Ιδιαίτερα θετικοί σε σχέση με την επιχειρηματικότητα εμφανίζονται οι Έλληνες φοιτητές, ενώ ένας στους τρεις έχει την πρόθεση να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση στο άμεσο μέλλον. Οι διαπιστώσεις αυτές, που ανατρέπουν τις μέχρι σήμερα επικρατούσες αντιλήψεις σχετικά με την επιχειρηματικότητα στα Πανεπιστήμια, περιλαμβάνονται στα ευρήματα έρευνας που παρουσιάσθηκε στα πλαίσια του 26ου ετήσιου συνεδρίου “Η Ώρα της Ελληνικής Οικονομίας” που διοργανώνει το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο. Η έρευνα, με την ονομασία «Η επιχειρηματικότητα μέσα από τα μάτια των νέων: κάτι αλλάζει», πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2.222 φοιτητών που φοιτούν σε περισσότερα από 30 Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, με τη συνεργασία της ΕΥ, του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, της Endeavor Greece και του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου.

Σε ένα περιβάλλον επίμονα υψηλής ανεργίας, οικονομικής στασιμότητας και αβεβαιότητας, 81% των ερωτηθέντων εμφανίζονται θετικοί σε σχέση με την επιχειρηματικότητα ως προοπτική, ταυτόχρονα όμως δηλώνουν σκεπτικοί απέναντι στην επικρατούσα τάξη των επιχειρηματιών. Περισσότερο από το 30% των φοιτητών δηλώνουν πρόθεση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας. Εστιασμένο στη χρήση της τεχνολογίας, στην καινοτομία και την εξωστρέφεια, και με έμφαση σε τομείς που αξιοποιούν πλεονεκτήματα της χώρας, το προφίλ των πιθανών επιχειρηματικών εγχειρημάτων έρχεται σε αντίθεση με το μέχρι σήμερα εσωστρεφές μοντέλο ανάπτυξης. Η παραδοσιακή κυριαρχία της εστίασης φαίνεται για πρώτη φορά να αμφισβητείται από την επερχόμενη γενιά επιχειρηματιών.

Οι νέοι σε ποσοστό 66% προβάλλουν τη δημιουργικότητα και σε ποσοστό 46% τη διάθεση για ανεξαρτησία – και όχι την έλλειψη εναλλακτικών – ως τα κύρια κίνητρα επιχειρηματικής δραστηριοποίησης. Ενώ παραμένει ισχυρός ο φόβος αποτυχίας, θεωρείται πλέον ευκαιρία για μάθηση. 

Παρότι το 77% συμμετέχει σε κάποιο βαθμό σε τουλάχιστον μια δράση επιχειρηματικότητας, όπως ενημερωτικές εκδηλώσεις και μαθήματα επιχειρηματικότητας, οι φοιτητές σε ποσοστό 78% θεωρούν ότι το Πανεπιστήμιο δεν τους προετοιμάζει επαρκώς για ένα επιχειρηματικό ξεκίνημα. Ζητούν στενότερη επαφή με την αγορά εργασίας, οργανωμένη πρακτική άσκηση σε εταιρείες ώριμες αλλά και startup, προγράμματα προσομοίωσης επιχειρηματικής δραστηριότητας, συχνότερες συναντήσεις με πραγματικά επιτυχημένους επιχειρηματίες. Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τα αιτήματα των φοιτητών δε συνεπάγονται οικονομική επιβάρυνση του κράτους, αλλά «άνοιγμα» προς τον κόσμο των υγιών επιχειρηματικών προτύπων. Οι νέοι ζητούν πρακτική γνώση και πραγματική εικόνα της αγοράς, και όχι προγράμματα βασισμένα στη θεωρία.

Σε ό,τι αφορά στο σημερινό περιβάλλον, οι Έλληνες σπουδαστές (78%) θεωρούν το κράτος λίγο έως καθόλου φιλικό προς την επιχειρηματικότητα. Ωστόσο, σε αντίθεση με τις μέχρι σήμερα επικρατούσες αντιλήψεις, ζητούν από το κράτος έμφαση στις μεταρρυθμίσεις και την εμπέδωση κλίματος σταθερότητας, και λιγότερο άμεσες οικονομικές ενισχύσεις. Ενώ το χρηματοδοτικό αναδεικνύεται ως το σημαντικότερο εμπόδιο για την έναρξη μιας επιχείρησης, οι φοιτητές δεν προσβλέπουν σε άμεση χρηματοδότηση από το κράτος.

Σε ένα περιβάλλον απουσίας διαθέσιμων πόρων, είναι προφανές ότι ο ρόλος του κράτους και των εμπλεκόμενων φορέων πρέπει να εστιαστεί σε στοχευμένες και πρακτικές παρεμβάσεις χωρίς ιδιαίτερο οικονομικό κόστος.

Η έρευνα καταλήγει σε μια δέσμη αναλυτικών προτάσεων, οι οποίες στη μεγάλη τους πλειοψηφία δεν συνεπάγονται οικονομική επιβάρυνση για την πολιτεία, και έχουν ομαδοποιηθεί  σε δέκα βασικούς άξονες:

1. Ενίσχυση της επιχειρηματικής αντίληψης στα Πανεπιστήμια

2. Ενθάρρυνση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών των φοιτητών

3. Ενεργή στήριξη νέων επιχειρηματικών σχημάτων από τα Πανεπιστήμια

4. Σύνδεση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με την επιχειρηματική κοινότητα

5. Τόνωση της εξωστρέφειας και της διεθνούς δικτύωσης

6. Αξιοποίηση της ακαδημαϊκής έρευνας

7. Καθιέρωση ευέλικτων εταιρικών δομών και διαδικασιών

8. Βελτίωση του χρηματοδοτικού πλαισίου

9. Προώθηση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης

10. Θέσπιση ευέλικτου φορολογικού πλαισίου

Παρουσιάζοντας τα ευρήματα, οι συντελεστές της έρευνας εξέφρασαν την ευχή να αποτελέσει η πρωτοβουλία τους το ξεκίνημα ενός γόνιμου διαλόγου για την επιχειρηματικότητα και τις πολιτικές εκείνες που θα της επιτρέψουν να πρωταγωνιστήσει στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας. Δεσμεύθηκαν επίσης να δώσουν συνέχεια στην πρωτοβουλία συνεργαζόμενοι με την πολιτεία και τους Πανεπιστημιακούς φορείς και εξειδικεύοντας περαιτέρω τις προτάσεις τους.

«Η επόμενη γενιά διαθέτει τον προβληματισμό και το όραμα. Δική μας υποχρέωση είναι να της εξασφαλίσουμε τα εφόδια» κατέληξαν.