Αυτή την εβδομάδα η Σαουδική Αραβία απείλησε να μειώσει την παραγωγή και να στηρίξει τις τιμές του πετρελαίου. Η άτυπη ηγέτιδα δύναμη του OPEC+ επικαλέστηκε διάφορους λόγους για να αιτιολογήσει τη θέση της, αλλά το σκεπτικό πίσω από αυτή την κίνηση έχει πολιτικό έρεισμα – και συγκεκριμένα, τη δυσπιστία των Σαουδαράβων απέναντι στην κυβέρνηση Μπάιντεν.
Δεν είναι τυχαίο ότι η απειλή για μείωση της παραγωγής ήρθε αυτή την εβδομάδα, ενώ ο Μπάιντεν βρίσκεται κοντά στην αναβίωση μιας συμφωνίας για τα πυρηνικά του Ιράν: τον μεγάλο αντίπαλο της Σαουδικής Αραβίας. Η επίτευξη συμφωνίας θα παρείχε οικονομική ανακούφιση στην Τεχεράνη αλλά και –έστω, σε μικρότερο βαθμό– στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου, αφού θα απελευθερώνονταν από τις δυτικές κυρώσεις περίπου 1 εκατ. βαρέλια ημερησίως ιρανικού πετρελαίου, για να διοχετευθούν στο εξωτερικό.
Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με τις ανησυχίες για μια επικείμενη οικονομική ύφεση, το πληθωριστικό ράλι και την αποδυνάμωση της ζήτησης, έχουν οδηγήσει τις τιμές του πετρελαίου κάτω από τα 100 δολάρια το βαρέλι.
Αλλά το Ριάντ δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια, παρακολουθώντας την Ουάσινγκτον να ρίχνει σανίδα σωτηρίας στην Τεχεράνη.
Η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που συνήφθη το 2015 υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και τον τότε αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν, δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στους Αμερικανούς ψηφοφόρους. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ αποσύρθηκε από τη συμφωνία το 2018, δυναμώνοντας τους δεσμούς μεταξύ ΗΠΑ και Σαουδικής Αραβίας.
Δεν είναι μυστικό ότι ο Μπάιντεν θέλει να μειωθούν οι τιμές του πετρελαίου –ο κύριος μοχλός του πληθωρισμού– ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει ζητήσει επανειλημμένα από τη Σαουδική Αραβία –πιο πρόσφατα στα μέσα Ιουλίου όταν επισκέφθηκε ο ίδιος την πρωτεύουσα του Βασιλείου– να συνδράμει σε αυτό τον στόχο, αυξάνοντας την προσφορά. Αλλά οι Σαουδάραβες ηγέτες αντιστέκονται στο αίτημα του Μπάιντεν.
Έτσι, απομένει το Ιράν ως η μόνη εν δυνάμει πηγή αύξησης των ποσοτήτων πετρελαίου στην αγορά. Ο Μπάιντεν έχει κινηθεί σε αυτή την οδό, αλλά τώρα βλέπει τις συνέπειες από την επιλογή του.
Η απειλή που εκτόξευσε αυτή την εβδομάδα το Ριάντ υποδηλώνει ότι η Σαουδική Αραβία θέλει να βάλει ένα κατώτατο όριο στην τιμή του πετρελαίου, στα 100 δολάρια το βαρέλι. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν μπορεί να είναι ευχαριστημένη με κάτι τέτοιο.
Λαμβάνοντας υπόψη όσα έχουμε δει στην αγορά πετρελαίου το 2022, μεταξύ άλλων την επανειλημμένη αδυναμία του ΟPEC+ να συμφωνήσει ως προς τις αυξημένες ποσοστώσεις των παραγωγών-κρατών, είναι εντυπωσιακό ότι το μεγαλύτερο μέλος του καρτέλ εξετάζει ακόμη και το ενδεχόμενο να περικόψει την παραγωγή για να στηρίξει τις τιμές που υποχωρούν.
Κάτι σαν πολιτικά αντίποινα σε βάρος του Τζο Μπάιντεν για τη συμφωνία που επιδιώκει με το Ιράν και τη βελτίωση των σχέσεων Ουάσιγκτον – Τεχεράνης σε αυτή την περίπτωση.
Παράλληλα, η πρόθεση αυτή επιβεβαιώνει ότι η Σαουδική Αραβία παραμένει περισσότερο ευθυγραμμισμένη με τη Ρωσία παρά με τις ΗΠΑ στην παγκόσμια πολιτική σκηνή.
