Ο Ιανουάριος του 2022 έβρισκε τον Sam Bankman-Fried στα καλύτερα του. Η εταιρεία του, FTX, μόλις είχε σηκώσει 400 εκατ. δολάρια από κορυφαίους σε μια αποτίμηση 32 δισ. δολαρίων. Λίγες εβδομάδες μετά, o Bankman-Fried φιγούραρε στην ετήσια λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, και ήταν ο δεύτερος πλουσιότερος στον τομέα των κρυπτονομισμάτων, με την αξία του να φτάνει τα 24 δισ. δολάρια.
Σήμερα, ο Bankman-Fried μάλλον είναι απένταρος και περιμένει να δικαστεί. Πριν συλληφθεί στις Μπαχάμες, ο ίδιος δήλωσε ότι το υπόλοιπο στον τραπεζικό του λογαριασμό είχε συρρικνωθεί στα 100.000 δολάρια και δεν ήξερε πώς ακριβώς θα πληρώσει τους δικηγόρους του. Ο Gary Wang, συνιδρυτής της FTX, είδε επίσης την περιουσία του –αξίας 5,9 δισ. δολαρίων– να εξανεμίζεται.
Η κατάρρευση του ανταλλακτηρίου FTX ήταν ο κατάλληλος επίλογος σε μια καταστροφική χρονιά για τα κρυπτονομίσματα και την τεχνολογία blockchain. Το οικονομικό σοκ μετά την πανδημία, το οποίο οδήγησε σε πληθωριστικό ράλι και αύξηση των επιτοκίων, απομάκρυνε κεφάλαια επενδυτών από το ρισκαδόρικο περιβάλλον των crypto. Σημαντικά project κατέρρευσαν: όπως το stablecoin TerraUSD με απώλειες 40 δισ. δολαρίων, το hedge fund Three Arrows που κήρυξε πτώχευση τον Ιούλιο, και τις Voyager Digital, Celsius και BlockFi που χρεοκόπησαν. Το Bitcoin, το δημοφιλέστερο κρυπτονόμισμα και βαρόμετρο του κλάδου, έχει κατρακυλήσει κατά 65% από το υψηλό των 69.000 δολαρίων που κατέγραψε τον Νοέμβριο του 2021. Περίπου 2 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση έχουν διοχετευθεί από τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία σε ασφαλέστερα επενδυτικά καταφύγια.
Αποτέλεσμα όλων αυτών: 17 από τους πλουσιότερους επενδυτές και παράγοντες της αγοράς κρυπτονομισμάτων έχουν χάσει –από τον Μάρτιο– συνολικά περίπου 116 δισ. από την ατομική τους αξία, σύμφωνα με την εκτίμηση του Forbes. Δεκαπέντε από αυτούς έχουν χάσει πάνω από τη μισή περιουσία τους στο τελευταίο 9μηνο. Δέκα δεν είναι πλέον δισεκατομμυριούχοι.
"Βρισκόμαστε στο σημείο όπου όλοι θα πρέπει να σταματήσουν να κάνουν ό,τι κάνουν και να πουν: ‘Εντάξει, χάθηκε πολύς πλούτος τους τελευταίους δύο μήνες, πρέπει να αρχίσουμε να παίρνουμε το θέμα στα σοβαρά’", επισήμανε ο Matt Cohen, ιδρυτής της εταιρείας Ripple Ventures. "Πολλές τεχνολογίες blockchain και εταιρείες που συνδέονται με τα κρυπτονομίσματα δημιούργησαν λύσεις για προβλήματα που δεν χρειάζονταν ‘διόρθωση’ και νομίζω πως πλέον μπαίνουμε σε φάση επαναφοράς – και θα είναι δύσκολη"
Ο άνθρωπος που έχει να χάσει τα περισσότερα είναι ο Changpeng Zhao, CEO της Binance, του μεγαλύτερου ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων. Ο CZ, όπως είναι γνωστός, εκτιμάται πως κατέχει το 70% της Binance, την οποία το Forbes αποτιμά στα 4,5 δισ. δολάρια, σε μια εντυπωσιακή βουτιά από τα 65 δισ. δολάρια τον Μάρτιο.
