Το "Αναπτυξιακό Μοντέλο" της Ελλάδας πρέπει να βασίζεται στην Επιχειρηματικότητα και σε Ανθρώπινο Δυναμικό που θα αξιοποιούν και θα αφομοιώνουν γρήγορα τις Καινοτομίες και Νέες Τεχνολογίες.
Τα πολύ υψηλά ποσοστά Ανεργίας της Ελλάδας οφείλονται κυρίως στις αδυναμίες του Επιχειρηματικού Δυναμικού της να δημιουργεί προϊόντα υψηλής Προστιθέμενης Αξίας, στη χαμηλή Διεθνή Ανταγωνιστικότητα, στο πολύ υψηλό Κόστος Δανεισμού και στις πολύ μεγάλες φορολογίες…
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης από πλευράς Καινοτομιών οι Περιφέρειες της Ελλάδας κατατάσσονται πλέον μεταξύ εκείνων με τις χειρότερες επιδόσεις (Περιφέρειες Ρουμανίας και Βουλγαρίας)…
Επιπλέον:
· Η Ελληνική Οικονομία εμφανίζει τα δομικά και διαρθρωτικά προβλήματα των "Μεσογειακών Οικονομιών" που συνδέονται με τα υψηλά ποσοστά Ανεργίας, το πολύ υψηλό Δημόσιο Χρέος και τους χαμηλούς βαθμούς ανάπτυξης Τεχνολογιών και Καινοτομιών…
Γενικά, οι Μεσογειακές Οικονομίες (Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία κλπ) "χάνουν τον Πόλεμο του Ανταγωνισμού" και της Βιώσιμης Απασχόλησης από:
· τις "βόρειες χώρες" της ΕΕ που κάνουν μεγάλες Επενδύσεις Έρευνας και Ανάπτυξης και
· τις "χώρες της Ανατολικής Ευρώπης" που εκσυγχρόνισαν τις Οικονομίες τους, ενώ δεν βαρύνονται με μεγάλα Δημόσια Χρέη ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Τα ανωτέρω συμπεράσματα προκύπτουν από τη διαχρονική πορεία των ποσοστών της Ανεργίας των χωρών μελών της ΕΕ σε σχέση και με τους δείκτες επιδόσεων στους τομείς των Τεχνολογιών και Καινοτομιών.
1. Μακροχρόνιες τάσεις της Ανεργίας
Διαχρονικά πολλές χώρες κατάφεραν να μειώσουν κατά το 2017 την Ανεργία σε ποσοστά κάτω αυτών που είχαν το 2008, πριν από την έναρξη της μεγάλης κρίσης. Αντίθετα, η Ελλάδα ήταν η χώρα που πέτυχε τους υψηλότερους και χειρότερους ρυθμούς αύξησης της Ανεργίας μέσα στην τελευταία δεκαετία.
· Η Μεγάλη Ανεργία που έπληξε την Ευρώπη αρχίζει να υποχωρεί σταδιακά μετά το 2009 … Όμως κατά το 2017 ήταν ακόμη αυξημένη έναντι του 2008 κατά 12% στις χώρες της ΕΕ των "28" και 22% στις χώρες της Ευρωζώνης.
· Εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι ρυθμοί συμπίεσης της Ανεργίας - ως ποσοστό μεταβολής μεταξύ 2008 και 2017 - είναι υψηλότεροι στις χώρες εκτός της Ευρωζώνης.
Παρά το γεγονός του υψηλότερου κόστους δανειοδότησης με βάση εθνικά νομίσματα σε σύγκριση με τα ευρω-επιτόκια, οι οικονομίες εκτός της Ευρωζώνης φαίνεται να διαθέτουν μεγαλύτερη οικονομική ευελιξία…
· Είναι ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός ότι, παρά τους πολύ υψηλότερους ρυθμούς που πετυχαίνουν οι αναδυόμενες χώρες (πχ Κίνα, Ινδία, Indonhs;ia Τουρκία, κλπ) σε σύγκριση με τις περισσότερο εκβιομηχανισμένες χώρες, εντούτοις οι τελευταίες - συμπεριλαμβανομένων και αυτών της ΕΕ - εξασφαλίζουν βελτίωση των Δεικτών Ανεργίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό της Γερμανίας που κατατάσσεται παγκοσμίως στην 5η θέση με βάση τις επιδόσεις της στον τομέα της Καινοτομίας και με τα ποσοστά Ανεργίας να κατατάσσονται πλέον κοντά στο 3,5%, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες κατατάσσονται στη 2η θέση παγκοσμίως στον τομέα επιδόσεων Καινοτομιών.
