Για δωδέκατησυναπτή χρονιά,η KPMG στην Ελλάδα,προχώρησε στην έκδοσητης Ετήσιας Έκθεσης για την Ασφαλιστική Αγορά για το 2022,ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο ανάλυσης της χρηματοοικονομικής κατάστασης, των αποδόσεων και προοπτικών των ασφαλιστικών εταιρειών αλλά και συνολικάτου ασφαλιστικού κλάδου στην Ελλάδα.Στην Έκθεση περιλαμβάνονται, επίκαιρα θέματα του ασφαλιστικού κλάδου, σύγκριση επιδόσεων των εταιρειών, ενώ αναδεικνύονται οι τάσεις και οι προοπτικές της αγοράς καθώς και οι αλλαγές που πραγματοποιούνται σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Στην Έκθεση για το 2022, θα βρείτε στατιστικά στοιχεία και αναλυτικό σχολιασμό που βοηθούν στην ανασκόπηση της αγοράς με τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του 2021, καθώς και ανάλυση για τις τάσεις, τους κινδύνους και τις προοπτικές του κλάδου με έμφαση:

• Στη διαμόρφωση του τοπίου μετά την τελευταία κινητικότητα του κλάδου σε εξαγορές και συγχωνεύσεις
• Στις προκλήσεις και στους κινδύνους από την απότομη άνοδο των επιτοκίων και του πληθωρισμού
• Στην ενημέρωση, όπως και κατά τα προηγούμενα έτη, στις εξελίξεις για το νέο λογιστικό πρότυπο για τις ασφαλιστικές συμβάσεις (ΔΠΧΑ 17) και στις αλλαγές και διευκρινίσεις σε φορολογικά θέματα.

Σύμφωνα με τονΦίλιππο Κάσσο, Partner στο Τμήμα Ελέγχου και Ασφαλιστικών Υπηρεσιών της KPMG στην Ελλάδα και με αφορμή τα αποτελέσματα της Ετήσιας Έκθεσης για την Ασφαλιστική Αγορά για το 2022 «Από πλευράς παραγωγής ασφαλίστρων, τo 2021 αποτέλεσε μία καλή χρονιά με αύξηση των εγγεγραμμένων ασφάλιστρων σε Ευρώ 4.5 δισ. περίπου (από Ευρώ 4.1 δισ. το 2020), με επίκεντρο στις ασφαλίσεις ζωής οι οποίες συνδέονται με επενδύσεις αλλά και ικανοποιητική αύξηση των ασφαλίσεων κατά ζημιών. Με τις επιδόσεις αυτές, η αύξηση της ασφαλιστικής παραγωγής το 2021 ακολούθησε και ξεπέρασε μερικώς την μεταβολή του ΑΕΠ για το 2021 (8.5%). Τα κέρδη εκτοξεύθηκαν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των Ευρώ 18 εκατ. σε σχέση με τα Ευρώ 14εκατ. κατά μέσο όρο σε προ πανδημίας εποχή ενώ ο δείκτης απόδοσης κεφαλαίων σκαρφάλωσε στο 8% από 6.9%. Η αύξηση της παραγωγής με τη συγκράτηση των εξόδων και τη διατήρηση του δείκτη αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο σε σχετικά χαμηλά επίπεδα (παρά την αύξηση το 2021 στο 48%) συνέβαλαν ουσιαστικά στην αξιοσημείωτη κερδοφορία των εταιρειών.

Κατά τη διάρκεια της κύριας πανδημικής περιόδου η ασφαλιστική αγορά είχε να αντιμετωπίσει κινδύνους και αβεβαιότητες σε σχέση με τα αρνητικά επιτόκια, τη ζήτηση για ιατρικές υπηρεσίες και τη διάρκεια της πανδημίας, εκμεταλλευόμενοι εντούτοις των μειωμένων δαπανών λόγω των lockdown και των χαμηλότερων αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο λόγω μειωμένης κυκλοφορίας. Με την επιστροφή ωστόσο σε ρυθμούς προ-πανδημικής περιόδου ή αλλιώς σε αυτό που λένε «νέα κανονικότητα», το προφίλ των κινδύνων έχει πλέον αλλάξει ριζικά μετά και την εκτίναξη του κόστους ενέργειας και την πολεμική συμπλοκή Ουκρανίας - Ρωσίας. Η εκτίναξη του πληθωρισμού και των επιτοκίων με τις επιπτώσεις τους στην λειτουργία των εταιρειών προκαλούν πλέον νέους πονοκεφάλους των διοικήσεων των ασφαλιστικών εταιρειών και όχι μόνο».

