Ακόμα και  τις επενδύσεις των funds στις μετοχές των πετρελαϊκών εταιριών, έχει αρχίσει να επηρεάζει το Κλίμα, καθώς αρκετοί διαχειριστές κεφαλαίων αποτιμούν το ρίσκο της διακράτησης μετοχών πετρελαϊκών ομίλων όσο  η παγκόσμια κοινότητα εγκαταλείπει τα ορυκτά καύσιμα.  

Το κόστος από τα υποχρεωτικά μέτρα της ΕΕ στις εταιρίες εμπορίας πετρελεαιοειδών σε συνδυασμό με τα μέτρα που αποσκοπούν στη διαρκή μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, το ενδεχόμενο επιβολής ειδικού φόρου ή ένταξης στο σύστημα εμπορίας ρύπων των καυσίμων κίνησης δημιουργούν σταδιακά ένα αρνητικό κλίμα, το οποίο σε συνδυασμό με την τάση για  “βιώσιμης χρηματοδότησης”, δηλαδή ταμεία επενδύουν ή τράπεζες που δανείζουν σε  πράσινες ή φιλοπεριβαλλοντικές ή κλιματικά ουδέτερες  επιχειρήσεις προβληματίζουν την αγορά σε σχέση με το μέλλον των παραδοσιακών πετρελαϊκών εταιριών. Ενδεικτική ήταν και η ανησυχία που εξέφρασε πρόσφατα ο ΣΕΕΠΕ, ο Σύνδεσμος των Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών για τις επιπτώσεις από την εφαρμογή της οδηγίας 2018/2002 της ΕΕ για την Εξοικονόμηση Καυσίμων, την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και τη μείωση των εκπομπών ρύπων στις οδικές μεταφορές

Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του Reuters, επενδυτές διοχετεύουν αυξανόμενο μερίδιο των κεφαλαίων τους σε λεγόμενα «διατηρήσιμα/βιώσιμα χαρτοφυλάκια», δηλαδή σε επενδυτικά εργαλεία που λαμβάνουν υπόψη τους παράγοντες Περιβαλλοντικού, Κοινωνικούς και Διακυβέρνησης (ESG) Τα funds δέχονται  αυξανόμενη πίεση τόσο από τους πελάτες τους όσο και από εθνικές αρχές για να κάνουν πιο ισχυρά αυτά τα νέα στάνταρ.

Έλλειψη ενιαίας πιστοποίησης

Στο νέο πλαίσιο , ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίσουν οι πετρελαϊκές εταιρίες είναι ότι δεν υπάρχει ενιαία πιστοποίηση καταμέτρησης της  προσπάθειας  μείωσης του CO 2 και των άλλων αερίων  του θερμοκηπίου που εκπέμπουν.  Αντίθετα, οι μεγάλες αποκλίσεις στον τρόπο μέτρησης της όλης αυτής προσπάθειας καθιστούν δύσκολη την εκτίμηση του κινδύνου κατοχής των μετοχών τους

Οι διαχειριστές των fund εφαρμόζουν  κριτήρια Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και εταιρικής Διακυβέρνησης, τα λεγόμενα ESG στις παραδοσιακές επενδύσεις για να μπορέσουν να αξιολογήσουν την επίπτωση στις εταιρίες, στις οποίες επενδύουν,  από τις αλλαγές πολιτικής που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο., όπως ο ενεργειακός μετασχηματισμός στο πλαίσιο του στόχου για την αποαναθρακοποίηση.  

Η  αγορά  συνειδητοποιεί ότι τα κέρδη ορισμένων εταιρειών θα συρρικνωθούν ταχύτερα από άλλων στο μέλλον,   καθώς οι κυβερνήσεις δίνουν προτεραιότητα στη χρήση ενέργειας χαμηλού ή καθόλου άνθρακα για να καλύψουν τον στόχο της συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα.

Οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου μπορεί να συγκαταλέγονται ανάμεσα σε αυτές που αποδίδουν τα υψηλότερα  μερίσματα, περιλαμβάνονται όμως και στις λίστες  με τους μεγαλύτερους ρυπαντές. Μέχρι σήμερα, η υψηλή μερισματική απόδοση των πετρελαϊκών εταιριών  καθιστά τα περισσότερα funds   απρόθυμα να περιορίσουν τις θέσεις τους στο μετοχικό τους κεφάλαιο. Αρκετοί διαχειριστές funds υποστηρίζουν μάλιστα ότι παραμένοντας στον κλάδο,  μπορούν να ασκήσουν αποτελεσματικότερη πίεση προς τις εταιρίες για να βελτιώσουν το ανθρακικό του αποτύπωμα.  