2. Οι καλλίτερες επιδόσεις κατά της Ανεργίας
· Κατά το 2017 συνολικά οκτώ (8) χώρες - μέλη της ΕΕ πέτυχαν να μειώσουν τα ποσοστά ανεργίας σε σύγκριση με αυτά που είχαν κατά το 2008. Είναι προφανές ότι οι "οκτώ" μπόρεσαν να αναδιαρθρώσουν τις οικονομικές δομές τους και να γίνουν περισσότερο διεθνώς Ανταγωνιστικές μέσα στην παγκοσμιούμενη διεθνή αγορά.
Σε γενικές γραμμές θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι οι "οκτώ" υιοθέτησαν "αναπτυξιακά μοντέλα" που στήριξαν ενεργά τη Βιώσιμη Απασχόληση μέσα σε συνθήκες σταδιακής ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής και της Παγκόσμιας Οικονομίας.
· Η μεγάλη έως και συγκρατημένη μείωση της Ανεργίας σε συνολικά οκτώ χώρες συνέβαλε θετικά στην αύξηση της Συνολικής Ζήτησης, του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και της απορροφητικότητας των οικονομιών τους για εμπορεύματα και υπηρεσίες άλλων χωρών.
· Μεταξύ των "28" της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Γερμανία αναμφισβήτητα είναι η χώρα που κατάφερε να πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση των ποσοστών της Ανεργίας κατά 51% μέσα στη δεκαετία 2008 - 2017.
Η μεγάλη αυτή επιτυχία οφείλεται πρωτίστως στον πολύ υψηλό βαθμό Διεθνούς Ανταγωνιστικότητας της Γερμανικής Οικονομίας κατακλύζοντας τη διεθνή αγορά με ολοένα και μεγαλύτερους όγκους εξαγωγών.
· Πέντε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που πέρασαν στην Οικονομία της Αγοράς κατάφεραν μεταξύ 2008 και 2017 να μειώσουν σημαντικά τα ποσοστά της Ανεργίας: Ουγγαρία -48%, Τσεχία -35%, Πολωνία -31%, Ρουμανία -14% και Σλοβακία -14%.
Οι χώρες αυτές προχώρησαν σε μεγάλες επενδύσεις εκσυγχρονισμού και επέκτασης των βιομηχανικών και λοιπών τομέων τους διευρύνοντας την παραγωγική τους βάση και τα εξωτερικά ισοζύγια εμπορικών συναλλαγών και υπηρεσιών.
Οι μεγάλες εισροές επενδυτικών κεφαλαίων προς αυτή την ομάδα χωρών έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον εκσυγχρονισμό των Οικονομιών τους και στην αύξηση της Βιώσιμης Απασχόλησης.
· Η Μεγάλη Βρετανία - στηριγμένη στη στερλίνα και στη μεγάλη εξειδίκευσή της στην παροχή διεθνών υπηρεσιών - κατάφερε να πετύχει μια συνολική μείωση των ποσοστών ανεργίας της κατά -21% μεταξύ 2008 και 2017. Στον τομέα των Καινοτομιών η Βρετανία κατατάσσεται στη 12η θέση παγκοσμίως με την ανεργία να βρίσκεται κοντά στο 3,8%.
· Τέλος, η Μάλτα - μια νησιωτική χώρα και με άλλοτε "καθυστερημένη οικονομία" - πέτυχε μια εντυπωσιακή μείωση των ποσοστών Ανεργίας κατά -27% μεταξύ 2008 και 2017. Η πολύ θετική αυτή εξέλιξη συνδέεται άμεσα με το υιοθετηθέν "μοντέλο" για παροχή σημαντικών φορολογικών κλπ διευκολύνσεων στους τομείς της ναυτιλίας, των διεθνών επενδύσεων κλπ.
3, Οι χώρες με τη μεγαλύτερη ανεργία
Tο 2017 τρεις από τις μεγαλύτερες Οικονομίες της ΕΕ περιλαμβάνονταν μεταξύ των χωρών μελών με την υψηλότερη Ανεργία: Ισπανία (16,9%), Ιταλία (11,1%) και Γαλλία (9,2%).