Η παρουσίαση της Έκθεσης

Η Ετήσια Έκθεση παρουσιάστηκε στην εκδήλωση με τίτλο “Navigating challenging times” της KPMG στην Ελλάδα, την Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2022 στο Ξενοδοχείο Athenaeum InterContinental. Στην εκδήλωση συμμετείχαν στελέχη από κορυφαίες ασφαλιστικές εταιρείες και φορείς καθώς και διευθυντικά στελέχη από διαφορετικά τμήματα της KPMG.

Ο Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing, Communications & Corporate Citizen ship Manager, KPMG στην Ελλάδα, παρουσίασε και συντόνισε την εκδήλωση σημειώνοντας ότι ο σκοπός της εκδήλωσης είναι να αναδείξει τα συμπεράσματα της ετήσιας έκθεσης της KPMG, μέσω της ανασκόπησης της αγοράς που αποτελεί και την έναρξη για συζητήσεις που αφορούν τις προοπτικές του κλάδου όπως τα ζητήματα του πληθωρισμού, των επιτοκίων και των εξαγορών - συγχωνεύσεων.

Στη συνέχεια, ο Φίλιππος Κάσσος, Partner, Ελεγκτικών και Ασφαλιστικών Υπηρεσιών της KPMG στην Ελλάδα καλωσόρισε και από την πλευρά του το κοινό και συνέχισε παρουσιάζοντας τα κύρια σημεία της ετήσιας έρευνας της KPMG για την ιδιωτική ασφαλιστική αγοράενώσχολίασε τα αποτελέσματα της Έκθεσης για την χρηματοοικονομική επίδοση των εταιρειών σημειώνοντας τα εξής βασικά συμπεράσματα:

• Τα Ίδια Κεφάλαια παρέμειναν σε υψηλά επίπεδα στα Ευρώ 4.3 δισ. πολύ κοντά με το επίπεδο του 2020 με μικρή υποχώρηση κατά 2.7%. Οι αρνητικές αποδόσειςτων επενδύσεων στην ουσία ροκάνισαν τα καθαράκέρδη της περιόδου (περίπου Ευρώ 340 εκατ.) που δενβοήθησαν στην μεγέθυνση της κεφαλαιοποίησης τωνεταιρειών.
• Τα κέρδη προ φόρωνεκτοξευθήκαν στα ιστορικά υψηλά επίπεδα των Ευρώ 18 εκατ. σε σχέση με τα Ευρώ 14εκατ. κατά μέσο όρο σε προ πανδημίας εποχή. Η αύξηση της παραγωγής και η διατήρηση του δείκτη αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο σε σχετικά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με τη συγκράτηση των εξόδων συνέβαλαν ουσιαστικά στην αξιοσημείωτη κερδοφορία των εταιρειών.
• Στην απόδοση κεφαλαίων(ROE) υπήρξε μεγαλύτερη μετατόπιση του δείκτη απόδοσης που ανέβηκε στο 8% (από 6.9% το 2020) όπου βοήθησε και η κάθετη πτώση του πραγματικού συντελεστή φόρου από 31% σε 24%. Στην πτώση αυτή συνέβαλε ουσιαστικά και η μείωση του συντελεστή φορολογίας εταιρειών κατά 2 μονάδες στο 22% από 24%.

• Στα λειτουργικά (μικτά) αποτελέσματα, ηαύξηση του δείκτη αποζημιώσεων (lossratio) στις γενικές ασφαλίσεις κατά τέσσερεις ποσοστιαίες μονάδες στο 43% ψαλίδισε ισόποσα τα λειτουργικά αποτελέσματα (μικτά) του κλάδου στο 32% από 36% το 2020.Αντίθετα η σημαντική κατά 16% αύξηση της παραγωγής στις ασφαλίσεις ζωής βελτίωσε μόνο κατά μία μονάδα, στο 19%, τα λειτουργικά αποτελέσματα του κλάδου καταδεικνύοντας τα χαμηλά περιθώρια κερδοφορίας των ασφαλίσεων ζωής και υγείας. Η συγκράτηση των εξόδων με αύξηση μόνο κατά 5% σε σχέση με την διπλάσια αύξηση της παραγωγής βοήθησε στην βελτίωσή του δείκτη λειτουργικώναποτελεσμάτων.
• Στις επενδύσειςπαρατηρείται σταθερότητα στις επενδυτικές επιλογές στην Ελλάδα με 84% (από 85% το 2020) και να τοποθετούνται σε ομόλογα και UnitLinked σε σχέση με το 64% (από 68% το 2020 της Ευρώπης. Ενώ στην Ευρώπη παρατηρούμε μία αυξανόμενη προτίμηση σε αμοιβαία κεφάλαια και μετοχικά χαρτοφυλάκια στο 19% από 15%,στην Ελλάδα τα χαρτοφυλάκια αυτά παραμένουν στο 8%.
• Σαφής η ανοδική πορεία το 2021 για τονδείκτη αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο όπου ανήλθε πλέονστο 48% από 41% που είχε βυθιστεί το 2020 κατά τησκληρή πανδημική περίοδο. Η αύξηση της κίνησης τωναυτοκινήτων ιδιαίτερα και το δεύτερο εξάμηνο του 2021και η συγκράτηση των τιμολογίων συνέβαλε στην άνοδοτου δείκτη ο οποίος αναμένεται να συνεχίσει την πορείατου σε υψηλότερα επίπεδα το 2022, εκτός αν οι αυξήσεις τιμολογίων υπερκαλύψουν το κόστους.
• Το 2021 έκλεισε με άνοδο κατά περίπου 5% στα συνολικά Ίδια Κεφάλαια κατά Solvency II στα Ευρώ 3.9 δισ. ενώ ο βασικός δείκτης κάλυψης φερεγγυότηταςσκαρφάλωσε στο ιστορικό 191% από 186% το 2020. Στην ανάλυση των κινδύνων παρατηρούμε το 2021 την αύξηση του κινδύνου αγοράς που ξεπέρασε το 50% του συνόλου με αντίστοιχη μείωση των κινδύνων ζωής και ζημιών.

