Στη διάρκεια των τελευταίων ετών και με αφορμή τη συνεχή διόγκωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις Εφορίες, οι οποίες στα τέλη του 2016 ανήλθαν στα 95,3 δις ευρώ, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έχει προχωρήσει στη λήψη αναγκαστικών μέτρων, μέσω δεσμεύσεων και κατασχέσεων τραπεζικών λογαριασμών, εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων. Συνολικά, έχουν ελεγχθεί και επιβληθεί κυρώσεις σε 839.056 οφειλέτες, ενώ στο στόχαστρο της φορολογικής διοίκησης βρίσκονται άλλοι 1.647.771 υπόχρεοι.
Προς επίρρωση των παραπάνω στοιχείων, τα δεδομένα που παρέθεσε στη Βουλή η υφυπουργός Οικονομικών κα Κατερίνα Παπανάτσιου, συνηγορούν στην εντατικοποίηση από πλευράς ΑΑΔΕ της λήψης μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς μόνο για το 2016 έλαβαν χώρα 188.363 κατασχέσεις σε 180.226 ΑΦΜ, συνολικού ύψους 124,5 εκ. €, για οφειλές προς το ελληνικό Δημόσιο. Η υιοθέτηση της συγκεκριμένης πολιτικής οφείλεται εν πολλοίς στην αδυναμία πληρωμής φόρων από πλευράς των υπόχρεων, η οποία στη διάρκεια του προηγούμενου έτους ανήλθε στα 13,9 δις €. Ως αποτέλεσμα, συνολικά 4,3 εκ. φορολογούμενοι, δηλαδή πάνω από το 50% έχουν σωρευτικά χρέη προς το Δημόσιο που ξεπερνούν τα 95 δις €, δηλαδή το 54% του ΑΕΠ, όταν το συγκεκριμένο ποσοστό πριν από την κρίση διαμορφώνονταν στα επίπεδα των 35 δις €. Αξίζει βέβαια να τονιστεί το γεγονός πως το μεγαλύτερο μέρος αυτών των οφειλών έχει στην ουσία καταστεί ανεπίδεκτο είσπραξης, καθώς τα χρέη ανήκουν σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που πλέον δεν υφίστανται.
Με δεδομένο ότι η εισπραξιμότητα τόσο του Κέντρου Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων (ΚΕΜΕΕΠ), όσο και του Κέντρου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου (ΚΕΦΟΜΕΠ) κινούνται σε χαμηλότερα του αναμενομένου επίπεδα (24,98% και 12,66% αντίστοιχα), καθώς από τα συνολικά 948 εκ. € βεβαιωθέντων ποσών εισέρευσαν στα κρατικά ταμεία εν τέλει τα 178,8 εκ. €, η επίτευξη εισπραξιμότητας 45%, βάσει Μνημονιακού στόχου, καθίσταται αμφίβολη. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των διενεργούμενων ελέγχων (πλήρεις και μερικοί) που προσεγγίζει με τα μέχρι στιγμής δεδομένα περίπου το 40%, θα μπορέσει να υλοποιηθεί καλύτερα εφόσον θεσμοθετηθεί ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός και τεθεί σε πρακτική εφαρμογή ο Ειδικός Επιχειρηματικός Λογαριασμός.
Ταυτόχρονα με τις κατασχέσεις, η ΑΑΔΕ διενήργησε το 2016 και 11 πλειστηριασμούς ακινήτων, αξίας 8,47 εκ. € με τη συνολική οφειλή να υπολογίζεται 42,7 εκ. €. Από τους παραπάνω πλειστηριασμούς οι 4 αφορούσαν πρώτη κατοικία, ενώ οι 8 έλαβαν χώρα στο Νομό Αττικής και οι υπόλοιποι 3 στο Νομό Πέλλης. Περαιτέρω, το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους διενεργήθηκαν 3 πλειστηριασμοί, κανένας όμως εκ των οποίων δεν αφορούσε κατοικία, ενώ για το πρώτο εξάμηνο του 2017 δεν έχει δρομολογηθεί κανένας πλειστηριασμός, σε εφαρμογή όμως αναμένεται να τεθεί η διαδικασία των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών "e-auctions".