Ο CZ "έβαλε το χέρι του" στο να δρομολογηθεί η κατάρρευση του FTX στις 6 Νοεμβρίου, όταν έγραψε στο Twitter ότι η Binance θα πουλήσει όσα tokens FTT –το κρυπτονόμισμα του FTX– είχε στη διάθεσή της. Προκλήθηκε πανικός και οι πελάτες του ανταλλακτηρίου έσπευδαν να αποσύρουν τα χρήματά τους, για να ανακαλύψουν ότι είχαν δεν υπήρχαν. Η FTX κήρυξε πτώχευση λίγες ημέρες μετά. Ο Zhao ήταν ο νικητής σε αυτήν τη μονομαχία – αλλά τώρα πρέπει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες του θριάμβου του.
Ο CZ έχει να αντιμετωπίσει την εντεινόμενη δυσπιστία των επενδυτών απέναντι στα ανταλλακτήρια καθώς και τις έρευνες που διενεργούνται από τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές αρχές εναντίον του ιδίου και της εταιρείας του για τυχόν ξεπλύματος χρήματος και άλλες οικονομικά παραπτώματα. (Η Binance αρνείται τις κατηγορίες.) Τις τελευταίες εβδομάδες, ο CZ προσπάθησε να καθησυχάσει τους πελάτες της Binance λέγοντας ότι οι καταθέσεις τους είναι εξασφαλισμένες, ενώ ανέθεσε στη Mazars να συντάξει έκθεση για τα αποθεματικά του ανταλλακτηρίου. Οι οικονομικές αυτές καταστάσεις, όπου δεν περιλαμβάνονται δάνεια και άλλες υποχρεώσεις, επικρίθηκαν ως ανεπαρκείς για την αποτύπωση της οικονομικής κατάστασης όπου βρίσκεται η εταιρεία. Έκτοτε η Mazars έχει διακόψει τη συνεργασία της με εταιρείες κρυπτονομισμάτων, οξύνοντας τη δυσπιστία για τα οικονομικά της Binance και για το μέλλον του ανταλλακτηρίου.
Ο CZ ανέφερε μιλώντας σε διαδικτυακό σεμινάριο στις 23 Δεκεμβρίου ότι η Binance έχει μηδενικές δανειακές υποχρεώσεις: "Είμαστε μια μοναδική οντότητα, δεν επιβαρυνόμαστε με δάνεια από άλλους οργανισμούς", είπε. "Θα αποδείξουμε ότι ο φόβος, η αβεβαιότητα και η δυσπιστία απέναντί μας είναι λάθος". Εκπρόσωπος της Binance σχολίασε πως η εκτίμηση του Forbes για την καθαρή αξία του CZ "δεν τόσο σημαντικό για τον ίδιο". Το αφεντικό της Binance ενδιαφέρεται περισσότερο για το πώς θα δημιουργηθεί ουσιαστική αξία για τα κρυπτονομσματα".
Ο Barry Silbert, επικεφαλής του ομίλου Digital Currency Group, βρίσκεται στο επίκεντρο της "μόλυνσης" στην αγορά. Ένα από τα βασικά περιουσιακά στοιχεία της DCG, η μονάδα παροχής δανείων σε crypto Genesis Global Capital, οφείλει στους πιστωτές τουλάχιστον 1,8 δισ. δολάρια, σύμφωνα με πηγή με γνώση του θέματος (και όπως πρώτο μετέδωσε το Reuters). Επιπλέον, η DCG είναι φορτωμένη με χρέη. Ανέλαβε υποχρεώσεις ύψους 1,1 δισ. δολαρίων, που προήλθαν από δάνειο που είχε χορηγήσει η Genesis στο χρεοκοπημένο πλέον hedge fund Three Arrows. Επιπλέον, η DCG οφείλει στη Genesis άλλα 575 εκατ. δολάρια, τα οποία πρέπει να καταβληθούν τον Μάιο. Η DCG θα οφείλει επίσης 350 εκατ. δολάρια στην επενδυτική εταιρεία Elridge, εφόσον η Genesis χρεοκοπήσει, σύμφωνα με τους Financial Times.
