Ηλεκτρική ενέργεια: Η εκτίναξη των τιμών φέρνει πλαφόν και επιδόματα.
Ανησυχία για τις πολιτικές και οικονομικές επιπτώσεις μίας νέας ενεργειακής κρίσης, που όπως φαίνεται είναι προ των πυλών, εκφράζει η κυβέρνηση, καθώς προετοιμάζεται για την καταβολή επιδομάτων στους λογαριασμούς ρεύματος αλλά για την επιβολή πλαφόν στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, με ή χωρίς της συναίνεση της ΕΕ.
«Δεν υπάρχει περίπτωση να αφήσουμε να περάσουν στον καταναλωτή οι υπερβολικές αυξήσεις στις τιμές χονδρικής του ηλεκτρικού ρεύματος που παρατηρούνται πάλι τις τελευταίες μέρες στην νοτιοανατολική Ευρώπη λόγω αστοχιών της Ενιαίας Αγοράς Ενέργειας» ανέφερε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος, στο πλαίσιο της εβδομαδιαίας ανασκόπησης του κυβερνητικού έργου. Παράλληλα υπενθύμισε την πρωτοβουλία της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας να θέσουν το πρόβλημα στη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία όμως δεν δείχνει πρόθυμη να λάβει κανένα μέτρο, ως σήμερα τουλάχιστον.
Ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε ότι οι αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της ευρωπαϊκής αγοράς και η ενίσχυση των διασυνδέσεων μεταξύ της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης δεν θα γίνουν γρήγορα και επανέλαβε ότι «χρειάζεται ένας μόνιμος μηχανισμός που δεν θα επιτρέπει υπερέσοδα εις βάρος των καταναλωτών και των επιχειρήσεων».
Για την ανάγκη λήψης μέτρων, με πρώτο την καταβολή επιδόματος στους λογαριασμούς του Δεκεμβρίου και ανοικτό το ενδεχόμενο της επιστροφής στο πλαφόν τιμής για τους παραγωγούς, της περιόδου της ενεργειακής κρίσης, μίλησε και ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης.
Το όλο θέμα, μαζί με το μόνιμο μηχανισμό που έχει ζητήσει η Ελλάδα για την αντιμετώπιση των περιφερειακών ενεργειακών κρίσεων αναμένεται να θέσει εκ νέου ο υπουργός στο τεχνικό κλιμάκιο της Κομισιόν που θα επισκεφθεί την Ελλάδα την Παρασκευή 22/11. Ωστόσο μέχρι να αναλάβει καθήκοντα η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν πρέπει να αναμένονται αποφάσεις.
Η κυβέρνηση όμως δεν μπορεί να περιμένει, ειδικά στην παρούσα πολιτική συγκυρία. Η μέση τιμή ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώνεται σήμερα στα 167,27 ευρώ/MWh (+14,5%), ενώ η τιμή του φυσικού αερίου TTF για τις παραδόσεις Δεκεμβρίου έκλεισε την Παρασκευή στα 45,75 ευρώ/MWh. Tα νέα αυτά επίπεδα τιμών, τόσο του αερίου όσο και του ηλεκτρισμού, με τον τελευταίο να παρουσιάζει ήδη αύξηση πάνω από 40% σε σχέση με τα μέσα επίπεδα της εγχώριας χονδρικής τιμής του Νοεμβρίου, προιωνίζονται τεράστιες αυξήσεις στα τιμολόγια λιανικής του επόμενου μήνα, αν δεν καταβληθούν επιδόματα στους λογαριασμούς.
Ταυτόχρονα, σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις, για τις οποίες δεν είχε καταβληθεί επίδομα στον λογαριασμό ρεύματος κατά την κρίση του καλοκαιριού.
Είναι προφανές ότι το υψηλό ενεργειακό κόστος των επιχειρήσεων θα τροφοδοτήσει άμεσα τον πληθωρισμό και την ακρίβεια, τον υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας έχουν ήδη κτυπήσει το καμπανάκι του κινδύνου, λόγω της εκτίναξης των τιμών ηλεκτρισμού κυρίως τις ώρες αιχμής. Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα η μέγιστη τιμή στη χονδρική αγορά φθάνει στα 451,94 ευρώ/MWh.
