Η επιστροφή των δεξιών εξτρεμιστών στο γερμανικό κοινοβούλιο είναι φυσικά η πιο συνταρακτική είδηση που ανακύπτει από τις γερμανικές εκλογές. Αν και από την άλλη, το ποσοστό 12,6% που κέρδισε το AfD είναι απόλυτα εντός του περιθωρίου λάθους των πιο πρόσφατων δημοσκοπήσεων.
Το AfD θα στείλει σχεδόν 100 βουλευτές στην Bundestag, το ένα τρίτο των οποίων πιστεύεται πως ανήκουν στην άκρα Δεξιά. Είναι μακράν πιο επικίνδυνοι από το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία και κάνουν τους Βρετανούς του κόμματος Ανεξαρτησίας να φαίνονται σαν τα γλυκούλια ξαδερφάκια τους.
Επίσης συνταρακτική είναι και η πτώση των σοσιαλδημοκρατών. Πληρώνουν το τίμημα για τη συνεργασία με την Άνγκελα Μέρκελ για υπερβολικά πολύ καιρό. Το SPD έχει κάνει το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει ένα πολιτικό κόμμα: έχει καταστήσει τον εαυτό του περιττό.
Και το πιο μεγάλο σοκ αυτών των εκλογών είναι η εντυπωσιακή αδυναμία του CDU της κ. Μέρκελ και του βαυαρικού αδελφού κόμματος, του CSU. Το συνολικό τους ποσοστό υποχώρησε από 41,5% το 2013 σε 33% αυτή τη φορά. Αυτό, περισσότερο από καθετί άλλο, θα καθορίσει το μεσοπρόθεσμο μέλλον, τόσο της γερμανικής όσο και της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Αφότου το SPD απέκλεισε την Κυριακή άλλον ένα συνασπισμό με την κ. Μέρκελ, μένει πλέον μόνο μία επιλογή: Mια συμμαχία του μπλοκ CDU/CSU, του φιλελεύθερου FDP και των Πρασίνων. Αυτός ο σχηματισμός είναι γνωστός ως «συνασπισμός Τζαμάικα», λόγω των χρωμάτων των κομμάτων.
Θα γίνει αυτό; Πιστεύω πως ναι, γιατί η κ. Μέρκελ δεν έχει άλλη εναλλακτική, αν θέλει να παραμείνει στην εξουσία. Θα προσφέρει στα δύο μικρότερα κόμματα ό,τι χρειαστεί, για να τα δελεάσει σε συμμαχία.
Θα βρισκόταν σε θανάσιμο πολιτικό κίνδυνο αν επέτρεπε στις επικείμενες διαπραγματεύσεις να καταρρεύσουν. Θα μπορούσαν να υπάρξουν νέες εκλογές, στις οποίες κάλλιστα θα έχανε άλλο ένα 5% της συνολικής ψήφου. Στο σημείο αυτό, το κόμμα της θα μπορούσε να επαναστατήσει εναντίον της. Τα κίνητρα όλων των κομμάτων, και ιδιαίτερα των ηγετών τους, είναι απόλυτα σαφή: η κ. Μέρκελ θέλει να κυβερνήσει, το SPD δεν θέλει να κυβερνήσει, το FDP και οι Πράσινοι θέλουν να εκμεταλλευτούν τα καλά τους ποσοστά για να πάρουν εξουσία.
Θα έχουν εντυπωσιακές απαιτήσεις. Το FDP είναι μάλλον το μοναδικό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα στην Ευρώπη που δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως ευρωσκεπτικιστικό. Ο ηγέτης του, ο Christian Lindner, διαρκώς τονίζει τις φιλοευρωπαϊκές ρίζες του κόμματός του. Ωστόσο θέλει την Ελλάδα έξω από την ευρωζώνη και δεν επιθυμεί καθόλου άλλα προγράμματα από τον ESM, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης.
