Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οι προσωπικές σχέσεις ανάμεσα σε εκλεγμένους ηγέτες σπάνια έχουν σημασία. Οι περισσότεροι ηγέτες ακολουθούν το πρωτόκολλο που έχει γράψει η γραφειοκρατία. Ακολουθούν μακροχρόνιες εθνικές πολιτικές. Οποιαδήποτε κουβέντα για προσωπική «χημεία» είναι συνήθως απλώς κουτσομπολιό.
Αλλά τα πράγματα είναι διαφορετικά με τον Ντόναλντ Τραμπ. Μετά από μια καριέρα ως επικεφαλής μιας μικρής οικογενειακής εταιρείας χωρίς διοικητικό συμβούλιο, δεν ενδιαφέρεται για τη γραφειοκρατία. Περιστοιχίζεται από έμπιστους λακέδες. Όποιος λοιπόν καταφέρει να τους μεταφέρει κάποια άποψη έχει μεγάλες πιθανότητες να διαμορφώσει τις τύχες του κόσμου.
Μέχρι σήμερα, ο Τραμπ δεν έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με την εξωτερική πολιτική. Η μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ και η αποχώρηση από την συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα ήταν κυρίως συμβολικές πράξεις. Αλλά αυτό μπορεί σύντομα να αλλάξει. Το φορολογικό του νομοσχέδιο μπορεί να αποδειχθεί η τελευταία του μεγάλη εγχώρια νομοθετική παρέμβαση, δεδομένης και της συρρίκνωσης της πλειοψηφίας του στη Γερουσία. Αυτό θα δημιουργήσει το περιθώριο για να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στα διεθνή ζητήματα, από τη Βόρεια Κορέα ως το Ιράν. Οι υπόλοιπες δυτικές χώρες αντιμετωπίζουν ένα πιεστικό ερώτημα, πως θα επηρεάσουν αυτόν τον άνδρα;
Μετά την αναπάντεχη εκλογή του, οι πρέσβεις στην Ουάσιγκτον κάλεσαν άρον άρον τους συνεργάτες του σε δείπνο. Αλλά πολύ σύντομα μετά από τα γεύματα αυτά, οι συνεργάτες του εξαφανίστηκαν (Θυμάστε τον Ρούντι Τζιουλάνι;).
Οι ξένοι αξιωματούχοι κατάλαβαν γρήγορα πως ο Λευκός Οίκος του Τραμπ είναι δομημένος σαν μια μικρή οικογενειακή εταιρεία: μόνο συγγενείς (εξαιρουμένων των γυναικών) είναι αμετακίνητοι. Ο Τζάστιν Τριντό, ο πρωθυπουργός του Καναδά, πήγε την Ιβάνκα, την κόρη του Τραμπ, σε θεατρικό έργο στον Καναδά και η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ την έφερε σε ένα πάνελ στο Βερολίνο. Αλλά το μεγαλύτερο βραβείο για τους δυτικούς διπλωμάτες είναι ο Τζάρεντ Κούσνερ, ο σύζυγος της Ιβάνκα και ο λεγόμενος «σκιώδης υπουργός Εξωτερικών».
Ένας Γάλλος αξιωματούχος ο οποίος ήταν ομιλητικός για όλα τα θέματα, ξαφνικά έχασε τη λαλιά του όταν του ζητήθηκε να αξιολόγησει τον Κούσνερ. Το ζήτημα ήταν πολύ ευαίσθητο.
Οι σύμμαχοι έχουν επίσης στήσει καρτέρι έξω από το θέρετρο του Τραμπ στη Φλόριντα, το Mar-a-Lago. Το κρυφό χαρτί του Καναδά είναι ο πρώην πρωθυπουργός Μπράιαν Μαλρόνεϊ, ο οποίος γνωρίζει τον Τραμπ από μια επίσκεψη στο εξοχικό στη Φλόριντα, αλλά όλοι μπορούν να παίξουν αυτό το παιχνίδι. «Κάθε ξένη υπηρεσία πληροφοριών που δεν έχει ένα πράκτορα ως μέλος ή υπάλληλο του Mar-a-Lago είναι ένοχη για παράβαση καθήκοντος» γράφει ο νεοσυντηρητικός Αμερικανός συγγραφέας Μαξ Μπουτ.
Αλλά οι δυτικοί σύμμαχοι συνεχίζουν να νιώθουν αποκλεισμένοι από τον Τραμπ. Το να έρθουν σε επαφή με τους «ενήλικες» της κυβέρνησης – όπως ο υπουργός Άμυνας Τζιμ Μάτις και ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας Χ.Ρ. Μακμάστερ – δεν είναι πάντα αρκετό: ο Τραμπ φαίνεται να αγνόησε για παράδειγμα τους ενήλικές στο θέμα της Ιερουσαλήμ.
Πολύ περισσότερο από ότι στις προηγούμενες κυβερνήσεις των ΗΠΑ, είναι κρίσιμο να φτάσει κανείς ως τον πρόεδρο. Και οι Ευρωπαίοι πρέπει να το κάνουν χωρίς να βάλουν μπροστά τους στρατηγούς, δισεκατομμυριούχους και αυταρχικούς ηγέτες που θαυμάζει ο Τραμπ.