Για τις τρεις αυτές χώρες επισημαίνονται τα ακόλουθα:
· Η Ανεργία στις τρεις αυτές χώρες είναι επόμενο να επηρεάζει το μέσο επίπεδο της Ανεργίας κυρίως στην Ευρωζώνη (8,9%) και δευτερευόντως το ποσοστό της Ανεργίας σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης των 28 (με ποσοστό 7,5%).
· Οι ρυθμοί μείωσης της Ανεργίας σε Ισπανία, Ιταλία και Γαλλία είναι πολύ μικρότεροι από αυτούς που καταγράφονται σε επίπεδο ΕΕ. Αυτή η υστέρηση συνδέεται περισσότερο με τις "ανελαστικότητες" στην αγορά εργασίας, ύπαρξη αντιπαραγωγικών δομών και προβλημάτων στο τραπεζικό σύστημα (κυρίως της Ιταλίας).
· Η Ιταλία εμφανίζεται να έχει ένα εξαιρετικά υψηλό ποσοστό Δημόσιου Χρέους/ ΑΕΠ (131,8% στο 4ο τρίμηνο 2017), το δεύτερο μεγαλύτερο μετά την Ελλάδα (178,6%), ενώ στην 3η θέση βρίσκεται η Πορτογαλία με 125,7%.
· Με βάση τους Δείκτες Διεθνούς Ανταγωνιστικότητας (GCI) στον τομέα των Καινοτομιών για το 2017/2018 η παγκόσμια κατάταξη ήταν: Γαλλία 17η, Ιταλία 34η και Ισπανία 42η.
Επίσης:
· Από τις επτά χώρες μέλη της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά Ανεργίας κατά το 2017 οι "τέσσερεις" είναι Μεσογειακές χώρες που έχουν περάσει τη "δοκιμασία των Μνημονίων": Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρος και Πορτογαλία…
· Στο σύνολό τους οι μεσογειακές χώρες (συμπεριλαμβανομένης και της Πορτογαλίας) έχουν αγροτικούς τομείς με κοινά χαρακτηριστικά, αλλά που διαφέρουν από αυτούς των "βορείων χωρών" με ισχυρούς κτηνοτροφικούς τομείς και εξαγωγικό προσανατολισμό.
4. "Μεγάλες ανισότητες" στις Καινοτομίες
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρατήρηση ότι, η Ελλάδα και οι λοιπές "μεσογειακές χώρες", που έχουν υψηλά ποσοστά ανεργίας, εμφανίζονται να υστερούν σημαντικά από πλευράς Ανταγωνιστικότητας στις Καινοτομίες σε σύγκριση με τις "βόρειες χώρες" της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Συγκεκριμένα:
1. Με βάση τον Παγκόσμιο Δείκτη Ανταγωνιστικότητας (GCI) στον τομέα των Καινοτομιών την περίοδο 2017/2018 :
· Οι αποκαλούμενες "βόρειες χώρες" Γερμανία, Σουηδία και Ολλανδία ήσαν στις πρώτες θέσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ,
· σε πολύ υψηλές θέσεις στον τομέα των Καινοτομιών ήσαν και οι σκανδιναβικές Δανία και Φινλανδία,
· οι "μεγάλες χώρες" με "μεσογειακά χαρακτηριστικά Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία ήσαν - όπως ήδη αναφέρθηκε - στην παγκόσμια κατάταξη των Καινοτομιών στις θέσεις 17η, 34η και 42η, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τις "βόρειες χώρες",
· οι Τσεχία και Ουγγαρία στις θέσεις 36η και 64η της παγκόσμιας κατάταξης των Καινοτομιών,
· Ελλάδα 75η θέση έναντι της 68ης της Βουλγαρίας και της 96ης θέσης της Ρουμανίας…
2. Με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2016 για την Ανταγωνιστικότητα των 275 Περιφερειών της ΕΕ (NUTS 2) στον τομέα των Καινοτομιών:
· Στις πρώτες 10 θέσεις ήσαν Περιφέρειες από τη Δανία, Σουηδία (2), Βρετανία, Φινλανδία, Γερμανία (2) και Βέλγιο (3).