Για να αντεπεξέλθει, ο Silbert θα πρέπει είτε να αντλήσει κεφάλαια από εξωτερικές πηγές είτε να διαλύσει την αυτοκρατορία της DCG, η οποία περιλαμβάνει περίπου 200 επενδύσεις σε εταιρείες κρυπτονομισμάτων και tokens, όπως την ιστοσελίδα CoinDesk, την εταιρείας εξόρυξης Bitcoin Foundry και την Grayscale Investments, μια επιχείρηση διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων που προσφέρει μετοχές σε ένα εισηγμένο trust Bitcoin. Το Forbes εκτιμά ότι το ποσό των ανεξόφλητων υποχρεώσεων της DCG υπερβαίνει την εύλογη αξία των περιουσιακών της στοιχείων με τις τρέχουσες τιμές. Η DCG ίσως δυσκολευτεί να ξεφορτωθεί τα μη ρευστοποιήσιμα στοιχήματα. Ως εκ τούτου, το Forbes εκτιμά ότι η αξία του 40% που κατέχει ο Silbert στην DCG είναι σχεδόν μηδενική. Οι προσωπικές επενδύσεις του Silbert δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστούν. Εκπρόσωπος της DCG αρνήθηκε να σχολιάσει.
Είχαν ένα ζήτημα φερεγγυότητας στη Genesis, το οποίο μετατράπηκε σε ζήτημα ρευστότητας. Αλλά αυτές οι απώλειες δεν εξαφανίζονται", εξηγεί ο Ram Ahluwalia, CEO της Lumida Wealth Management, ο οποίος επισημαίνει ότι οι πιστωτές της Genesis θα έχουν απαιτήσεις επί των περιουσιακών στοιχείων της DCG ακόμη και αν η Genesis κηρύξει πτώχευση. "Εάν η DCG δεν αντλήσει νέα ίδια κεφάλαια, θα θεωρηθεί μια επιχείρηση-ζόμπι".
Ο Cameron και ο Tyler Winklevoss, οι μεγιστάνες του Bitcoin, έχουν πιαστεί επίσης στον ιστό των δανείων του Silbert. Το Gemini, το ιδιωτικό ανταλλακτήριο των δύο αδελφών, προσέφερε στους χρήστες του αποδόσεις έως και 8% κατά την περίοδο του ράλι στην αγορά μέσω του προϊόντος Gemini Earn. Σήμερα η Genesis χρωστά περίπου 900 εκατ. δολάρια στους πελάτες του Gemini. Στις 16 Νοεμβρίου, η Genesis ανέστειλε τις αναλήψεις, εξοργίζοντας τους πελάτες του ανταλλακτηρίου. Το Gemini Dollar, το stablecoin του ανταλλακτηρίου και δομικό προϊόν του προγράμματος δανειοδότησης που προσέφερε το Gemini Earn, παρουσίασε μεγάλες εκροές. Οι Winklevoss έχουν τηρήσει σιγήν ιχθύος, με εξαίρεση κάποιες λιτές ενημερώσεις στο Twitter αναφορικά μια επιτροπή πιστωτών που σύστησε η Gemini.
