Η δοκιμασία ισχύος ανάμεσα στην Ισπανία και στην εύπορη βορειο-ανατολική περιοχή της Καταλονίας, η οποία αυτόν τον μήνα πραγματοποίησε ένα δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της που κρίθηκε παράνομο από την κεντρική κυβέρνηση και το Συνταγματικό Δικαστήριο, πλησιάζει στην κορύφωση της, με την Μαδρίτη να ετοιμάζεται να ανακτήσει τον έλεγχο της διοίκησης της Καταλονίας.
Ο Κάρλες Πουτζδεμόν, πρόεδρος της αυτόνομης καταλανικής κυβέρνησης και ηγέτης της αυτονομιστικής πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο της Βαρκελώνης, έστειλε επιστολή στον Ισπανό πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι δέκα λεπτά πριν την λήξη της διορίας την Πέμπτη, με την οποία η Μαδρίτη απαιτούσε να διευκρινίσει αν κήρυξε την ανεξαρτησία της Καταλονίας την περασμένη εβδομάδα.
Στο δημοψήφισμα της 1ης Οκτωβρίου που η ισπανική αστυνομία προσπάθησε, αλλά δεν κατάφερε να αποτρέψει, προκαλώντας εκατοντάδες τραυματισμούς, μόνο το 43% όσων είχαν δικαίωμα ψήφισαν, αλλά περίπου το 90% από αυτούς επέλεξε την ανεξαρτησία, ανακοίνωσε η καταλανική κυβέρνηση.
Στις 10 Οκτωβρίου ωστόσο, ενάντια στις πιέσεις των σκληροπυρηνικών της αυτονομιστικής του κυβέρνησης, ο κ. Πουτζδεμόν ανακοίνωσε ότι το δημοψήφισμα δίνει στους Καταλανούς το δικαίωμα να κηρύξουν την ανεξαρτησία και αμέσως μετά το ανέστειλε, καλώντας σε διάλογο και μεσολάβηση.
Χθες, είπε στον κ. Ραχόι ότι δεν είχε κηρύξει ανεξαρτησία, αλλά ότι θα το κάνει αν η Μαδρίτη επικαλεστεί το μέχρι τώρα ανενεργό Άρθρο 155 του συντάγματος του 1978, επιτρέποντας στη Μαδρίτη να αναστείλει την αυτονομία και να αναλάβει το ρόλο των αυτόνομων κυβερνήσεων.
Η κυβέρνηση του κεντροδεξιού Λαϊκού Κόμματος του κ. Ραχόι, το οποίο είναι επί μακρόν αντίθετο στην μεταφορά εξουσιών από το κέντρο προς την περιφέρεια της Ισπανίας, έχει ουσιαστικά πει ότι η απάντηση των Καταλανών δεν πληροί τις νομικές προϋποθέσεις: ο κ. Πουτζδεμόν και η καταλανική κυβέρνηση αψηφούν το νόμο και δεν μπορεί να υπάρξει διάλογος εκτός του πλαισίου που ορίζει το σύνταγμα, το οποίο αποκλείει ρητά την απόσχιση από μια αδιαίρετη Ισπανία.
Ο κ. Ραχόι συμμετέχει στην Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, αλλά με την επιστροφή του, η κυβέρνηση αναμένεται να πυροδοτήσει το Άρθρο 155, το Σάββατο και να το περάσει από το κοινοβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα. Από τα υπόλοιπα ενωτικά κόμματα της Ισπανίας, οι Σοσιαλιστές έχουν ζητήσει μια «πολύ περιορισμένη και σύντομη» κεντρική παρέμβαση, ενώ οι Ciudadanos, το κεντρώο κόμμα που στηρίζει τον κ. Ραχόι, υποστηρίζει πως δεν πρέπει να υπάρξει καμία υποχώρηση μπροστά στον εκβιασμό και η Μαδρίτη πρέπει να χρησιμοποιήσει το Άρθρο 155 για να προκηρύξει νέες εκλογές στην Καταλονία.
Ενδεχομένως να υπάρχει κάποιο περιθώριο ελιγμών σε όλο αυτό – με τη σύγχυση που επικρατεί στη Βαρκελώνη και την αδράνεια στη Μαδρίτη – αν και υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι κάποια από τις δύο πλευρές είναι διατεθειμένη να τον χρησιμοποιήσει.
Μέχρι τώρα, η κάθε πλευρά προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η μπάλα βρίσκεται στο γήπεδο της άλλης. Η καταλανική πλευρά επιπλέον, φαίνεται να πιστεύει ότι η αδιαλλαξία της κυβέρνησης του κ. Ραχόι θα δημιουργήσει μια πλειοψηφία υπέρ της ανεξαρτησίας, κάτι που δεν έχουν καταφέρει ως τώρα οι αυτονομιστές.
Ετοιμάζονται να ξεκινήσουν μια καμπάνια πολιτικής ανυπακοής σε όλη την Καταλονία την Παρασκευή, την οποία θα ακολουθήσει μια μεγάλη πορεία στη Βαρκελώνη το Σάββατο. Η πορεία αναμένεται να είναι τόσο μεγάλη όσο αυτή του 2010, όταν το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε ακυρώσει ή τροποποιήσει 14 άρθρα του νέου καταστατικού της Καταλονίας για την αυτονομία, αφότου είχε ψηφιστεί σε νόμο από τα κοινοβούλια της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης και εγκρίθηκε από ένα δημοψήφισμα.
Τι θα συμβεί από εδώ και πέρα; Τα ισπανικά υπουργεία πιθανότατα θα αναλάβουν τις αρμοδιότητες των καταλανικών. Η Μαδρίτη θα προσπαθήσει να πάρει τον έλεγχο της καταλανικής αστυνομίας καθώς θεωρεί ότι προέβη σε ανταρσία. Ανώτατοι αυτονομιστές αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου και του κ. Πουτζδεμόν αν υλοποιήσει την απειλή του να κηρύξει ανεξαρτησία, μπορεί να οδηγηθούν στη φυλακή, όπου θα βρουν τους ηγέτες των δύο καταλανικών κοινωνικών κινημάτων που έχουν καταδικαστεί για προδοσία.
Ο κ. Ραχόι είναι βέβαιο ότι θα λάβει την στήριξη των Ευρωπαίων ομολόγων του στη Σύνοδο στις Βρυξέλλες, αν και ορισμένοι μπορεί να τον προειδοποιήσουν να μην ενισχύσει την στήριξη υπέρ της ανεξαρτησίας, όπως θα ήθελαν οι αυτονομιστές.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός, ο οποίος έχει επιλέξει να αντιμετωπίσει το ζήτημα της Καταλονίας ως νομικό αντί για πολιτικό ζήτημα, άφησε πάντως να εννοηθεί ότι ο κ. Πουτζδεμόν θα έπρεπε να προκηρύξει εκλογές. Αλλά σε αυτούς τους ταραχώδεις καιρούς το αποτέλεσμα μιας εκλογικής αναμέτρησης θα ήταν αβέβαιο και δεν θα πρόσφερε κάποια διέξοδο χωρίς μια συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές για την έναρξη διαλόγου.
