέρεται για μια σταθερή σχέση με την Τουρκία, μια Τουρκία δημοκρατική, που θα ακουμπάει στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η Ελλάδα είναι ίσως μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που ενδιαφέρεται περισσότερο για σταθερές σχέσεις με την Τουρκία. Υποστηρίζουμε τα βήματα που έχει κάνει ο κ. Τσίπρας, και την πρόταση για συνάντηση των δύο ηγετών για τη συνέχιση του διαλόγου. Είναι και οι δύο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, και έχουν ισχυρούς διαύλους επικοινωνίας» σημείωσε.
Κύπρος και ασφάλεια στην Αν. Μεσόγειο
Κληθείς να σχολιάσει τις εξελίξεις στο Κυπριακό, ο Αμερικανός πρέσβης ανέφερε πως «έχουμε πολύ καλό και εντατικό διάλογο για το Κυπριακό σε όλες τις πτυχές» και συμπλήρωσε λέγοντας πως «υπάρχει μια καλή ευκαιρία τώρα, γιατί έχουμε δύο ηγέτες του νησιού που κινητοποιούνται για την επίλυσή του».
Στο ίδιο πλαίσιο, ο κ. Πάιατ επικαλέστηκε τις δηλώσεις του ειδικού συμβούλου του γ.γ. του ΟΗΕ, Έσπεν Άιντε, τον οποίο συνάντησε την Παρασκευή στην Αθήνα. «Είναι σαφές και από τις δηλώσεις του, πως η αίσθησή του είναι ότι η λύση είναι ορατή σε όλες τις πλευρές, και όλες οι πλευρές συνιστούν να προχωρήσει». Επανέλαβε επίσης την παρατήρηση του Μπαράκ Ομπάμα κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, ότι είναι σχετικά σπάνιο να έχεις μια διπλωματική κατάσταση όπως αυτή, όπου μια διένεξη φαίνεται να διευθετείται, και ότι «υπάρχει η ευκαιρία να προχωρήσουμε». «Αν κλείσει αυτή η υπόθεση θα είναι καλό για την Κύπρο, για την Ελλάδα και για την Τουρκία. Είναι μία από τις σπάνιες στιγμές της ζωής που έχεις μια κατάσταση αμοιβαίου οφέλους(win-win). Το θέμα είναι να δουλέψεις με τις βασικές αρχές, να πάρεις ίσως κάποια πολιτικά ρίσκα, αλλά να ανοίξεις και προοπτικές που προσφέρει μεταξύ άλλων η οικονομική και η ενεργειακή συνεργασία» ανέφερε ο Αμερικανός πρέσβης. Παρά ταύτα, «πρέπει να περιμένουμε ως το τέλος, γιατί οι Κύπριοι αποφασίζουν», τόνισε, σημειώνοντας ότι τα όσα λέγονται για ασκήσεις πιέσεων εκ μέρους των ΗΠΑ, είναι «υπερβολές».Σε μια ειδικότερη αναφορά του στις συναντήσεις που είχε με Έλληνες αξιωματούχους η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Β. Νούλαντ κατά την επίσκεψη Ομπάμα, ο κ. Πάιατ ανέφερε πως ο ίδιος δεν θα έπεφτε στην παγίδα να πει ότι οι εξελίξεις στο Κυπριακό συμβαίνουν λόγω επιρροής που άσκησε η κ. Νούλαντ, μέσω συναντήσεων ή τηλεφωνικών επαφών της. Αντίθετα, θα πρέπει να πιστωθούν στους δύο ηγέτες του νησιού, «που κάνουν επίπονες διαπραγματεύσεις».
