Το πακέτο-μαμούθ που ανακοίνωσε χθες η Κομισιόν ήταν το κύριο θέμα της εισήγησης του πρωθυπουργού στην συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, του τελευταίου που, αν όλα πάνε καλά, γίνεται εξ αποστάσεως.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι το πακέτο, το οποίο σύμφωνα με την πρόταση της Κομισιόν προβλέπει για την Ελλάδα 22,5 δισ. ευρώ  σε άμεσες επιχορηγήσεις και 9,5 δισ. ευρώ σε δάνεια «με πολύ ευνοϊκούς όρους», έχει τα χαρακτηριστικά, τα οποία εξαρχής διεκδικούσε η χώρα μας: είναι μεγάλο, ευέλικτο, δίκαιο και κινείται περισσότερο στη λογική των επιδοτήσεων και λιγότερο στη λογική των δανείων.

Τόνισε προς τους υπουργούς ότι η διαχείριση των μεγάλων αυτών κεφαλαίων, που θα διατίθενται σε βάθος τριετίας, πρέπει να γίνει με σχέδιο και σύνεση, με στόχο τον μετασχηματισμό του αναπτυξιακού μοντέλου της χώρας.

«Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα κεφαλαία αυτά να πιάσουν τόπο. Είναι απολύτως επιβεβλημένο να μην κολλήσουν στη γραφειοκρατία. Ούτε να περάσουν τις δυσκολίες που διαχρονικά πέρασαν προγράμματα ΕΣΠΑ. Για αυτό θα χρειαστεί προσεκτικός κεντρικός σχεδιασμός, για να μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο» ανέφερε απευθυνόμενος στους υπουργούς.Αναφερόμενος στις ενστάσεις που θα προκύψουν από τις χώρες που ακόμα και σήμερα αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό αυτή την πρόταση, είπε ότι «θα πρέπει να αναγνωρίσουν τελικά ότι και η δική τους ευημερία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή αγορά, από την ενιαία αγορά, η οποία πρέπει να μείνει όρθια και ευημερούσα».

Μάλιστα, κλείνοντας την εισαγωγική τοποθέτηση, ο πρωθυπουργός εξέφρασε την ελπίδα η διαπραγματευτική διαδικασία στην βάση της πρότασης της Κομισιόν να ολοκληρωθεί γρήγορα, ώστε η κυβέρνηση να ξεκινήσει τον σχεδιασμό της για την αξιοποίηση των χρημάτων.

Η εισήγηση του πρωθυπουργού

«Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μία σύμπτωση, η οποία έχει τον δικό της ξεχωριστό συμβολισμό και νομίζω ότι ειδικά σήμερα αξίζει να αναδειχθεί, καθώς πριν από ακριβώς 41 χρόνια, το 1979, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπέγραφε την πράξη προσχώρησης της Ελλάδας στην τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα.

Και τώρα, 41 χρόνια μετά, ανακοινώνεται μία μεγάλη, εμβληματική πρωτοβουλία της Ευρώπης, μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για το ενιαίο Ταμείο Ανάκαμψης. Έναν μηχανισμό που θα ενισχύσει όλα τα κράτη-μέλη, να αντιμετωπίσουν τις πρωτοφανείς οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία.

Τότε, πριν από 41 χρόνια, η χώρα μας ξεκινούσε τη μεγάλη της ευρωπαϊκή πορεία μαζί με μόλις εννέα εταίρους. Σήμερα οι εταίροι έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί και όλη η Ευρώπη βρίσκεται μπροστά σε ένα μεγάλο σταυροδρόμι, αλλά δείχνει ότι ξέρει να προχώρα μπροστά με μεγάλα άλματα οπότε αυτό είναι απαραίτητο.

Και βέβαια καλό είναι να θυμόμαστε και στην χώρα μας ότι η Ένωση, ειδικά για την Ελλάδα, υπήρξε πάντα πολύτιμη. Κάτι που η δική μας χώρα λίγο έλειψε να το διαπιστώσει τραυματικά το 2015. Το πρόγραμμα ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων, όπως ανακοινώθηκε χθες από την Πρόεδρο της Επιτροπής, την κυρία von der Leyen, είναι ένα πρόγραμμα πολύ φιλόδοξο, είναι όμως ταυτόχρονα κι ένα πρόγραμμα ρεαλιστικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι έχει χαρακτηριστικά τα οποία εξαρχής διεκδικούσε η χώρα μας. Είναι πολύ μεγάλο, είναι ευθυγραμμισμένο με το μέγεθος των δυσκολιών που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Είναι όμως ταυτόχρονα και ευέλικτο. Είναι δίκαιο, καθώς στηρίζεται σε κοινό δανεισμό και εισάγει την έννοια της αμοιβαιοποίησης του ευρωπαϊκού χρέους. Κινείται πολύ περισσότερο στη λογική των επιδοτήσεων και λιγότερο στη λογική των δανείων, κάτι το οποίο υπήρξε εξαρχής κεντρικό ελληνικό αίτημα.