Στην πραγματικότητα, θέλει σταδιακή κατάργηση του ESM μακροπρόθεσμα και απορρίπτει την πρόταση του Εμανουέλ Μακρόν, του Γάλλου προέδρου, για κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης. Ο κ. Lindner δήλωσε την Κυριακή ότι αυτό το τελευταίο θα είναι η κόκκινη γραμμή του κόμματός του στις διαπραγματεύσεις για κυβερνητικό συνασπισμό.
Στη διάρκεια της προεκλογικής καμπάνιας, ο κ. Lindner επέμεινε ότι το FDP θα απαιτήσει τον ρόλο του υπουργού Οικονομικών σε έναν συνασπισμό. Η κ. Μέρκελ επιθυμεί διακαώς να κρατήσει τον συνάδελφό της, τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, στη θέση. Δεν είναι σαφές αν θα τα καταφέρει, αλλά αν το κάνει, το FDP σίγουρα θα αποσπάσει μεγάλη ανταμοιβή.
Οι Πράσινοι φαίνονται πιο μετριοπαθείς συγκριτικά. Θέλουν αυστηρότερες πολιτικές στους στόχους εκπομπών ρύπων και θα επιμείνουν σε σταδιακή κατάργηση των αυτοκινήτων καυσίμων, αρχής γενομένης πολύ σύντομα, μια απαίτηση που τόσο το CDU/CSU όσο και το FDP μπορεί να δυσκολευτούν να αποδεχθούν. Αλλά η θέση των Πρασίνων είναι ισχυρή. Έχουν μεγαλύτερη ροπή από άλλους για να αποχωρήσουν από τις διαπραγματεύσεις. Αν αποχωρήσουν λόγω διαφωνίας σε κάποιο θέμα αρχής και εξαναγκάσουν σε νέες εκλογές, λογικά θα κερδίσουν περισσότερη στήριξη.
Η κ. Μέρκελ έχει σταθεί αξιοθαύμαστη πολιτικός. Η ιστορία μάς έχει διδάξει να μην την υποτιμούμε. Ωστόσο η δραματική υποχώρηση του ποσοστού του CDU και του CSU στις εκλογές μάς λέει επίσης πως έχει ξεπεράσει το ζενίθ της εξουσίας της. Απόλαυσε σταθερούς και πιστούς συνασπισμούς στη διάρκεια των τριών πρώτων θητειών της. Αυτή η φορά θα είναι διαφορετική. Οι διαπραγματεύσεις για συνασπισμό θα μπορούσαν να καταρρεύσουν. Ο ίδιος ο συνασπισμός θα μπορούσε να καταρρεύσει. Και το CDU και το CSU θα μπορούσαν να επαναστατήσουν εναντίον της.
Τα επόμενα λίγα χρόνια, αναμένω η Γερμανία να γίνει πιο εσωστρεφής. Θα είναι μια περίοδος σοβαρών εσωτερικών μαχών μεταξύ όλων των μεγάλων κομμάτων, καθώς και μια εποχή σύγκρουσης με το AfD. Πάντα πίστευα πως η αντίληψη γερμανικής πολιτικής ηγεσίας στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή ήταν μύθος. Τώρα ο μύθος αυτός θα αποκαλυφθεί.
Οι αλλαγές στη γερμανική πολιτική παράλληλα θα επιβραδύνουν τις προσπάθειες για οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Η Γερμανία υποφέρει από υποεπενδύσεις. Έχει μείνει πίσω στην ψηφιακή οικονομία. Και δεν έχει ιδέα τι να τους κάνει όλους τους μετανάστες που υποδέχθηκε η κ. Μέρκελ. Η νέα κυβέρνηση θα είναι πιο εχθρική απέναντι στις αυτοκινητοβιομηχανίες, κάτι που μάλλον είναι καλό. Αλλά δεν θα έχει plan B.
Εν ολίγοις, έρχονται δύσκολα χρόνια. Και η κ. Μέρκελ μπήκε στη μακρά λίστα πολιτικών ηγετών που προσπέρασαν την ιδανική στιγμή να αποχωρήσουν σε μια καλή εποχή.
