Mπορεί η επιστροφή στο παλαιό μοντέλο του ΔΕΣΜΗΕ, έστω και με κάποιες παραλλαγές να σώσει σήμερα τον ΑΔΜΗΕ; Πρόκειται για το κρίσιμο στοίχημα του υπουργείου Περιβάλλοντος - Ενέργειας στο σκληρό παζάρι με τους δανειστές για την εύρεση του ισοδύναμου που θα επιτρέψει τη διατήρηση υπό δημόσιο έλεγχο του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, όπως με έμφαση ζήτησε την περασμένη Παρασκευή ο πρωθυπουργός από τον αρμόδιο υπουργό Πάνο Σκουρλέτη.
Το σχέδιο που έχει παραδώσει στην Κομισιόν το υπουργείο προβλέπει, σύμφωνα με πληροφορίες, την αποκοπή του Διαχειριστή από τη ΔΕΗ, την απόκτηση της κυριότητας των πάγιων (δικτύων μεταφοράς κλιπ) από εταιρία του δημοσίου με τη δυνατότητα τη συντήρηση και τη λειτουργία τους να μπορέσει να αναλάβει άλλη εταιρία στην οποία εκτός από το δημόσιο θα μπορούν να συμμετάσχουν και ιδιώτες.
Στο νέο σχήμα είναι πιθανόν να ενταχθεί και ο Λειτουργός της Αγοράς (ΛΑΓΗΕ), που σήμερα είναι ανεξάρτητη εταιρία του δημοσίου.
Η βασική διαφορά με τον παλαιό ΔΕΣΜΗΕ είναι η πλήρης ιδιοκτησιακή αποκοπή από τη ΔΕΗ των δικτύων μεταφοράς, κάτι για το οποίο επιμένουν οι δανειστές, δεδομένου ότι ένας από τους βασικούς στόχους της όλης πολιτικής είναι να περιοριστεί ο δεσπόζων ρόλος της ΔΕΗ στο σύστημα ηλεκτρισμού και να απελευθερωθεί η αγορά.
Ωστόσο, μέχρι σήμερα οι Βρυξέλλες δεν έχουν απαντήσει στην ελληνική πρόταση, που έχει υποβληθεί από το καλοκαίρι, παρότι στις γενικές της κατευθύνσεις μοιάζει συμβατή με τα μοντέλα που επιτρέπει το τρίτο ενεργειακό πακέτο της ΕΕ, όσον φορά στους Διαχειριστές Μεταφοράς Ηλεκτρισμού, Συμβατό είναι άλλωστε και το σημερινό σύστημα με τον ΑΔΜΗΕ, για τον οποίο η ΕΕ επιμένει μετ' επιτάσεως στην ιδιωτικοποίηση, προφανώς γιατί αυτό κατά βάση επιδιώκει.
Το πολύπλοκο “ισοδύναμο” που προτείνει η ελληνική πλευρά φαίνεται ότι θα είχε τύχη μόνον αν εξασφαλίσει την πρόσβαση ιδιωτών και την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων που έτσι η αλλιώς είναι απαραίτητα για την υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος του Διαχειριστή. Ταυτόχρονα πρέπει να βρεθεί τρόπος αποζημίωσης της ΔΕΗ, με τις διάφορες ιδέες που έχουν πέσει στο τραπέζι για διάθεση μετοχών από το χαρτοφυλάκιο του δημόσιου κλπ να μην βρίσκουν ευήκοον ους από την άλλη πλευρά.
Σε όσες χώρες πάντως έχει εφαρμοστεί μοντέλο, στο οποίο η κυριότητα ανήκει σε έναν ιδιοκτήτη, συνήθως στην παλαιά εταιρία ηλεκτρισμού ή κάποιο δημόσιο-εθνικό φορέα και η λειτουργία-συντήρηση έχει δοθεί σε τρίτη εταιρία, παρατηρήθηκαν δυσλειτουργίες και σοβαρό πρόβλημα στις επενδύσεις, καθώς ο τρίτος παίκτης δεν έχει τα απαραίτητα κίνητρα για την τοποθέτηση κεφαλαίων.
Στον διαγωνισμό που είχε γίνει το 2014 για την πώληση του 66% των μετοχών του ΑΔΜΗΕ είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον ο ιταλικός Διαχειριστής ΤΕRNA, o βελγικός Διαχειριστής ΕLIA, η κινεζική State Grid Corporation of China (η οποία αγόρασε μερίδιο στη μητρική της ΤΕRNA) και ένα καναδέζικο συνταξιοδοτικό fund. Η διαδικασία δεν πέρασε ποτέ στο στάδιο των δεσμευτικών προσφορών, καθώς η ΔΕΗ πάγωσε τον διαγωνισμό, εν όψει των εκλογών του Ιανουαρίου 2015 και των σφοδρών αντιδράσεων της τότε αντιπολίτευσης του ΣΥΡΙΖΑ και των εργαζομένων.
Είναι φανερό ότι και τώρα οι δανειστές θέλουν να προχωρήσει το σχέδιο αυτό. Άλλωστε το 3ο Μνημόνιο προβλέπει ρητά ότι αν ως το τέλος Οκτωβρίου δεν βρεθεί το “περίφημο” ισοδύναμο, το οποίο θα πρέπει να συμφωνηθεί και να εγκριθεί από την Κομισιόν, τότε θα ξεκινήσει εκ νέου η διαδικασία του παλαιού διαγωνισμού από το σημείο που σταμάτησε.
Το επιτελείο του κ. Σκουρλέτη προσπαθεί να βρει τη συμβιβαστική φόρμουλα που θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να κρατήσει τα προσχήματα, έστω και με την “ψιλή κυριότητα” στα δίκτυα, δίνοντας σε ιδιώτες το μάνατζμεντ και ενδεχομένως την κυριότητα και την εκμετάλλευση των νέων δικτύων που θα κατασκευάσουν. Το ζήτημα είναι αν η ΕΕ θα το δεχθεί