Η Ρωσία είναι η άλλη μεγάλη παραγωγός δύναμη στον OPEC+. Θέλει να αυξηθούν οι τιμές του πετρελαίου, καθώς οι κυρώσεις που της έχουν επιβάλει ΗΠΑ και ΕΕ έχουν πλήξει την ικανότητά της να παράγει και να εξάγει "μαύρο χρυσό". Η Μόσχα πρέπει να πουλά τα βαρέλια της με μεγάλη έκπτωση –30 δολάρια το βαρέλι– για να βρίσκει αγοραστές στην Ασία, καθώς η Ευρώπη γυρίζει την πλάτη στη ρωσική ενέργεια και οι δυτικές κυρώσεις δημιουργούν προβλήματα στη ρωσική οικονομία.
Η πρόσφατη "βουτιά" του πετρελαίου μόνο ευνοϊκή δεν ήταν για τη Μόσχα, καθώς τα περιθώρια κέρδους της από αυτή την αγορά έχουν συρρικνωθεί σημαντικά. Η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο δύσκολη, αφού η Δύση εξετάζει την επιβολή πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου ως αντίποινα στο Κρεμλίνο για την εισβολή στην Ουκρανία.
Οι Σαουδάραβες, βέβαια, εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τη Ρωσία ως ένα σημαίνον μέλος του καρτέλ και έναν –επί της ουσίας– σύμμαχο στη Μέση Ανατολή: πιο σημαντικό από τις ΗΠΑ του Μπάιντεν.
Και κάπου εδώ εγείρεται το ερώτημα: ακόμη και αν ΗΠΑ και Ιράν πετύχουν μια συμφωνία για τα πυρηνικά της Ισλαμικής Δημοκρατίας, πόσο θετικό αντίκτυπο θα έχει αυτή, εάν ο OPEC+ περικόψει την παραγωγή για να μην πέσουν οι τιμές κάτω από το όριο των 100 δολαρίων; Και η παραμικρή ελπίδα για πετρέλαιο κάτω των 90 δολαρίων το βαρέλι για μεγάλο χρονικό διάστημα μοιάζει μη ρεαλιστική υπό τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς.
Επιπλέον, οι Σαουδάραβες προσπαθούν να καταδείξουν την αναγκαιότητα για περισσότερες μακροπρόθεσμες επενδύσεις στην προμήθεια πετρελαίου – άλλος ένας τομέας όπου διαφωνούν με την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία εστιάζει στο κλίμα.
Οι πολιτικές του Μπάιντεν που θέτουν ως προτεραιότητα το κλίμα έχουν ματαιώσει επενδύσεις στη χονδρική αγορά από όταν ανέλαβε τα καθήκοντά του στις αρχές του 2020.
Ο Μπάιντεν πιστεύει ότι η τρέχουσα κατάσταση στενότητας της προσφοράς μπορεί να αντιμετωπιστεί με τις υπάρχουσες πηγές και βραχυπρόθεσμους πολιτικούς ελιγμούς – δηλαδή, απελευθέρωση ποσοτήτων πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα, χαλάρωση των κανονισμών για τα βιοκαύσιμα, πλαφόν στις τιμές του ρωσικού πετρελαίου ώστε να παραμείνει στην αγορά αλλά να είναι φθηνότερο κ.ά. Οι Σαουδάραβες έχουν διαφορετική οπτική για την αγορά.
Το Ριάντ πιστεύει σε μια πιο σταδιακή ενεργειακή μετάβαση που θα απαιτεί συνεχείς μεγάλες επενδύσεις σε προμήθειες πετρελαίου στη χονδρική για δεκαετίες.
Ο Σαουδάραβας υπουργός Πετρελαίου πρίγκιπας Abulaziz bin Salman το είπε αυτό μες στην εβδομάδα, όταν αναφέρθηκε στον "αυτοδιαιωνιζόμενο φαύλο κύκλο πολύ ισχνής ρευστότητας και ακραίας μεταβλητότητας" στην πετρελαϊκή αγορά, ο οποίος "ενισχύθηκε από τις ανυπόστατες αναφορές για την κατρακύλα της ζήτησης, τις επαναλαμβανόμενες ειδήσεις για επιστροφή μεγάλων ποσοτήτων πετρελαίου στην αγορά, αλλά και την αβεβαιότητα σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις των πλαφόν στις τιμές, των εμπάργκο και των κυρώσεων".
Ήταν μια καυστική κριτική για την ανεξέλεγκτη κυβερνητική παρέμβαση στις αγορές πετρελαίου, η οποία έχει αρνητικό αντίκτυπο στις τιμές. Η κυβέρνηση Μπάιντεν βρίσκεται πίσω από αυτές τις ενέργειες – και η υπομονή των Σαουδαράβων εξαντλείται.