· Η Περιφέρεια με τις καλλίτερες επιδόσεις της Ισπανίας βρέθηκε μόλις στην 30η θέση και της Ιταλίας στην …107η θέση του συνόλου των 275 Περιφερειών της ΕΕ… Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνουν την πολύ έντονη "καθυστέρηση" των μεγάλων χωρών της Μεσογείου στον τομέα των επιχειρηματικών Καινοτομιών, με αρνητικές συνέπειες για την Απασχόληση…
· Μεταξύ των 10 Περιφερειών της ΕΕ με τις χειρότερες επιδόσεις στον τομέα των Καινοτομιών οι τέσσερις (4) είναι της Ελλάδας, τέσσερις είναι της Ρουμανίας, 1 της Ισπανίας και άλλη μία της Βουλγαρίας.
· Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βρίσκεται στη χειρότερη θέση μεταξύ των Περιφερειών της Ελλάδας στον τομέα των Καινοτομιών, παρά το γεγονός ότι από αυτήν περνούν οι πλέον μεγάλες οδικές και σιδηροδρομικές αρτηρίες της χώρας.
· Η Πελοπόννησος βρίσκεται στην προτελευταία θέση μεταξύ του συνόλου των Περιφερειών της Ελλάδας, γεγονός που εντυπωσιάζει, καθώς βρίσκεται πίσω από τις νησιωτικές Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου, Κρήτης, Νοτίου Αιγαίου και Ιονίων Νησιών…
Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το Υπουργείο Βιομηχανίας ως «Καινοτομία» ορίζεται το νέο ή δραστικά βελτιωμένο (προϊόν – διαδικασία – υπηρεσία), που βρίσκει χρηστική εφαρμογή ή/και εμπορική επιτυχία μέσα στην εγχώρια ή/και (κυρίως) στη διεθνή αγορά. Εάν αυτό δεν συμβαίνει τότε αποτελεί βελτίωση, εφαρμογή καλών πρακτικών ή «εφεύρεση» και όχι Καινοτομία. Κατ' επέκταση «Επιχειρηματική Καινοτομία» χαρακτηρίζεται το σύνολο στρατηγικών επιλογών, ενεργειών και απαραίτητων προαπαιτούμενων μίας δεδομένης επιχείρησης (ή και ολόκληρου οικονομικού κλάδου) να καινοτομήσει, ώστε να αναπτύξει και προσφέρει προϊόν ή υπηρεσία ή διαδικασία/ τεχνογνωσία, η οποία έχει διεθνή ανταγωνιστικό χαρακτήρα.
ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Με δεδομένες τις δημοσιονομικές δεσμεύσεις της Ελλάδας για πάρα πολλά χρόνια, η επιτάχυνση των ρυθμών αύξησης της Απασχόλησης μέσα στα επόμενα χρόνια είναι δυνατόν να επιτευχθεί μέσα από Πολιτικές που θα στοχεύουν στην επίτευξη των εξής Στρατηγικών Στόχων:
1. Κατά προτεραιότητα μείωση των φορολογικών βαρών για τις Επιχειρήσεις, ώστε να ενθαρρύνονται η ανάληψη Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών και η αύξηση του όγκου των Ιδιωτικών Επενδύσεων.
2. 'Έμφαση στην ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση δαπανών για Έρευνα και Ανάπτυξη.
3. Προώθηση κοινών δράσεων για συμμετοχή σε ερευνητικά Προγράμματα σε όφελος των Ελληνικών Επιχειρήσεων.
4. Πολύπλευρη υποστήριξη της ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ερευνητικών Κέντρων, Επιχειρήσεων κλπ για την υλοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων σε όφελος των Τοπικών Κοινωνιών.
5. Υλοποίηση προγραμμάτων για "Έξυπνες Πόλεις και Περιφέρειες" με έμφαση στην υποβοήθηση της Κατάρτισης των Πολιτών σε νέες Τεχνολογίες, Επιχειρηματικότητα κλπ.
6. Στροφή της Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Παιδείας στην προώθηση της Έρευνας και της Ανάπτυξης, στην καλλιέργεια τις άμιλλας για συλλογικές ερευνητικές προσπάθειες.
7. Αξιολόγηση των Ιδρυμάτων (ΑΕΙ και ΤΕΙ) και του επιστημονικού προσωπικού με έμφαση στις επιδόσεις τους στους τομείς της Έρευνας και Ανάπτυξης.
8. Ιδιαίτερη επιμονή στην εφαρμογή Πολιτικών επανακατάρτισης και εξειδίκευσης του Ανθρώπινου Δυναμικού ανάλογα με τις ανάγκες των Επιχειρήσεων για θέσεις εργασίας που απαιτούν προηγμένες γνώσεις.
