Η Ελλάδα, η οποία κατέχει ηγετική θέση στην τουριστική δραστηριότητα της Μεσογείου, επιδιώκει να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση της το 2024. Σύμφωνα με τα δεδομένα που συγκέντρωσε η καθιερωμένη επωνυμία μεσίτη συναλλαγών, Ozios, η Ελλάδα πρόκειται να φτάσει φέτος τους υψηλότερους όγκους όλων των εποχών. Το επόμενο έτος, ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες αμφιβολίες για περαιτέρω δυναμική καθώς πρόκειται να εφαρμοστούν ρυθμιστικά μέτρα.

Κατά τους πρώτους επτά μήνες του 2024, η Ελλάδα υποδέχθηκε 14,4 εκατομμύρια διεθνείς αεροπορικούς επιβάτες, σημειώνοντας μια εντυπωσιακή αύξηση 8,2% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, γεγονός που αντιστοιχεί σε επιπλέον 1,1 εκατομμύριο επισκέπτες. Για το σύνολο του 2024, η Ελλάδα ενδέχεται να καταγράψει αριθμό-ρεκόρ επισκεπτών, πλησιάζοντας τα 35 εκατομμύρια, τον υψηλότερο αριθμό επισκεπτών που έχει καταγραφεί ποτέ. Τα συνολικά έσοδα από τον τουρισμό θα μπορούσαν να φτάσουν τα 22 δισ. ευρώ. Από το 2025, η χώρα θα θέσει σε εφαρμογή μέτρα για την αντιμετώπιση του υπερτουρισμού[1].

Από τα μαγευτικά νησιά του Αιγαίου μέχρι τους πολυσύχναστους δρόμους του κέντρου της Αθήνας, η Ελλάδα αναμένει αυξανόμενους αριθμούς επισκεπτών, προμηνύοντας μια ακόμη χρονιά ρεκόρ και ενισχύοντας την κατάταξή της ως ένας από τους 10 κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Εκτεταμένη σεζόν πέρα ​​από τους καλοκαιρινούς μήνες

Η Κρήτη κατέχει ηγετική θέση μεταξύ των ελληνικών νησιών, προσελκύοντας 2,9 εκατομμύρια διεθνείς αεροπορικούς ταξιδιώτες, σημειώνοντας αύξηση 6,7%, ή 182.000 περισσότερους επισκέπτες σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αξιοσημείωτη ανάπτυξη παρουσίασαν και τα Δωδεκάνησα, όπου οι αφίξεις αυξήθηκαν κατά 11,4%, φτάνοντας συνολικά τα 2,4 εκατομμύρια.

Η Ελλάδα, για δεκαετίες, βασιζόταν στην τουριστική σεζόν Μάϊου-Οκτωβρίου, αλλά το διάστημα αυτό έχει πλέον παραταθεί. Ωστόσο, η μεγάλη προσέλευση επισκεπτών το καλοκαίρι επιβαρύνει τα δημοφιλή νησιά, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως η έλλειψη νερού. «Η πρώτη μας πτήση έφτασε φέτος την 1η Απριλίου – η νωρίτερη στην ιστορία του νησιού», δήλωσε ο δήμαρχος Σκιάθου, Θοδωρής Τζούμας, στον ιστότοπο The National Herald, αναφερόμενος στους επισκέπτες που φτάνουν νωρίτερα από ποτέ, πολλοί από τους οποίους επιλέγουν να αποφύγουν τις καλοκαιρινές ορδές

«Η τουριστική σεζόν στο νησί συνήθως ολοκληρώνεται στις αρχές Οκτωβρίου, αλλά φέτος η easyJet έχει δεσμευτεί να συνεχίζει τις πτήσεις μέχρι το τέλος του μήνα, προσφέροντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να ανακαλύψουν το νησί μας σε μια εποχή που συνήθως είναι σχεδόν έρημο, επιτρέποντάς τους να απολαύσουν την ομορφιά των μονοπατιών πεζοπορίας και των πολιτιστικών μας θησαυρών χωρίς το πλήθος», πρόσθεσε

«Πολλοί ενδιαφερόμενοι φορείς, όπως ταξιδιωτικοί πράκτορες, αεροπορικές εταιρείες, ξενοδόχοι και ιδιοκτήτες εστιατορίων, έχουν συσπειρωθεί για να αξιοποιήσουν αυτήν την ευκαιρία. Το αποτέλεσμα αναμένεται να βελτιώσει τις τουριστικές ροές και να εξασφαλίσει ένα πιο βιώσιμο μοντέλο που θα τους ωφελήσει όλους», κατέληξε ο Τζούμας.

