Αλλαγές στη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων προβλέπονται στο νομοσχέδιο με τίτλο «Νόμος για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος» που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 22 Σεπτεμβρίου το ΥΠΕΝ. 

Σύμφωνα με το υπουργείο, το πρόβλημα της αυθαίρετης δόμησης απασχολεί το ελληνικό κράτος εδώ και πολλές δεκαετίες και είναι στενά συνυφασμένο με τον τρόπο που αυτό το κράτος συγκροτήθηκε και διαμορφώθηκε, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι «το σχέδιο νόμου επιδιώκει να καθορίσει ένα νέο πλαίσιο ολιστικής αντιμετώπισης του φαινομένου της αυθαίρετης δόμησης».

 Ειδικότερα, σύμφωνα με το νομοσχέδιο, αυξάνεται ο αριθμός των δόσεων σε 80, προβλέπεται η μεταφορά συντελεστή δόμησης, η μείωση των προστίμων σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και «πάγωμα» για δύο χρόνια των δόσεων για τους ανέργους - δικαιούχους κοινωνικού επιδόματος, οι οποίοι θα πληρώνουν μόνο το παράβολο, καθώς επίσης και η νομιμοποίηση εξ' αδιαιρέτου αυθαιρέτων χωρίς τη συμφωνία όλων των συνδικαιούχων.

Προβλέπεται επίσης έκπτωση 20% επί του συνολικού ποσού του προστίμου, σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, και 10% σε περίπτωση καταβολής του 30% του συνολικού ποσού. Περαιτέρω μείωση στο ειδικό πρόστιμο πρόκειται να ισχύσει κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή - χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος έως την 08/02/2017 και κατά 10%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή - χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/02/2017 έως την 08/08/2017.

Αντίθετα, αύξηση κατά 10% στο πρόστιμο θα επιβληθεί εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή - χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος από την 09/08/2017 έως την 08/02/2018 και κατά 20%, εφόσον η αυθαίρετη κατασκευή - χρήση υπαχθεί στις διατάξεις του παρόντος μετά την 09/02/2018.

Ακόμα, μείωση κατά 40% των προστίμων προβλέπονται για αυθαίρετα που βρίσκονται σε περιοχές που εντάσσονται στο σχέδιο πόλης, κατά 70% για όσα ακίνητα χρειάζονται στατική ενίσχυση, 40% (από 20%) του προστίμου για κτίσματα που αποπερατώθηκαν από το 1983 έως το 1993. Το ΥΠΕΝ πρόκειται να εισηγηθεί επίσης τη νομιμοποίηση με 500 ευρώ όλων των αυθαιρέτων σε οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων, ενώ απαγορεύει τη νομιμοποίηση για κτίσματα που κατασκευάστηκαν μετά τις 28 Ιουλίου 2011, προβλέποντας επίσης διαδικασίες κατεδαφίσεων για τα εν΄ λόγω αυθαίρετα.

 Επιπλέον, προβλέπεται η εφαρμογή έκδοσης αδειών αποκλειστικά μέσω ηλεκτρονικού τρόπου, ενώ πρόκειται να ιδρυθεί και το Παρατηρητηρίου Δομημένου Περιβάλλοντος, το οποίο θα έχει ελεγκτικό ρόλο συνεπικουρούμενο από ηλεκτρονική πλατφόρμα με τίτλο «Ηλεκτρονική Πολεοδομική Ταυτότητα Δήμου», όπου θα καταγράφονται και θα επικαιροποιούνται όλες οι πληροφορίες του κάθε δήμου σε σχέση με την πολεοδομική του ταυτότητα και τα χαρακτηριστικά της δομημένης επιφάνειας.