"Υπάρχουν Χίλιοι Τρόποι για να φθάσεις στο Παρίσι"

Ωστόσο ο προβληματισμός υπάρχει. Και ήδη αρκετές πετρελαϊκές πραγματοποιούν ενημερώσεις  για τις επιδόσεις τους όσον αφορά στη μείωση του διοξειδίου του άνθρακα που εκλύουν. Όμως, όλα αυτά πραγματοποιούνται μέσω εθελοντικών πρωτοβουλιών,  καθώς δεν υπάρχει ένα διεθνές σύστημα  ενοποίησης και τυποποίησης  των στοιχείων αυτών

Ένα από  τα εθελοντικά σχήματα που χρησιμοποιείται είναι το Πρωτόκολλο για τα Αέρια Θερμοκηπίου (GGP)  με ένα  σύνολο προτύπων που θεσπίστηκαν από μη κυβερνητικές οργανώσεις και βιομηχανικούς ομίλους στη δεκαετία του 1990.

Οι εταιρείες μπορούν να αναφέρουν την πρόοδό τους σύμφωνα με αυτά τα πρότυπα,  μέσω του μη κερδοσκοπικού συστήματος CDP ,  γνωστό και  ως Project Disclosure Carbon, το οποίο στη συνέχεια τις  κατατάσσει με βάση τις επιδόσεις τους. Πρώτη στη λίστα με τις 24 μεγάλες πετρελαϊκές έρχεται η νορβηγική Equinor. Όμως και οι 24  πετρελαϊκές δεν ενημερώνουν κάθε χρόνο  και γι’ αυτό δεν περιλαμβάνονται όλες κάθε φορά στις ετήσιες εκθέσεις.

Υπάρχει επίσης η πρωτοβουλία Task Force on Climate Related Financial Disclosures  (TCFD- Oμάδα Εργασίας για Οικονομικά Στοιχεία που συνδέονται με το Κλίμα) , η οποία δημιουργήθηκε  από το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της  ομάδας των G-20, με τη συμμετοχή ,  φορέων του κλάδου, τραπεζών, εξωτερικών συμβούλων και φορέων πιστοποίησης.  

"Υπάρχουν χιλιάδες τρόποι για να φθάσεις στο Παρίσι", δήλωσε  ο Διευθύνων Σύμβουλος της BP σε πρόσφατο συνέδριο, όπως αναφέρει το Reuters.  O βρετανικός ενεργειακός κολοσσός δείχνει υπέρ μίας μεγαλύτερης συνοχής εντός του κλάδου για να καταδειχθεί τι κάνουν οι πετρελαϊκές εταιρείες σχετικά με τις εκπομπές ρύπων. Ας σημειωθεί ότι  με πρωτοβουλία της πετρελαϊκής βιομηχανίας έχει ιδρυθεί ο OGCI, ένας οργανισμός  για την καταμέτρηση του διοξειδίου του άνθρακα.

Παράλληλα έχει δημιουργηθεί μία πληθώρα εταιρειών επαλήθευσης των κριτηρίων Περιβαλλον – Κοινωνία- Διακυβέρνηση (  ESG),  με ποικίλους τρόπους μέτρησης

Η UBS, από  τις μεγαλύτερες τράπεζες στον κόσμο, με  831 δισεκατομμύρια δολάρια επενδεδυμένου ενεργητικού, έχει πορτφόλιο ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων τοποθετημένο σ’ ένα παθητικό μετοχικό χαρτοφυλάκιο Κλιματικής Επαγρύπνησης, όπως λέγεται,  για το οποίο οι επιλογές γίνονται εν μέρει με βάση την ενημέρωση από κάθε εταιρία για το CO 2 που εκπέμπει.  Στο πλαίσιο αυτής της στρατηγικής το χαρτοφυλάκιο επικεντρώνεται στις εταιρείες με τις  καλύτερες επιδόσεις σε μια σειρά κλιματικών μετρήσεων, αποφεύγοντας  εταιρείες με χαμηλές κλιματικές επιδόσεις.

Η συνολική αξία των λεγόμενων διατηρήσιμων/ βιώσιμων επενδύσεων έφθασε στα 30,1 τρισεκατομμύρια δολάρια στις πέντε μεγαλύτερες αγορές του κόσμου στα τέλη του 2018, σύμφωνα με το Global Sustainable Investment Review

Παρότι οι περισσότεροι επενδυτές εξακολουθούν να επικεντρώνονται στην απόδοση της επένδυσης και όχι στα ευρύτερα κριτήρια βιωσιμότητας, τελευταία έχουν αρχίσει να εκδηλώνουν μία ανησυχία  μήπως οι  εταιρείες στις οποίες τοποθετούν κεφάλαια ενδεχομένως   τους  εκθέτουν σε μελλοντικές οικονομικές απώλειες σχετιζόμενες με το κλίμα.

Μία λύση για τους μάνατζερ των funds είναι να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες εταιριών που παρέχουν δεδομένα σχετικά με τα κριτήρια  ESG (Περιβάλλον-Κοινωνία- Διακυβέρνηση).