Η τουριστική «έκρηξη» στην Ελλάδα

Αν και δεν διαθέτουμε ακόμη ακριβείς αριθμούς για ολόκληρη τη σεζόν του 2024, τα στοιχεία από τους πρώτους επτά μήνες του τρέχοντος έτους προσφέρουν χρήσιμες ενδείξεις. Η αύξηση των διεθνών αεροπορικών ταξιδιών συνοδεύεται από σημαντική άνοδο των οδικών αφίξεων στην Ελλάδα, οι οποίες ανήλθαν συνολικά σε 6,3 εκατομμύρια από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2024. Αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση 13,8%, με 762.000 επιπλέον επισκέπτες, σύμφωνα με το portal Greekcitytimes.com.

Οι πιο αξιοσημείωτοι ρυθμοί ανάπτυξης προήλθαν από τη Βουλγαρία (16,4%), την Τουρκία (38,4%) και τη Βόρεια Μακεδονία (11,0%), αν και οι αφίξεις από την Αλβανία μειώθηκαν ελαφρώς κατά 1,7%.

Οι τουριστικές δαπάνες ακολούθησαν την αυξητική τάση, σημειώνοντας άνοδο 12,2% και φτάνοντας τα 6,921 δισεκατομμύρια ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2024. Αυτή η αύξηση οφείλεται κυρίως στους επισκέπτες της ΕΕ, των οποίων οι δαπάνες αυξήθηκαν κατά 14,8%, ενώ οι επισκέπτες εκτός ΕΕ αύξησαν τις δαπάνες τους κατά 8,4%. Οι Γερμανοί τουρίστες ηγήθηκαν στις δαπάνες, ξοδεύοντας 1,223 δισεκατομμύρια ευρώ (+7,4%), ενώ ακολούθησαν οι επισκέπτες του Ηνωμένου Βασιλείου, που συνεισέφεραν 1,009 δισεκατομμύρια ευρώ (+19,9%). Οι δαπάνες των Αμερικανών ταξιδιωτών σημείωσαν μέτρια αύξηση 1,0%, φτάνοντας τα 540 εκατομμύρια ευρώ.

Τιμές, εγχώριος πληθυσμός, υπερτουρισμός

Η Ελλάδα αναδεικνύεται ως ένας από τους πιο ελκυστικούς προορισμούς για καλοκαιρινές διακοπές στην Ευρώπη. Όταν οι τουρίστες επιλέγουν τον προορισμό για τις καλοκαιρινές τους διακοπές, οι κυριότεροι παράγοντες που λαμβάνουν υπόψη είναι η τιμή, η ποιότητα των υπηρεσιών, η ασφάλεια του προορισμού, οι τοπικές πολιτιστικές εμπειρίες και η σχέση των ντόπιων με τους επισκέπτες.

Για τη σεζόν 2024, οι τιμές των πακέτων διακοπών στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 6,6% κατά μέσο όρο, στην Ελλάδα κατά 7,5%, ενώ ένα πακέτο διακοπών στην Τουρκία είναι πλέον σχεδόν 50% πιο ακριβό από το 2023. Λόγω του παγκόσμιου πληθωρισμού, είναι πιο δύσκολο να αποκτήσουμε μια σαφή εικόνα σχετικά με τα επίπεδα τιμών διαφορετικών προορισμών διακοπών.

Από μακροπρόθεσμη άποψη, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στους πιο οικονομικούς προορισμούς διακοπών μεταξύ των μεσογειακών χωρών. Για παράδειγμα, το 2023, η μέση τιμή ενός επταήμερου οικογενειακού πακέτου διακοπών τον Αύγουστο ανερχόταν σε περίπου 1.300 ευρώ ανά άτομο, ποσό που ισοδυναμεί με την τιμή του ίδιου πακέτου στην Πορτογαλία και ήταν ελαφρώς υψηλότερο σε σύγκριση με την Ισπανία (1.104 ευρώ) και τηνΤουρκία (1.182 ευρώ). Αντίθετα, το ίδιο πακέτο στην Κύπρο κόστιζε 1.375 ευρώ, σύμφωνα με το BBC.