Ενδεχομένως, ο πιο προνομιούχος Ευρωπαίος συνομιλητής του Τραμπ να είναι ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Γάλλος πρόεδρος. Ο καλύτερος ηθοποιός πολιτικός μετά τον Ρόναλντ Ρίγκαν, ο κ. Μακρόν επέδειξε αρχικά την σκληρότητα του στον Τραμπ με την διάσημη παρατεταμένη χειραψία. Μετά ήρθε το διπλωματικό πραξικόπημα της Γαλλίας: η επίσκεψη του Τραμπ στο Παρίσι για την παρέλαση την Ημέρα της Βαστίλης. Ο Μακρόν τον φιλοξένησε χωρίς να δείξει την παραμικρή διανοητική υπεροψία στην οποία ο Τραμπ είναι τόσο ευαίσθητος.
Όταν οι δύο άνδρες συναντήθηκαν ξανά το Σεπτέμβριο, ο Τραμπ πέρασε τα πρώτα δέκα λεπτά ξαναζώντας τη στιγμή της παρέλασης, την οποία ελπίζει να αντιγράψει στην Ουάσιγκτον στις 4 Ιουλίου. «Και θέλω άλογα!» είπε στον ομόλογο του.
Οι Γάλλοι δεν είναι σίγουροι πόσο τους βοηθάει αυτό. Ο Τραμπ αποχώρησε ούτως ή άλλως από τη συμφωνία του Παρισιού. Τουλάχιστον, λένε, ο Μακρόν μπορεί να πει τα επιχειρήματα στον Τραμπ και αυτός να τον ακούσει.
Η Μέρκελ και η Τερέζα Μέι εύχονται να μπορούσαν να το κάνουν. Αλλά οι μη χαρισματικές γυναίκες που δεν ζουν σε φανταχτερές επαύλεις, δεν μπορούν να συναντήσουν κατ’ ιδίαν τον Τραμπ και δεν παίζουν γκολφ. Δύσκολα περνάει και η Μέρκελ, σημειώνει ο Κονστάντζ Στελτζενμιούλερ του Brookings Institution, μετά την αποδοκιμασία του Τραμπ για την «κακή, πολύ κακή Γερμανία», μια φράση που χρησιμοποίησε κάποτε στις Βρυξέλλες όταν διαμαρτυρήθηκε στους Ευρωπαίους ηγέτες για το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα.
Η άρνηση του να κάνει χειραψία με τη Μέρκελ στην Ουάσιγκτον ήταν μια ξεκάθαρη δήλωση από έναν άνθρωπο που έμαθε το συμβολισμό των χειρονομιών αφότου εισήλθε στον στίβο της πολιτικής (προηγουμένως απέφευγε τις χειραψίες γιατί φοβόταν τα μικρόβια).
Η Μέρκελ τηλεφωνεί συχνά στον Τραμπ. Αλλά φαίνεται σαν να τον υποτιμάει. Ο Θόρστεν Μπένερ, επικεφαλής του Global Public Policy Institute του Βερολίνου, λέει πως «την βλέπει σαν μια εκνευριστική Ευρωπαία που του κάνει πάντοτε διαλέξεις». Στην καλύτερη περίπτωση μπορεί να χρησιμοποιήσει τον Τραμπ ως ένα επιχείρημα για να πείσει τους Γερμανούς για την ανάγκη βαθύτερης ευρωπαϊκής συνεργασίας. Ο Τζέρεμι Σαπίρο και η Ντίνα Παρντίς, του European Council on Foreign Relations, το αποκαλούν αυτό το «φαινόμενο του Αντίχριστου» του Τραμπ.
Η Μέρκελ και η Μέι περιορίζονται επίσης από τα εγχώρια ακροατήρια τους. Ενώ οι Γάλλοι ψηφοφόροι τείνουν να μην δίνουν μεγάλη σημασία στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, οι περισσότεροι Γερμανοί και Βρετανοί θέλουν οι ηγέτες τους να επιπλήξουν τον Τραμπ. Η Μέι ιδίως δεν το έχει χειριστεί καθόλου καλά αυτό. Λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του, επισκέφτηκε την Ουάσιγκτον για να του σφίξει το χέρι και να του ζητήσει μια εμπορική συμφωνία. Τον κάλεσε να επισκεφτεί τη Βρετανία, που αν ποτέ συμβεί, θα προκαλέσει τεράστιες διαδηλώσεις.
Οι προσπάθειες της είναι ανεύθυνες και άσκοπες. Ο Τραμπ πιθανότατα δεν θα δώσει ποτέ στη Βρετανία την «πολύ μεγάλη και συναρπαστική» συμφωνία που είχε υποσχεθεί.
Τώρα, με τον Τραμπ να φέρεται να σχεδιάζει τους τελευταίους μήνες τον βομβαρδισμό της Βόρειας Κορέας πριν αυτή είναι σε θέση να χτυπήσει τις ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι είναι απλοί παρατηρητές. Η καλύτερη ελπίδα τους να τον επηρεάσουν είναι αγοράζοντας διαφημίσεις στις πρωινές εκπομπές στο Fox News.
Μπορούν μόνο να ελπίζουν πως το 2018 θα είναι εξίσου ευνοϊκό όσο και το 2017.