Ετσι μεγάλοι διεθνείς οίκοι προσφεύγουν σε εξειδικευμένες εταιρίες αξιολόγησης των κριτηρίων ESG,  ορισμένοι μάλιστα από τους οίκους αυτούς εξαγοράζουν τέτοιες εταιρίες και  τις εντάσσουν στο δυναμικό τους.  Μόνο φέτος, η Moody's αγόρασε την  Vigeo Eiris και  την Four Twenty Seven, η MSCI αγόρασε τη Carbon Delta και το Χρηματιστήριο του Λονδίνου αγόρασε  τη Beyond Ratings, ενώ  η S & P απέκτησε το Trucost το 2016.

Η εταιρία ανεξάρτητων συμβούλων αξιολόγησης κλιματικού ρίσκου Engaged Tracking δήλωσε στο Reuters ότι μέσα στον τελευταίο χρόνο προσέλκυσε τα 2/3 των πελατών της.

Όλες αυτές οι εταιρίες παρέχουν αξιολογήσεις στοιχείων και συμβουλευτικές υπηρεσίες για την κλιματική έκθεση εταιριών ή των ομολόγων.

Ένα κεντρικό ζήτημα, το οποίο συζητήθηκε φέτος στις συναντήσεις των μετόχων των ευρωπαϊκών πετρελαϊκών εταιρειών, είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των εκπομπών ρύπων  από τα προϊόντα που πωλούν, όπως η βενζίνη ή η κηροζίνη, τα οποία έχουν κατηγοριοποιηθεί  ως εκπομπές Scope 3.

Aυτές οι εκπομπές είναι κατά κανόνα περίπου έξι φορές μεγαλύτερες από τις συνδυασμένες εκπομπές της άμεσης λειτουργίες των πετρελαϊκών εταιρειών και την παροχή ρεύματος, γνωστές και ως εκπομπές Scope 1 και 2, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Reuters.

Ακόμη και αν μια εταιρεία δημοσιεύει δεδομένα για τις εκπομπές Scope 3, υπάρχουν 15 διαφορετικές κατηγορίες στο  Πρωτόκολλο Αερίων Θερμοκηπίου. Στις κατηγορίες αυτές περιλαμβάνονται τόσο τα πωλούμενα προϊόντα,  όπως τα καύσιμα, όσο και  δευτερογενείς  παράγοντες, όπως τα επαγγελματικά ταξίδια ή η μετακίνηση των εργαζομένων.

Οι περισσότεροι στόχοι που συνδέονται με το Κλίμα βασίζονται σε μέτρα καλύτερης απόδοσης, δηλαδή λιγότεροι ρύποι ανά μονάδα μέτρησης καυσίμου. Σε απόλυτους αριθμούς όμως οι εκπομπές  ρύπων μπορεί να αυξηθούν επειδή αυξάνεται η παραγωγή, ακόμη και αν βελτιώνεται το ανθρακικό αποτύπωμα του  καύσιμου.

Οι συνολικές εκπομπές Scope 3 που καταγράφηκαν από την BP, τη Royal Dutch Shell, την Exxon Mobil, τη ConocoPhillips, τη Chevron, την Eni,  τη Total, την Equinor και τη Repsol σημείωσαν φέτος άνοδο 1,6% σε σύγκριση με το 2018, έναντι αύξησης 1% την περίοδο 2018/17.

Οι κορυφαίες εταιρείες πετρελαίου αύξησαν τις επενδύσεις τους σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Ωστόσο πολύ μεγαλύτερα ποσά εξακολουθούν να δαπανώνται για την ανάπτυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου.

"Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα πρότυπα κατανάλωσης σε όλο τον κόσμο - δεν μπορούμε να κάνουμε τους ανθρώπους να μην ταξιδεύουν αεροπορικώς. Μπορούμε όμως να μειώσουμε την ένταση άνθρακα των προϊόντων που πωλούμε ", δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Shell κ. Ben van Beurden τον περασμένο Ιούνιο.

Όμως μόνον η βελτίωση της απόδοσης δεν αρκεί γιατί αυτό που μετρά τελικώς είναι η συνολική περικοπή του CO 2.  Η ισπανική Repsol είναι σήμερα η μόνη μεγάλη εταιρεία πετρελαίου που έχει θέσει απόλυτους στόχους μείωσης της παραγωγής της.

Η εταιρία διαχείρισης επενδύσεων Sarasin & Partners, με έδρα το Λονδίνο, δήλωσε τον Ιούνιο ότι θα εκποιήσει  τις επενδύσεις της  στη Shell, επειδή τα σχέδια δαπανών της πετρελαϊκής  δεν ήταν συμβατά με τους διεθνείς κλιματικούς στόχους, καταλήγει το Reuters.