Σύμφωνα με την κριτική της Ozios, η τιμή δεν αποτελεί τον κύριο παράγοντα στην επιλογή προορισμού διακοπών στην ΕΕ. Οι τουρίστες απεύχονται να περάσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές σε έναν προορισμό όπου οι ντόπιοι δεν τους υποδέχονται ή κάπου όπου η ποιότητα των υπηρεσιών είναι απογοητευτική. Όπως καταδεικνύει η πρόσφατη έρευνα της Data Appeal Company, η Ελλάδα αναδεικνύεται ως ο πιο δημοφιλής προορισμός για το καλοκαίρι του 2024, με βάση τη σύγκριση ταξιδιωτικών πακέτων, πτήσεων και ξενοδοχείων.

Από την άλλη πλευρά, η δημοτικότητα ενός προορισμού ενέχει και κινδύνους. Η Ισπανία έχει βιώσει αυτό το φαινόμενο, καθώς σημειώθηκαν μαζικές διαμαρτυρίες κατά του υπερτουρισμού στις αρχές Αυγούστου 2024. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές πλημμύρισαν τους δρόμους στις πιο δημοφιλείς περιοχές της χώρας, από τη Μάλαγα και τη Μαγιόρκα μέχρι τη Γκραν Κανάρια και τη Γρανάδα.

Ο Peter DeBrine, ανώτερος υπεύθυνος έργου της UNESCO για τον αειφόρο τουρισμό, προειδοποίησε ότι οι διαμαρτυρίες κατά του υπερτουρισμού μπορεί να επεκταθούν και σε άλλες χώρες εκτός της Ισπανίας. «Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι έχουμε ξεπεράσει ένα όριο ανοχής σε αυτούς τους προορισμούς. Προσπαθούμε πραγματικά να αποκαταστήσουμε την ισορροπία, αλλά η κατάσταση είναι εντελώς εκτός ελέγχου αυτή τη στιγμή», δήλωσε στην Guardian.

Τι να περιμένουμε το 2025

Μπορούμε να αναμένουμε ότι η Ελλάδα θα διατηρήσει τη δημοτικότητά της στην επόμενη καλοκαιρινή σεζόν το 2025. Ήδη γνωρίζουμε ότι η ελληνική κυβέρνηση, καθώς και οι τοπικές αρχές, έχουν εγκρίνει ορισμένα περιοριστικά μέτρα με στόχο τη μείωση του κινδύνου υπερτουρισμού στη χώρα.

Η Αθήνα για παράδειγμα έχει απαγορεύσει τις νέες άδειες για βραχυχρόνιες ενοικιάσεις σε τρεις συνοικίες στο κέντρο της ελληνικής πρωτεύουσας από την 1η Ιανουαρίου 2025. Αυτό το μέτρο θα ισχύει για τουλάχιστον έναν χρόνο ενώ θα αυξηθεί και ο φόρος για τα ενοίκια διακοπών.

«Διαπιστώσαμε ότι οι βραχυχρόνιες ενοικιάσεις λειτουργούν σε μεγάλο βαθμό ως ξενοδοχεία, ενώ παράλληλα ασκούν σημαντική πίεση στην κοινωνία», δήλωσε η υπουργός Τουρισμού, Όλγα

Εκτός από τους περιορισμούς στις άδειες και την αύξηση των φόρων στις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις, η Ελλάδα εφαρμόζει επίσης εισφορά 20 ευρώ για τους επισκέπτες κρουαζιερόπλοιων στα νησιά Σαντορίνη και Μύκονο κατά την περίοδο αιχμής του καλοκαιρινούς μήνες. Αυτό το μέτρο θα παραμείνει σε εφαρμογή και την επόμενη χρονιά, σύμφωνα με όσα δήλωσε η κ. Κεφαλογιάννη.

Όλα αυτά τα μέτρα αναμένεται να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών στους επηρεαζόμενους προορισμούς. Επιπλέον, μπορούμε να περιμένουμε ότι παρόμοια μέτρα θα εφαρμοστούν και σε άλλους προορισμούς, εφόσον αποδειχθούν αποτελεσματικά για την καταπολέμηση του υπερτουρισμού.