Την αναθεώρηση των κριτηρίων κινδύνου για τη δανειακή έκθεση των τραπεζών επιβάλλουν σταδιακά τα μέτρα που λαμβάνονται για την επίτευξη του στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, αφού οι δανειοδοτήσεις σε εταιρίες με ρυπογόνες δραστηριότητες έχουν ήδη αρχίσει να θεωρούνται ότι αυξάνουν τον παράγοντα κινδύνου, ενώ πολλές από τις μεγάλες διεθνείς τράπεζες έχουν περιορίσει σημαντικά ή ακόμα και καταργήσει τις χορηγήσεις σε εταιρίες που δραστηριοποιούνται σε ρυπογόνους, φθίνοντες κλάδους όπως πχ τα ορυχεία άνθρακα, η ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα κλπ.
Το θέμα απασχολεί τις εποπτικές αρχές των τραπεζών με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες 34 εθνικές κεντρικές τράπεζες να έχουν συστήσει το Δίκτυο για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα, το NGFS.
Σε σχετική έκθεση, η NGFS αναγνωρίζει ως ισχυρό ενδεχόμενο τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο που σχετίζεται με το Κλίμα, εκτιμώντας ότι σήμερα δεν αντανακλάται πλήρως στις αξιολογήσεις ενεργητικού.
Προς το παρόν η NGFS, ως συνασπισμός των προθύμων, δεν έχει προχωρήσει σε υποχρεωτικά μέτρα και περιορίζεται σε συστάσεις. Είναι όμως θέμα χρόνου, όπως εκτιμούν οι περισσότεροι αναλυτές, οι συστάσεις αυτές να γίνουν υποχρεωτικές
Οι έξι συστάσεις των κεντρικών τραπεζών:
- Ενσωμάτωση των κινδύνων που συνδυάζονται με το Κλιμα στην εποπτεία χρηματοοικονομικής σταθερότητας και στην μικροεποπτεία
- Ενσωμάτωση παραμέτρων που σχετίζονται με την βιωσιμότητα και τη διατηρησιμότητα στο υπό διαχείριση χαρτοφυλάκιο
- Καλύτερη πληροφόρηση: H NGFS προτείνει στις αρμόδιες αρχές να ενημερώνουν για τα δεδομένα που σχετίζονται με την Αξιολόγηση Ρίσκου Κλίματος (`CRA) και όταν είναι εφικτό να στοιχεία αυτά να είναι δημόσια προσβάσιμα
- Οικοδόμηση επιγνωσης και ανάπτυξη του κατάλληλου επιστημονικού δυναμικού με ενθάρρυνση της τεχνικής βοήθειας και της διάχυσης της γνώσης
Οι συστάσεις 5 και 6 δεν εμπίπτουν ακριβώς στη δικαιοδοσία των κεντρικών τραπεζών αλλά αφορούν σε δράσεις που μπορούν να προωθήσουν οι πολιτικοί που λαμβάνουν αποφάσεις, προκειμένου να διευκολύνουν το έργο των κεντρικών τραπεζών και των εποπτικών αρχών.
5) Διαφάνεια και συνεχής ενημέρωση σε διεθνές επίπεδο για τα δεδομένα που σχετίζονται με το Κλίμα και το Περιβάλλον
6) Στήριξη της δημιουργίας ενός συστήματος ταξινόμησης των οικονομικών δραστηριοτήτων : Στόχος είναι η ανάπτυξη μίας κατηγοριοποίησης που θα αυξάνει τη διαφάνεια` σχετικά με το ποιές οικονομικές δραστηριότητες συμβάλουν στη μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα, καθώς και ποιες οικονομικές δραστηριότητες είναι περισσότερο εκτεθειμένες στον περιβαλλοντικό κίνδυνο. Μία τέτοια κατάταξη θα επέτρεπε τον προσδιορισμό των χρηματοοικονομικών οργανισμών ανάλογα με το πώς διαχειρίζονται τις παραμέτρους Κλίμα και Περιβάλλον, καθώς και την αξιολόγησή τους με βάση τους κινδύνους που σχετίζονται με το Κλίμα και το Περιβάλλον, Επίσης θα βοηθούσε στην καλύτερη κατανόηση της ενδεχόμενης διαφοράς κινδύνου μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων και θα κινητοποιούσε κεφάλαια για πράσινες επενδύσεις και επενδύσεις χαμηλού άνθρακα, συμβατές με τη Συμφωνία του Παρισιού.
