Τη συγγραφή της έκθεσης επιμελήθηκε ο Δρ. Πλάτων Μονοκρούσος, Επικεφαλής Οικονομολόγος του Ομίλου Eurobank.
Η παρούσα μελέτη αποτελεί επικαιροποίηση αντίστοιχης ανάλυσης της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης και Έρευνας Διεθνών Κεφαλαιαγορών της Eurobank με τίτλο «Αναγκαίο μέγεθος και εύρος ελάφρυνσης δημόσιου χρέους για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της δημοσιονομικής θέσης της Ελλάδας», που δημοσιεύτηκε στις 5 Μαΐου 2017. Βασίζεται σε σειρά σεναρίων για το ελληνικό δημόσιο χρέος που, σύμφωνα με δημοσιεύματα, συζητήθηκαν στο πλαίσιο της συνάντησης του Eurogroup στις 22 Μαΐου 2017 καθώς και σε επίσημες αναλύσεις που έχουν καταρτιστεί από το προσωπικό του ΔΝΤ και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Η μελέτη επικεντρώνεται στις αποκλίσεις απόψεων μεταξύ του ΔΝΤ και των ευρωπαϊκών θεσμών όσον αφορά στην εξέλιξη των ετήσιων ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της γενικής κυβέρνησης (gross financing needs) και στο μέγεθος της ελάφρυνσης του χρέους μεσο-μακροπρόθεσμα που απαιτείται για την αποκατάσταση της βιωσιμότητας της δημοσιονομικής θέσης της χώρας, δηλ. για τη διασφάλιση της συγκράτησης των ετήσιων ακαθάριστων χρηματοδοτικών αναγκών της γενικής κυβέρνησης ως ποσοστού του ΑΕΠ σε επίπεδα όχι υψηλότερα του 15% μετά το 2018 μεσοπρόθεσμα (έως το 2040) και 20% μακροπρόθεσμα (2041-2060).
Η μελέτη επιχειρεί να αναπαράγει τις αναλύσεις βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους που έχουν καταρτιστεί από το προσωπικό του ΔΝΤ και τους Ευρωπαίους θεσμούς, βάσει κάποιων απλουστευτικών υποθέσεων του συντάκτη, προκειμένου να αναπληρωθούν ορισμένες σημαντικές πληροφορίες που απουσιάζουν από τις σχετικές επίσημες μελέτες.
Μία βασική επισήμανση της μελέτης που σχετίζεται με τις εν εξελίξει συζητήσεις μεταξύ των Ευρωπαίων πιστωτών και του ΔΝΤ σχετικά με το ζήτημα του ελληνικού δημοσίου χρέους θα μπορούσε να συνοψιστεί ως εξής: οι απόψεις των βασικών παικτών αναφορικά με α) τις βασικές μακροοικονομικές παραδοχές στις σχετικές αναλύσεις τους για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, και/ή β) το εύρος του πλαισίου ελάφρυνσης του χρέους που απαιτείται μεσο-μακροπρόθεσμα για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, θα πρέπει να συγκλίνουν πιο ουσιαστικά για τη διευκόλυνση της συμμετοχής του Ταμείου στο υφιστάμενο πρόγραμμα προσαρμογής.
Είναι ιδιαίτερα σημαντική η διαπίστωση ότι το εύρος και το περιεχόμενο του υφιστάμενου πλαισίου ελάφρυνσης χρέους (το οποίο συμφωνήθηκε στη συνάντηση του Eurogroup τον Μάιο του 2016) ενδεχομένως δεν επαρκούν για την πλήρη αποκατάσταση της βιωσιμότητας του ελληνικού δημοσίου χρέους κάτω από πιο ακραίες (απαισιόδοξες) παραδοχές, όπως αυτές που υιοθετεί επί του παρόντος το ΔΝΤ, επισήμανση που ισχύει εκτός εάν το προαναφερθέν πλαίσιο εφαρμοστεί στην πιο ριζοσπαστική και ευρεία μορφή του.
Προς επίρρωσιν των προαναφερθέντων, η τράπεζα επισημαίνει ότι ένα σημαντικό μέρος της ελάφρυνσης του χρέους που απορρέει από το υφιστάμενο μεσο-μακροπρόθεσμο πλαίσιο αναμένεται να προέλθει από στοχευμένη αναπροσαρμογή (επέκταση λήξεων και περιόδου χάριτος καθώς και μείωση των επιτοκίων) των δανείων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) που εκταμιεύθηκαν στο πλαίσιο του 2ου προγράμματος διάσωσης, και αυτό χωρίς την επιβολή επιπρόσθετου κόστους για τις χώρες που συμμετείχαν στο εν λόγω πρόγραμμα ή τον EFSF.
Από την άλλη πλευρά, το υφιστάμενο πλαίσιο δεν προβλέπει παρεμβάσεις/μετακύλιση των πληρωμών για χρεολύσια του υπόλοιπου πακέτου των ευρωπαϊκών δανείων που έλαβε (ή θα λάβει) η Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου και του τρίτου πακέτου διάσωσης (GLF facility & ESM)
Εντούτοις, το σύνολο των οφειλόμενων δανείων από τον EFSF αποτελούν το 60% του συνόλου των ευρωπαϊκών δανείων που έχουν χορηγηθεί στην Ελλάδα μέχρι τώρα και μόλις το 50% όλων των ευρωπαϊκών δανείων που αναμένεται να έχουν εκταμιευθεί έως την ολοκλήρωση του υφιστάμενου προγράμματος (όλα τα δάνεια αποτυπώνονται σε ονομαστικούς όρους).
Εν κατακλείδι, το βασικό συμπέρασμα των προαναφερθέντων είναι ότι το εύρος του υφιστάμενου μεσο-μακροπρόθεσμου πλαισίου ελάφρυνσης χρέους θα πρέπει πιθανώς να επεκταθεί περαιτέρω (π.χ. μέσω πρόβλεψης για σημαντική μετακύληση πληρωμών για χρεολύσια όλων των ευρωπαϊκών δανείων που εκταμιεύθηκαν στην Ελλάδα), εάν η βιωσιμότητα του χρέους θα πρέπει να διασφαλιστεί κάτω από σημαντικά πιο ακραίες (απαισιόδοξες) μακροοικονομικές παραδοχές, όπως αυτές που υιοθετεί επί του παρόντος το ΔΝΤ.