Για τον Brian Armstrong, CEO της εισηγμένης Coinbase, η πτώχευση της FTX ήταν μια ευκαιρία για να "χτυπήσει". Στις 8 Νοεμβρίου, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της Binance για προκαταρκτική συμφωνία εξαγοράς της FTX, ο Armstrong αποτύπωσε το όραμά του για την αγορά κρυπτονομισμάτων, επικρίνοντας τον Zhao της Binance. "Η Coinbase και η Binance ακολουθούν διαφορετικές προσεγγίσεις. Εμείς προσπαθούμε να ακολουθήσουμε μια αξιόπιστη προσέγγιση βάσει κανόνων", υπογράμμισε ο Armstrong στο podcast Bankless. "Είναι μια πιο δύσκολη διαδρομή και μερικές φορές τα χέρια μας είναι δεμένα, αλλά κατά τη γνώμη μου αυτή είναι μακροπρόθεσμα η σωστή στρατηγική". Την ίδια ημέρα ο Armstrong επανέλαβε τη φιλοσοφία του σε ένα thread 13 tweets.
Οι επενδυτές δεν φαίνεται να ενδιαφέρονται γι’ αυτά. Η μετοχή της Coinbase έχει υποχωρήσει κατά 64% από τον Αύγουστο και άνω του 95% από την IPO της αξίας 100 δισ. δολαρίων τον Απρίλιο του 2021, εξανεμίζοντας μεγάλο μέρος της περιουσίας του Armstrong.
O άλλος συνιδρυτής της Coinbase, ο Fred Ehrsam, "κάηκε” από τον Bankman-Fried. Η εταιρεία του Paradigm, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα των κρυπτονομισμάτων, επένδυσε 278 εκατ. δολάρια σε μετοχές της FTX. Ο Ehrsam δεν τοποθετηθεί δημόσια σχετικά με αυτή την επένδυση. Ο Matt Huang, συνέταιρος του Ehrsam στην Paradigm, έγραψε στο Twitter: "Αισθανόμαστε βαθιά λύπη που επενδύσαμε σε έναν άνθρωπο και μια εταιρεία που τελικά δεν ευθυγραμμίστηκαν με τις αξίες της κρυπτονομισμάτων και οι οποίοι προκάλεσαν τεράστια ζημιά στο οικοσύστημα της αγοράς", προσθέτοντας ότι η επένδυση της Paradigm στην FTX "αποτελούσε μικρό μέρος των συνολικών μας περιουσιακών στοιχείων" και ότι η Paradigm δεν είχε ποτέ αναθέσει στην FTX να διακρατήσει οποιαδήποτε επένδυσή της σε ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία.
Οι ιδιωτικές εταιρείες κρυπτονομισμάτων που άντλησαν κεφάλαια το 2021 ή το 2022 με υψηλές αποτιμήσεις διαπραγματεύονται με σημαντικές απώλειες στις δευτερογενείς αγορές και σε εξωχρηματιστηριακές συμφωνίες, σημειώνει ο Matt Cohen της Ripple Ventures, ο οποίος αναμένει να δει μεγαλύτερες υποτιμήσεις στο δ’ τρίμηνο, καθώς οι εταιρείες ετοιμάζουν τις ετήσιες οικονομικές εκθέσεις τους.
Για παράδειγμα, η μετοχή του ανταλλακτηρίου NFT OpenSea έχει χάσει 75% της αξίας της από τον Ιανουάριο, ενώ η αποτίμησή της υποχώρησε στα 13,3 δισ. δολάρια, σύμφωνα με στοιχεία από τις πλατφόρμες ApeVue και Caplight. Ο ημερήσιος όγκος συναλλαγών στο ανταλλακτήριο NFT της OpenSea δεν ξεπέρασε τα 10 εκατομμύρια δολάρια τον Δεκέμβριο, όταν τον περασμένο Ιανουάριο υπερέβαινε τα 200 εκατ. δολάρια. Οι 30άρηδες συνιδρυτές της OpenSea, Devin Finzer και Alex Atallahh, δεν είναι πλέον δισεκατομμυριούχοι.