Για τη στρατηγική σχέση Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ
Για τη στρατηγική σχέση της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, ο κ. Πάιατ επανέλαβε τα όσα είχε αναφέρει για τη συνέχεια της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, και πρόσθεσε ότι η στενή σχέση των ΗΠΑ με το Ισραήλ, συμβάλλει στην περαιτέρω ενίσχυση της ελληνοαμερικανικής συμμαχίας. Στις σχέσεις Ελλάδας-Ισραήλ είπε, το σημαντικό είναι πως λειτουργούν σε πολλά επίπεδα: «Ασφαλώς υπάρχει η στρατιωτική συνιστώσα με τις ασκήσεις, υπάρχει η ενεργειακή συνιστώσα που μας πάει πίσω στο κυπριακό ζήτημα, αλλά υπάρχει επίσης η οικονομική συνεργασία και κυρίως από τη μεταφορά τεχνογνωσίας strartups» ανέφερε.
Ως προς την ενεργειακή συνεργασία, ο κ. Πάιατ ανέφερε ότι δεν είναι γνωστό το τι θα γίνει μεταξύ των τριών χωρών, αλλά επεσήμανε ότι αυτή τη στιγμή, η μόνη πραγματική ενεργειακή υποδομή στην Ευρώπη που δεν μεταφέρει ρωσικό αέριο, είναι ο αγωγός TAP - μια πραγματική συνεισφορά στη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας. «Δουλεύουμε στενά με την κυβέρνηση για την υλοποίηση του σχεδίου» ανέφερε.
Για τις προτάσεις Τραμπ περί μείωσης των φόρων
Στην παρατήρηση ο Τραμπ προτείνει μείωση των φόρων, και αν προτείνει το ίδιο για την Ελλάδα, ο Αμερικανός πρέσβης απάντησε ότι σε κάθε χώρα η κατάσταση είναι διαφορετική - και έκανε εκ νέου αναφορά στον Μπ. Ομπάμα, ο οποίος έχει πει ότι «η Ελλάδα χρειάζεται στρατηγική ανάπτυξης». Στο σημείο αυτό, ο κ. Πάιατ υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ θέλουν την Ελλάδα να αναπτύσσεται οικονομικά: «Ξέρουμε ότι έχετε περάσει πολύ οδυνηρή προσαρμογή. Τα καλά νέα είναι ότι η οικονομία φαίνεται ότι παίρνει την πάνω βόλτα, υπάρχουν ενδείξεις πραγματικής ανάκαμψης, το θέμα είναι πώς μπορείς να το διατηρήσεις αυτό. Πώς μπορείς να απαντήσεις στις ανησυχίες περί αβεβαιότητας στους ξένους και εγχώριους επενδυτές» παρατήρησε, για να προσθέσει ότι «τώρα τα πολιτικά μηνύματα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση».
Σε μία αναφορά του στο χθεσινό Eurogroup, ο Αμερικανός πρέσβης αναγνώρισε «τις θετικές ενδείξεις που έρχονται από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς» και πρόσθεσε ότι «το είδαμε ως επιτυχία και ένδειξη εμπιστοσύνης, που βοηθάει τις αγορές». Ο κ. Μοσκοβισί, όσο και ο κ. Ντάισελμπλουμ, αναγνώρισαν τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει η Ελλάδα, είπε ο κ. Πάιατ. Παράλληλα σημείωσε, ότι το ΔΝΤ είναι σημαντικό μέρος της υπόθεσης και οι ΗΠΑ παραμένουν έντονα δεσμευμένες ως μέρος του ΔΝΤ. Το ΔΝΤ είναι σημαντικό για τις ευρωπαϊκές χώρες, για τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, αλλά και για τις ΗΠΑ - και αυτό σημαίνει ότι θα βοηθήσει την Ελλάδα να μεταβεί από την κρίση στην ανάκαμψη.
Συνοψίζοντας, ο κ. Πάιατ εξέφρασε την «σαφή» προσωπική του εκτίμηση, πως «το αφήγημα που ακούγεται διεθνώς για την Ελλάδα είναι πίσω από την πραγματικότητα. Υπάρχουν πραγματικοί λόγοι ελπίδας, υπάρχει πολύ διαφορετική οικονομία από το 2008, και είναι απλουστευτικό να λέγεται ότι η Ελλάδα δεν μεταρρυθμίζεται. Γίνονται πραγματικές αλλαγές».
