Σε μία από τις πλέον δραστήριες και σημαντικές Ρυθμιστικές Αρχές στην Ευρώπη αναδεικνύεται η ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.), ενισχυόμενη και από την επέκταση των αρμοδιοτήτων της στους τομείς των Αποβλήτων και των Υδάτων.

H Έκθεση του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (CEER) με τίτλο «Πώς διασφαλίζεται η ανεξαρτησία των Εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών (ΕΡΑ) καθώς οι αρμοδιότητες των ΕΡΑ επεκτείνονται» (“How NRA independence is safeguarded as NRA competences keep expanding”), που δημοσιεύτηκε πρόσφατα, καταγράφει την ευρωπαϊκή τάση για επέκταση των αρμοδιοτήτων των εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας και σε άλλους τομείς πέραν της ενέργειας, ενισχύοντας τη θεσμική τους ανεξαρτησία και τον σημαίνοντα ρόλο τους.

Στο Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (CEER) συμμετέχουν 39 εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας, εκ των οποίων οι 30 είναι Μέλη και οι εννέα  Παρατηρητές. Στην εν λόγω έκθεση παρέθεσαν στοιχεία 29 εθνικές Ρυθμιστικές Αρχές, αποτυπώνοντας ότι οι αρμοδιότητές τους συμπεριλαμβάνουν τους κλάδους της Ηλεκτρικής Ενέργειας, του Φυσικού Αερίου, της Τηλεθέρμανσης, των Υδάτων/Υγρών Αποβλήτων, των Αποβλήτων, της Βιομηχανίας Πετρελαίου, των Πετρελαιοειδών Καυσίμων, των Τηλεπικοινωνιών, των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, των Οπτικοακουστικών Μέσων, των Ταχυδρομείων, των Σιδηροδρόμων, των Αεροδρομίων, των Λιμένων και του Ανταγωνισμού. Το Γράφημα 1 αποτυπώνει τις σχετικές αρμοδιότητες κάθε εθνικής Ρυθμιστικής Αρχής, που ανταποκρίθηκε στη συγγραφή της σχετικής Έκθεσης.

Ο Πίνακας 1 ομαδοποιεί τις χώρες με βάση το πλήθος και την ομοιογένεια των αρμοδιοτήτων τους. Η Ρυθμιστική Αρχή της Ολλανδίας αναδεικνύεται ως η πλέον πολυσυλλεκτική Αρχή, ακολουθούμενη από την Ισπανία, τις Βαλτικές χώρες (Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία), το Λουξεμβούργο με τη Γερμανία, καθώς και τις Ελλάδα, Ιταλία και Ουγγαρία. Οι τρεις τελευταίες χώρες έχουν συγκεντρώσει αρμοδιότητες σε θέματα Κυκλικής Οικονομίας (Στερεά Απόβλητα, Ύδατα & Υγρά Απόβλητα), πέραν της Ενέργειας.

Πίνακας 1. Ομαδοποίηση εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών με βάση το πλήθος και την ομοιογένεια των αρμοδιοτήτων τους.

Σε κάθε θεματική κατηγορία περιλαμβάνονται:

Ενέργεια: Ηλεκτρική Ενέργεια, Φυσικό Αέριο, Τηλεθέρμανση, Βιομηχανία Πετρελαίου, Πετρελαιοειδή Καύσιμα

Ύδατα & Αστικά Απόβλητα: Στερεά Απόβλητα, Ύδατα & Υγρά Απόβλητα

Τηλεπικοινωνίες: Τηλεπικοινωνίες, Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες, Οπτικοακουστικά Μέσα, Ταχυδρομεία

Μεταφορές/Υποδομές: Σιδηρόδρομοι, Αεροδρόμια, Λιμένες

Ανταγωνισμού: Οριζόντιες αρμοδιότητες σε θεματικούς κλάδους της οικονομίας

Στον ανωτέρω πίνακα, μια θεματική κατηγορία μπορεί να μην καλύπτεται πλήρως, για παράδειγμα η Γερμανία και το Λουξεμβούργο έχουν κατηγοριοποιηθεί στην ίδια ομάδα, που συμπεριλαμβάνει αρμοδιότητες σε Μεταφορές/Υποδομές, αλλά στη Γερμανία αφορά μόνο τους Σιδηρόδρομους (όχι τα Αεροδρόμια και τους Λιμένες), ενώ στο Λουξεμβούργο τους Σιδηρόδρομους και τα Αεροδρόμια. Η πλειοψηφία των εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών δεν έχει τις πλήρεις αρμοδιότητες μιας θεματικής κατηγορίας, για παράδειγμα στην Ελλάδα, στη θεματική κατηγορία Ενέργεια, η Ρ.Α.Α.Ε.Υ. έχει αρμοδιότητες στην Ηλεκτρική Ενέργεια και το Φυσικό Αέριο, καθώς και περιορισμένες αρμοδιότητες στα Πετρελαιοειδή Καύσιμα, ενώ στην Ιταλία και την Ουγγαρία υπάρχουν αρμοδιότητες στην Τηλεθέρμανση.