Ούτε ο Nikil Viswanathan και ο Joe Lau, ιδρυτές της Alchemy, μιας εταιρείας λογισμικού κρυπτονομισμάτων, ανήκουν πλέον στο κλαμπ των δισεκατομμυριούχων, μετά την υποτίμηση των συμμετοχών τους στην Alchemy, η οποία άντλησε για τελευταία φορά κεφάλαια από εξωτερικούς επενδυτές τον περασμένο Φεβρουάριο με αποτίμηση 10,2 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με τον Viswanathan, η πτώχευση της FTX "πλήττει την άποψη που έχει το κοινό για τα crypto. Το ίδιο είδαμε να συμβαίνει όταν κατέρρευσε η Lehman Brothers και ο Bernie Madoff το 2008 – χρειάζεται χρόνος για την ανάκαμψη". Η Alchemy, ωστόσο, συνέχισε να αναπτύσσεται καθ' όλη τη διάρκεια της bear market, λέει ο Viswanathan. "Η διαφορά είναι ότι στο Web3 είδαμε τη δραστηριότητα των προγραμματιστών να επιταχύνεται ακόμη και στις πιο ταραγμένες περιόδους, γεγονός που υποδεικνύει μια απίστευτα ισχυρή κοινότητα κατασκευαστών με γνώμονα την αποστολή που έχουν".
Ο Jed McCaleb, συνιδρυτής της εταιρείας κρυπτονομισμάτων Ripple, πιστεύεται πως είναι ο μοναδικός που διατήρησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του μες στην ύφεση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πούλησε πριν το ναυάγιο. Ο McCaleb "ξεφόρτωσε" XRP, το token της Ripple, αξίας περίπου 2,5 δισ. δολαρίων από τον Δεκέμβριο του 2020 έως και τον Ιούλιο 2022, στο πλαίσιο της συμφωνίας διαχωρισμού που υπέγραψε με τους άλλους ιδρυτές της Ripple το 2013. Σήμερα, η τιμή του XRP είναι περίπου στα 0,40 δολάρια, έχοντας "βουτήξει" κατά περίπου 50% σε σύγκριση με τις αρχές του 2022, όταν ο McCaleb "ξεφορτωνόταν" –κάθε εβδομάδα– XRP αξίας εκατομμυρίων δολαρίων.
Ο Chris Larsen, συνιδρυτής της Ripple και πρόεδρός της, έχασε πάνω από 2 δισ. δολάρια το 2022, λόγω της κατρακύλας του XRP και της μειωμένης αποτίμησης των μετοχών της Ripple, σύμφωνα με την εκτίμηση του Forbes. Η Ripple, η οποία άντλησε τελευταία φορά κεφάλαια το 2019 με αποτίμηση 10 δισ. δολαρίων, αγόρασε πέρυσι μετοχές από έναν επενδυτή με "φουσκωμένη" αποτίμηση στα 15 δισ. δολάρια, αφού ο εν λόγω επενδυτής είχε μηνύσει την Ripple αναφορικά με μια αγωγή που είχε καταθέσει η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγορά εναντίον της Ripple τον Δεκέμβριο του 2020 – η υπόθεση αυτή δεν εκδικαστεί ακόμη.
Ο Tim Draper, κάτοχος περίπου 30.000 Bitcoin, βγήκε εκτός της λίστας των δισεκατομμυριούχων μέσα στο 2022, όταν το Bitcoin υποχώρησε στα 33.000 δολάρια. Όπως πάντα όμως, ο Draper παραμένει αισιόδοξος για την προοπτική του Bitcoin, παρόλο που η τιμή-στόχος στις 250.000 δολάρια που επανειλημμένα έχει θέσει ο ίδιος, σήμερα μοιάζει με αποκύημα φαντασίας. "Υποψιάζομαι ότι αυτή είναι η αρχή του τέλους των συγκεντρωτικών tokens", επισημαίνει ο Draper στο Forbes. "Αν ένα token είναι συγκεντρωτικό, είσαι στο έλεος αυτού που ελέγχει το νόμισμα. Και αυτό συνέβη σίγουρα με την FTX".