Η ασφαλιστική Αγορά μετά την πανδημία

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας η ασφαλιστική αγορά είχε να αντιμετωπίσει κινδύνους και αβεβαιότητες κυρίως σε σχέση με τα αρνητικά επιτόκια, την αυξημένηζήτηση για ιατρικές υπηρεσίες και την διάρκειας της πανδημίας εκμεταλλευόμενοι εντούτοις τωνμειωμένων δαπανών λόγω lockdown και τωνχαμηλότερων αποζημιώσεων στο αυτοκίνητο λόγωμειωμένης κυκλοφορίας.

Ο πληθωρισμός και τα επιτόκια είναι βασικοίπαράγοντες που επηρεάζουν την κερδοφορία τωνασφαλιστών. Οι τρέχουσες συνθήκες της αγοράς,με αυξημένο πληθωρισμό και αυξανόμενα επιτόκια,καθώς και άλλοι οικονομικοί και κλιματικοί παράγοντες,πιθανότατα θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στηντρέχουσα και μελλοντική χρηματοοικονομική απόδοσηπολλών ασφαλιστικών εταιρειών.

Οι τρέχουσες συνθήκες της αγοράς, οι οικονομικοί και κλιματικοί παράγοντες μπορεί να έχουν σημαντικό καιδιάχυτο αντίκτυπο στις λειτουργίες, στις επιδόσειςτων ασφαλιστών, ενώ αυξάνονται και τα επίπεδααβεβαιότητας των εκτιμήσεων, αλλά και στα οικονομικάαποτελέσματα των εταιρειών στο τέλος του έτους (π.χ.αναλογιστικά αποθεματικά, αποτίμηση επενδύσεων καισυνολική κερδοφορία).

Η πρωτοφανής δημοσιονομική στήριξη τωνεπιχειρήσεων κατά την διάρκεια της πανδημίας,οιελλείψεις προσφοράς σε πρώτες ύλες μετά και τηνπολεμική σύρραξη Ουκρανίας - Ρωσίας και η εκτίναξητης τιμής της ενέργειας αποτελούν τους βασικούςλόγους για την ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού.

Ο υψηλός πληθωρισμός είναι φαινόμενο που έχειπλήξει όλη την υφήλιο και δεν αφορά τοπικό πρόβλημα.Η εκτίναξη του πληθωρισμού από μόνη της προκαλείπροβλήματα αλλά περισσότερο προβληματίζει ηαβεβαιότητα ως προς την διάρκεια του φαινομένουόπου σύμφωνα με τις τελευταίες αναλύσεις φαίνεται ναπαρατείνεται περισσότερο από τις αρχικές εκτιμήσειςτων ειδικών και για τον λόγο αυτό παρατηρούμετις έντονες και συχνές κινήσεις αυξήσεων βασικώνεπιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες. Σύμφωνα με τηντελευταία ενημέρωση, η FED αύξησε τα επιτόκια στο4.25%-4.5% απόμηδενικά επιτόκια του προηγούμενουέτους.