Όλες οι χώρες έχουν ως βασική αρμοδιότητα την Ηλεκτρική Ενέργεια και το Φυσικό Αέριο, πλην της Ισλανδίας που έχει μόνο την Ηλεκτρική Ενέργεια.

Νέες Αρμοδιότητες της Ρ.Α.Ε.Ε.Υ.

Υπενθυμίζεται πως η ΡΑΑΕΥ, σύμφωνα με τη διαπιστωτική πράξη για την άσκηση των νέων αρμοδιοτήτων της που εκδόθηκε πρόσφατα, έχει:

Για τον Κλάδο Υδάτων:

- Γνωμοδοτικές/εισηγητικές αρμοδιότητες για τη μέθοδο κοστολόγησης και τιμολόγησης της παροχής υπηρεσιών ύδατος, τη θέσπιση μέτρων και διαδικασιών για την παροχή ύδατος, τη διατύπωση πρότασης για τη διασφάλιση της επιχειρησιακής λειτουργίας του συνόλου των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και την αναδιοργάνωση των παρόχων ύδατος.

- Εποπτικές αρμοδιότητες για την εποπτεία και παρακολούθηση του οικονομικού και φυσικού αντικειμένου της παροχής υπηρεσιών ύδατος και ιδίως συγκεκριμένους δείκτες παρακολούθησης υπηρεσιών ύδατος του Παραρτήματος ΙΙΙ του ν. 5037/2023.

- Αποφασιστικές αρμοδιότητες για την πιστοποίηση των παρόχων ύδατος, την έκδοση σχεδίων πρότυπων κανονισμών ύδρευσης αποχέτευσης και άρδευσης, την έγκριση τιμολογίων υπηρεσιών Ύδατος (για τις εταιρίες ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΑΘ ΑΕ), τη διαχειριστική επάρκεια των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, την έγκριση των Γενικών Σχεδίων Ύδατος (Γ.Σ.Υ.Υ.) και την έκθεση προγραμματισμού των εργασιών ανάπτυξης των υποδομών υπηρεσιών ύδατος.

- Ελεγκτικές/κυρωτικές αρμοδιότητες για την εξέταση καταγγελιών, τον καθορισμό της μεθοδολογίας προστίμων, την επιβολή προστίμων και συστάσεων.

Για τον Κλάδο Αποβλήτων:

- Γνωμοδοτικές/εισηγητικές αρμοδιότητες, καθώς εισηγείται σχετικά με τη μέθοδο κοστολόγησης και τιμολόγησης της διαχείρισης αποβλήτων, διατυπώνει προτάσεις για τον εξορθολογισμό των χρεώσεων, διατυπώνει πρόταση δέσμης μέτρων για τη διασφάλιση της επιχειρησιακής λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟ.Δ.Σ.Α.) και παρέχει Γνώμη για τη θέσπιση οδηγιών και μέτρων για τη συντονισμένη διαχείριση αστικών αποβλήτων.

- Εποπτικές αρμοδιότητες, καθώς  ελέγχει την αποτελεσματική και οικονομικά συμφέρουσα διαχείριση των αστικών αποβλήτων από τους ΦΟ.Δ.Σ.Α..

- Αποφασιστικές αρμοδιότητες, καθώς αποφασίζει τα ελάχιστα επίπεδα ποιότητας για τις υπηρεσίες διαχείρισης αποβλήτων, παρέχει κατευθύνσεις και οδηγίες σε θέματα αξιοποίησης της παραγόμενης ενέργειας από απόβλητα, ελέγχει την οικονομική αποδοτικότητα της διαχείρισης αποβλήτων, αναρτά τα σχετικά στοιχεία κόστους στον ιστότοπό της και αποφασίζει για τη διαχειριστική επάρκεια των ΦΟ.Δ.Σ.Α.

- Ελεγκτικές/κυρωτικές αρμοδιότητες, καθώς εξετάζει καταγγελίες, καθορίζει τη μεθοδολογία προστίμων, επιβάλλει πρόστιμα, προβαίνει σε συστάσεις και ελέγχει την υποχρέωση καταβολής τέλους ταφής από τους ΦΟ.Δ.Σ.Α.