Η Ούρσουλα φον ντε Λάιεν στην ομιλία της στο Ευρωκοινοβούλιο εν όψει της ψηφοφορίας για την έγκριση της ανάληψης της προεδρίας της Κομισιόν δεσμεύτηκε ότι ένα μεγάλο μέρος της δραστηριότητας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων θα μετασχηματιστεί σε
Τράπεζα για το Κλίμα. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετασχηματισμός της ΕΤΕπ σε Τράπεζα Κλίματος, που σημαίνει ότι θα χρηματοδοτεί μόνον τις επενδύσεις που είναι συμβατές με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού, ήταν πρόταση που είχε τεθεί στο τραπέζι επί θητείας Γιούνκερ.
Η ενσωμάτωση του κριτηρίου του Κλίματος αλλάζει εκ βάθρων το προφίλ της τραπεζικής χρηματοδότησης, καθώς πολλές, από τις παραδοσιακές οικονομικές δραστηριότητες του περασμένου αιώνα δεν θα είναι πια επιλέξιμες για χρηματοδότηση αλλά και όποτε γίνονται επιλέξιμες θα επιβαρύνονται με υψηλά επιτόκια ή επασφάλιστρα κινδύνου, λόγω της έκθεσης της ίδιας της τράπεζας στον κίνδυνο Κλίματος.
Μέχρι σήμερα το κριτήριο του κινδύνου εφαρμόζεται εθελοντικά από ορισμένους χρηματοοικονομικούς φορείς, όμως η παγκόσμια τάση δείχνει πως σε λίγα χρόνια θα είναι ένα από τα υποχρεωτικά κριτήρια αξιολόγησης.
Στις ΗΠΑ, η Boston Common εκπροσωπεί μίας περισσότερων από 100 επενδυτές, με συνολικό ενεργητικό της τάξης των 2 τρις. δολαρίων και καλεί τις μεγαλύτερες τράπεζες παγκοσμίως, όπως την HSBC, τη Lloyds Bank, τη Bank of America , τη JPMorgan Chase, τη Morgan Stanley και τη Deutsche Bank να αποκαλύπτουν περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά την έκθεσή τους σε κινδύνους που σχετίζονται με το Κλίμα και να δίνουν στοιχεία για το πώς τα διοικητικά τους συμβούλια και τα ανώτατα στελέχη τους διαχειρίζονται τους κινδύνους αυτούς
Θέτει δε συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ζητώντας από τις τράπεζες να δίνουν στοιχεία στους επενδυτές για τέσσερις τομείς-κλειδιά : Tη στρατηγική τους για το Κλίμα και πώς την εφαρμόζουν, την αξιολόγηση του κλιματικού κινδύνου και τη διαχείριση, τα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες χαμηλού άνθρακα που παρέχουν , καθώς και τη συνεργασία τους με άλλους παίκτες για την κλιματική αλλαγή.
Ο βρετανικός οίκος Standard Chartered, που εξειδικεύεται στις υψηλού επιπέδου τραπεζικές υπηρεσίες, έχει εισάγει νέα κριτήρια αξιολόγησης με βάση το Κλίμα όσον αφορά στις εταιρίες-πελάτες που δραστηριοποιούνται στον ενεργειακό τομέα με στόχο την ευθυγράμμιση με το κεντρικό σενάριο της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα, που είναι ο περιορισμός της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 βαθμούς Κελσίου ως το 2050.
Η γαλλική επενδυτική τράπεζα Natixis έχει δεσμευτεί ότι δεν πρόκειται να χορηγήσει δάνεια σε ανθρακικές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες ή σε ορυχεία άνθρακα, ενώ η ING έχει εξαιρέσει από τις δραστηριότητές της τη χρηματοδότηση που συνδέεται άμεσα με την εξόρυξη, την εκμετάλλευση, την μεταφορά και την επεξεργασία αμμοδών γεωλογικών σχηματισμών με πετρέλαιο (oil sands).
Aπό την άλλη πλευρά πάντως η μετάβαση στην οικονομία του χαμηλού άνθρακα ή του μηδενικού άνθρακα, όπως είναι ο στόχος που έχει θέσει η ΕΕ για το 2050, εκτιμάται ότι δημιουργεί παγκοσμίως την ανάγκη για επενδύσεις ύψους 90 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ως το 2030. Οι τράπεζες στο νέο αυτό επενδυτικό γίγνεσθαι έχουν σημαντικό ρόλο να παίξουν.