Η Ενωση των Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση ότι οι υψηλές τιμές θα διαμορφώνονται κάθε φορά που υπάρχει ζήτηση υψηλή για εξαγωγές, καθώς στην ελληνική αγορά υπάρχουν συνθήκες που επιτρέπουν τη χειραγώγηση των τιμών στη χονδρεμπορική αγορά που έχει χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου. Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα οι εξαγωγές διαμορφώνονται στα 19,8% του όγκου των συναλλαγών ηλεκτρισμού και ότι όλες τις προηγούμενες ημέρες οι υψηλές τιμές στην αγορά χονδρικής συνοδεύονταν με διψήφια ποσοστά εξαγωγών ρεύματος.
Επιπλέον, στην ελληνική αγορά, οι οι τιμές χονδρικής του ηλεκτρισμού μεταφέρονται αυτόματα στα οικιακά τιμολόγια (πράσινα , κίτρινα, πορτοκαλί), οπότε οι καθετοποιημένες εταιρίες με την ιδιότητα του προμηθευτή δεν έχουν ρίσκο λόγω των υψηλών τιμών που διαμορφώνουν οι ίδιοι ως παραγωγοί στην αγορά χονδρικής, όπως υποστηρίζει η ΕΒΙΚΕΝ.
“Δεν μπορούμε να περιμένουμε την απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η βιομηχανία πρέπει να έχει την κυβέρνηση στο πλευρό της για να συνεχίσει να αγωνίζεται για την επιβίωση της. Πρέπει οριζόντια να επιδοτηθούν όλες οι επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι βιομηχανίες έντασης ενέργειας, πρακτική που εφαρμόζουν άλλα κράτη, όπως για παράδειγμα η Βουλγαρία.” αναφέρει η ΕΒΙΚΕΝ.
Εν τω μεταξύ, τα μηνύματα για τις τιμές όσον αφορά στο φυσικό αέριο και κατ΄επέκταση στον ηλεκτρισμό, δεν είναι καθόλου ευοίωνα. Πέραν των ψυχρών καιρικών συνθηκών, που οδηγούν σε αύξηση της κατανάλωσης, το απόγευμα της Παρασκευής η αυστριακή OMV ανακοίνωσε ότι η Gazprom την ενημέρωσε ότι από τις 16 Νοεμβρίου το πρωί σταματά τις παραδόσεις φυσικού αερίου. Παρότι η Αυστρία έχει προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο διακοπής των ροών ρωσικού αερίου από 1/1/2025μέσω του αγωγού από την Ουκρανία, η πρόωρη διακοπή επηρεάζει άμεσα τη διακίνηση ως
7.400 MWh/h φυσικού αερίου.
Ας σημειωθεί ότι η ΟΜV είχε προειδοποιήσει από τις 14 Νοεμβρίου για πιθανή διακοπή της παροχής φυσικού αερίου από τη Ρωσία, μετά την επιδίκαση 230 εκατ. ευρώ υπέρ του αυστριακού ομίλου, κατόπιν απόφασης της Διαιτησίας κατά της Gazprom.
Ταυτόχρονα η Ευρώπη δεν έχει ανακοινώσει ακόμα το σχέδιό της για μετά την 1/1/25, οπότε λήγει η σύμβαση μεταφοράς ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, καθώς το Κίεβο έχει ανακοινώσει ότι δεν πρόκειται να ανανεώσει τη σύμβαση. Βέβαια οι Βρυξέλλες έχουν εξετάσει αρκετά σενάρια για την επόμενη ημέρα, με το επικρατέστερο μέχρι στιγμής να είναι η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου με ….ρωσικό. Σύμφωνα με το ευρωπαϊκό think tank Bruegel, πρόκειται για το σενάριο που λέει ότι η Gazprom θα πουλά το αέριο στα σύνορα με την Ουκρανία και κατόπιν, το ουκρανικό σύστημα με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα θα διαχειρίζεται τη διέλευση από τον αγωγό.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι, από τις χώρες που επηρεάζονται από την ενδεχόμενη διακοπή της παροχής ρωσικού αερίου, η Αυστρία έχει ήδη αποθεματοποιήσει τις ποσότητες που χρειάζεται για τη φετινή σαιζόν αερίου, ενώ η Ουγγαρία έχει κλείσει συμφωνία για την προμήθεια αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω του αγωγού TurkStream και της Βουλγαρίας.