Και βέβαια δίνει προτεραιότητα σε τομείς που αποτελούν μέρος και του δικού μας κεντρικού αναπτυξιακού σχεδίου. Πράσινη ανάπτυξη, υγεία, ψηφιακός εκσυγχρονισμός, αγροτική πολιτική, κατάρτιση, στήριξη του κόσμου της εργασίας. Το πρόγραμμα αυτό -όπως είπα- είναι φιλόδοξο και η Επιτροπή έθεσε τον πήχη πολύ ψηλά. Τώρα ήρθε η ώρα το Συμβούλιο να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, αλλά να αδράξει και την ευκαιρία που ανοίγεται συνολικά για την Ευρώπη, να ξαναπάρει τον ρόλο που της αξίζει στην παγκόσμια σκακιέρα.

Η Ελλάδα θα λάβει από αυτό το πρόγραμμα μία χρηματοδότηση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ. Η αρχική πρόταση της Επιτροπής μιλάει για περίπου 32 δισεκατομμύρια, εκ των οποίων τα 22,5 δισεκατομμύρια θα είναι άμεσες επιχορηγήσεις και τα 9,5 δισεκατομμύρια θα είναι δανεισμός με πολύ ευνοϊκούς όρους. Είναι σαφές, ασχέτως της τελικής κατάληξης των ποσών, ότι θα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες που θα επωφεληθούν περισσότερο από αυτό το πακέτο. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα και της αθόρυβης, αλλά παραγωγικής και συνεπούς δουλειάς που έκανε η κυβέρνηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πιστεύω ότι είναι, επίσης, και το απότοκο της εμπιστοσύνης που δείχνει πια η Ευρώπη προς την Ελλάδα. Προς την Ελλάδα της νέας εποχής, και είναι και η απτή αναγνώριση της μεγάλης αξιοπιστίας που η χώρα μας ανέκτησε τον τελευταίο χρόνο.

Η διαχείριση αυτών των μεγάλων ποσών θα πρέπει να γίνει με σχέδιο, θα πρέπει να γίνει με σύνεση. Είναι κεφάλαια τα οποία θα διατίθενται σε βάθος τριετίας. Είναι μία μεγάλη ευκαιρία να μεταμορφώσουμε την πατρίδα μας και να τα χρησιμοποιήσουμε για να μετασχηματίσουμε το αναπτυξιακό μας μοντέλο, όπως ακριβώς έχουμε δεσμευτεί ότι θα κάνουμε.

«Να πιάσουν τόπο τα κεφάλαια»

Το νέο ταμείο, όμως, αυξάνει και τις δικές μας ευθύνες. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα κεφαλαία αυτά να πιάσουν τόπο. Είναι απολύτως επιβεβλημένο να μην κολλήσουν στη γραφειοκρατία. Ούτε να περάσουν τις δυσκολίες που διαχρονικά πέρασαν προγράμματα ΕΣΠΑ. Για αυτό θα χρειαστεί προσεκτικός κεντρικός σχεδιασμός, για να μπορέσουμε να τα αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Σε ένα άρθρο που διάβαζα σήμερα το πρωί, διάβασα μία ενδιαφέρουσα φράση, και την αναφέρω γιατί νομίζω ότι περιγράφει σε μία πρόταση αυτό το οποίο δεν πρέπει να κάνουμε με αυτό το μεγάλο πακέτο: Δεν θα σκορπίσουμε τα χρήματα στους τέσσερις ανέμους με την ανεμελιά του νεόπλουτου. Αυτή, νομίζω, η φράση θα πρέπει να περιγράφει τον τρόπο και την ευθύνη την οποία πρέπει όλοι να δείξουμε για την αξιοποίηση αυτού του πολύ σημαντικού ευρωπαϊκού κεφαλαίου, το οποίο τίθεται στη διάθεση της χώρας μας.

Ξέρετε καλά ότι στην ιστορία της η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προχωρούσε πάντα γραμμικά, ούτε με τους ίδιους ρυθμούς. Περιόδους στασιμότητας ή και οριακής οπισθοχώρησης τις ακολουθούσαν πυκνά χρονικά διαστήματα, όπου η Ευρώπη κατάφερνε και έκανε μεγάλα άλματα προς τα εμπρός. Νομίζω και τώρα είναι μία τέτοια ευκαιρία.

Οι… δύσκολοι εταίροι

Και κάποιοι εταίροι μας, που αντιμετωπίζουν ακόμα και σήμερα με σκεπτικισμό αυτή την πρόταση, νομίζω ότι θα πρέπει να αναγνωρίσουν τελικά ότι και η δική τους ευημερία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κοινή αγορά, από την ενιαία αγορά, η οποία πρέπει να μείνει όρθια και ευημερούσα.

Πρόκειται, λοιπόν, για μία μεγάλη ευκαιρία και για την Ευρώπη αλλά και για την χώρα μας. Και ήρθε η ώρα, η Ευρώπη να αφήσει πίσω της τα μικρά βήματα και να τολμήσει ένα μεγάλο άλμα. Όπως και εμείς πάντα ζητούσαμε ότι έπρεπε να κάνει. Αλλά είναι νομίζω μία ευκαιρία και για την πατρίδα μας να κάνει ένα μεγάλο εθνικό άλμα προς τα εμπρός.

Θα έχουμε την ευκαιρία τους επόμενους μήνες και όταν οριστικοποιηθεί το πλαίσιο χρηματοδότησης -εύχομαι αυτό να γίνει σύντομα, γιατί όχι και στο επόμενο Συμβούλιο- να συζητήσουμε αναλυτικά και να σχεδιάσουμε τον τρόπο αξιοποίησης αυτού του μεγάλου επενδυτικού εργαλείου που τίθεται στη διάθεση της χώρας μας.»