Για το τρέχον έτος, η ΑΑΔΕ αναμένεται να πραγματοποιήσει 3.500 πλήρεις φορολογικούς ελέγχους και 19.800 μερικούς που θα διενεργηθούν από το ΚΕΜΕΕΠ, το ΚΕΦΟΜΕΠ και τις κατά τόπους ΔΟΥ. Από το σύνολο των υποθέσεων που θα ελεγχθούν, το 60% θα αφορά φορολογικά έτη της τελευταίας πενταετίας (2012-2016). Ειδικότερα, κύριος στόχος της φορολογικής διοίκησης είναι:
➢ Ο εντοπισμός μη δηλωμένων καταθέσεων, μέσω ελέγχων και διασταυρώσεων τραπεζικών συναλλαγών σε πιστωτικά ιδρύματα σε Ελλάδα και εξωτερικό.
➢ Ο καθορισμός κλαδικών δεικτών και η θέσπιση νέων, εξειδικευμένων κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου για τη μεγιστοποίηση της απόδοσης του συστήματος ανάλυσης κινδύνου, αναφορικά με την καλύτερη και εγκυρότερη στόχευση υποθέσεων ελέγχου.
➢ Η αξιοποίηση πορισμάτων ερευνών, όσον αφορά στον ευκολότερο εντοπισμό κρουσμάτων φοροδιαφυγής.
Η ΕΣΕΕ έχει επανειλημμένως διατυπώσει την άποψη πως η ανάσχεση του ρυθμού αύξησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και η σταδιακή υποχώρησή τους, δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσω της εντατικοποίησης διαδικασιών όπως οι κατασχέσεις λογαριασμών και οι πλειστηριασμοί ακινήτων. Τουναντίον, ως αντίδοτο στο παρατηρούμενο τέλμα, ενδείκνυται η όσο το δυνατόν ταχύτερη ψήφιση και εφαρμογή του Νομοσχεδίου για τον «Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Ληξιπρόθεσμων Οφειλών» για επιχειρήσεις και ελ. επαγγελματίες, αλλά και η έκδοση των απαραίτητων ερμηνευτικών εγκυκλίων, για την πρακτική εφαρμογή του Ειδικού Επιχειρηματικού Λογαριασμού. Μέσω του «Εξωδικαστικού Μηχανισμού» και του ελάχιστου απαιτούμενου ορίου των 20.000 €, θα δίνεται η δυνατότητα ρύθμισης του συνόλου των υποχρεώσεων προς Εφορίες, Ασφαλιστικά Ταμεία και Τράπεζες, με πιθανή την προοπτική «κουρέματος» των προστίμων και των προσαυξήσεων επί της οφειλής. Εξίσου σημαντική κρίνεται η ουσιαστική νομοθέτηση/λειτουργία και όχι η απλή πρόβλεψη του Ειδικού Επιχειρηματικού Λογαριασμού (Άρθρο 106 του Νομοσχεδίου για το Πλαστικό Χρήμα), ο οποίος θα λειτουργεί ως τροφοδότης λογαριασμός για την επιχείρηση, διασφαλίζοντας την ελάχιστη απαιτούμενη, για την επιβίωση της επιχείρησης, ρευστότητα.
Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ αναφορικά με το θέμα έχει δηλώσει: «Πρέπει να καταστεί κοινός τόπος πως η άμεση εφαρμογή των δύο προαναφερθεισών πρωτοβουλιών, οι οποίες θα ικανοποιούν βασικά αιτήματα των παραγωγικών τάξεων και των επιχειρήσεων που αυτές εκπροσωπούν, θα συντελέσει τόσο στη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας όσο και στην επιβίωση χιλιάδων επιτηδευματιών. Η νομοθέτηση ευεργετικών διατάξεων, ειδικά για όσες επιχειρήσεις έχουν αποδεδειγμένα πληγεί κατά τη διάρκεια της κρίσης - εντός της κρίσης οφειλέτες - και δε διαθέτουν χαρακτηριστικά στρατηγικού κακοπληρωτή, κοινώς «μπαταξήδων», πέραν της ανακούφισης που θα προσφέρει, θα συντελέσει στην επαναφορά της ομαλότητας στη λειτουργία της Αγοράς».