Επιτόκια

Τα επιτόκια κυμαίνονται συνεχώς και επηρεάζουν τις αγορές σε πραγματικό χρόνο. Ο κίνδυνος επιτοκίουγια τις ασφαλιστικές εταιρείες είναι ένας σημαντικόςπαράγοντας για τον καθορισμό της κερδοφορίας.Συνήθως, εάν τα επιτόκια αυξηθούν, η αξία ενός ομολόγου ή άλλης επένδυσης σταθερού εισοδήματοςθα μειωθεί. Αν και οι μεταβολές επιτοκίων προς οποιαδήποτε κατεύθυνση μπορεί να επηρεάσουν τις κανονικές λειτουργίες μιας ασφαλιστικής εταιρείας, ηκερδοφορία μιας ασφαλιστικής επιχείρησης εξαρτάταιαπό πολλούς παράγοντες όπως το είδος της ασφάλισηςπου παρέχει, το χαρτοφυλάκιο επενδύσεων πουκατέχει και τις ενσωματωμένες εγγυήσεις επιτοκίων σταπροϊόντα της. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο τα υψηλότεραεπιτόκια και αποδόσεις ομολόγων βοηθούν τις εταιρείεςζωής στις επανατοποθετήσεις και καλύπτουν μέρος τωνυψηλών τεχνικών εγγυημένων επιτοκίων.

Οι πιθανές επιπτώσεις περιλαμβάνουν:

• Υψηλότερο κόστος αποζημιώσεων
• Αύξηση της αβεβαιότητας στην εκτίμηση των ταμειακών ροών και υποχρεώσεων για εκκρεμείς αποζημιώσεις
• Κίνδυνος απωλειών εύλογης αξίας περιουσιακών στοιχείων και υποβάθμισης του ενεργητικού
• Κίνδυνος διάβρωσης του περιθωρίου κέρδους
• Αλλαγές στη συμπεριφορά των ασφαλισμένων π.χ. αύξηση στις πρόωρες λήξεις
• Επιπτώσεις στους δείκτες κεφαλαίου και φερεγγυότητας

Προοπτικές

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΑΕΕγια το πρώτο 9μηνο του 2022 οι ασφαλίσεις ζημιώνσυνεχίζουν την ανοδική πορεία με 5% σε συνέχεια του4% του 2021, ενώ σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ το λιανικόεμπόριο αυξάνεται κατά 1.4% το ίδιο διάστημα και τοΑΕΠ αναμένεται να κλείσει περίπου στο 5.5% στοσύνολο του έτους. Αν λάβουμε υπόψη τις εκτιμήσειςτου ΑΕΠ το 2022 και το 2023 καθώς και την συσχέτιση του με την ασφαλιστική παραγωγή δε θαπρέπει να διατηρούμε υψηλές προσδοκίες για το ύψος καιτον όγκο της παραγωγής στα επόμενα έτη και ιδιαίτερασε αποπληθωριστικές τιμές.

Όσο για την εγχώρια ασφαλιστική αγορά λόγω της αύξησης του κόστους, του μικρού μεγέθους με ισχνέςπροοπτικές ανάπτυξης, και του έντονου ανταγωνισμού, οι προοπτικές συνέχισης της κινητικότητας καιεπανατοποθετήσεων των ασφαλιστικών ομίλωνεκτιμάται να συνεχιστεί με μικρότερη ένταση και όγκοστο άμεσα επόμενο διάστημα και με περισσότερηένταση σε μεσοπρόθεσμο διάστημα. Οι μεγαλύτεροιόμιλοι θα πιέσουν πιο έντονα τον ανταγωνισμό οπότε οικινήσεις στον πίνακα κατάταξης δεν πιστεύουμε ότι θασταματήσουν στο σημείο αυτό.

Τη σκυτάλη πήρε, ο Δρ. Θεόδωρος Σταματίου, Ανώτερος Οικονομολόγος της Eurobankόπου επικεντρώθηκε στις τρέχουσες μακροοικονομικές εξελίξεις και προοπτικέςτης Ελλάδας υπό το πρίσμα του πληθωρισμού. Όπως τόνισε «Η αβεβαιότητα φαίνεται στην πραγματική οικονομία και στη Eurobankαναμένουν τον ρυθμό ανάπτυξης σημαντικά χαμηλότερο στο 1.8% το 2023, με σημαντική πιθανότητα να εξελιχθεί ακόμη πιο αρνητικά εξαιτίας του διεθνούς περιβάλλοντος (κυρίως λόγω της ενεργειακής κρίσης) ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει πάνω από το 2% μέχρι το 2025».

Στη συνέχεια, ο Φίλιππος Κάσσος συντόνισε το πάνελ με καλεσμένους κορυφαία στελέχη της αγοράς, όπου συζήτησαν για την εκτίναξη των επιτοκίων και του πληθωρισμού. Μίλησαν για τις επιπτώσεις και τις προκλήσεις στις ασφαλιστικές εταιρείες.Στο πάνελ συμμετείχαν με αλφαβητική σειρά ο Βασίλης Νικηφοράκης, CFO, Eurolife FFH, ο Δήμος Πολυμενίδης, Διευθυντής Τομέα Χρηματοοικονομικών & Διοικητικών Λειτουργιών, ERGO και ο Ιωάννης Τοτός, ActuarialLeader, Interamerican.