Αβεβαιότητα για την κατεύθυνση που ακολουθεί η Ελλάδα εξ αιτίας των σημαντικών καθυστερήσεων σε όλες σχεδόν τις ενεργειακές μεταρρυθμίσεις αλλά και ανησυχία για την πορεία της ΔΕΗ εκφράζει η έκθεση της Ευρωπαικής Επιτροπής, που δημοσιοποιήθηκε χθες.
“Είναι προφανές ότι οι προθεσμίες για όλες τις σημαντικές δεσμεύσεις έχουν καθυστερήσει σημαντικά μέχρι σήμερα και υπάρχει ακόμα αβεβαιότητα σχετικά με την κατεύθυνση που ακολουθεί η Ελλάδα” αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση, υπογραμμίζοντας αφενός τη σημασία που έχει η συνέχιση των ενεργειακών μεταρρυθμίσεων και αφετέρου το γεγονός ότι είναι αλληλένδετες μεταξύ τους.
Ειδικότερα, τα κυριότερα σημεία της έκθεσης έχουν ως εξής:
ΔΕΗ : Τα πρόσφατα δημοσιευμένα οικονομικά αποτελέσματα της ΔΕΗ για το 2018 δείχνουν σημαντική μείωση της κερδοφορίας και επιδείνωση των ταμειακών ροών. Οι υψηλότερες τιμές του CO2, η απώλεια του μεριδίου στη λιανική αγορά και οι δημοπρασίες NOME κατονομάστηκαν τόσο από τη ΔΕΗ όσο και τις αρχές ως οι βασικές αιτίες για τα αρνητικά αποτελέσματα. Οι υπό πώληση λιγνιτικές μονάδες συνέβαλαν περαιτέρω στις απώλειες. Αν και τα αποτελέσματα του 2018 είναι πολύ διαφορετικά από το 2017, όταν η ΔΕΗ πραγματοποίησε κέρδη, είναι φανερό ότι παραμένουν διαρθρωτικά ζητήματα, ενώ τίθενται ερωτήματα σχετικά με το μέγεθος που η ΔΕΗ είναι σε θέση να διατηρήσει, καθώς και για την τιμολογιακή της πολιτική. Οι υψηλότερες τιμές ρεύματος θα επιτρέψουν στη ΔΕΗ να βελτιώσει την ανάκτηση του κόστους. Εξίσου σημαντικό είναι ότι να διευκολύνει τη συνολική ανταγωνιστικότητα των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, οδηγώντας έτσι σε αύξηση των πολύ αναγκαίων επενδύσεων στον τομέα. Η ΔΕΗ πρόκειται σαφώς να παραμείνει ο ακρογωνιαίος λίθος της ελληνικής αγοράς ενέργειας, αλλά η σημερινή της πορεία είναι ανησυχητική, κάτι που αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο από τη διοίκηση και της ίδιας της εταιρίας της ΔΕΗ. Το τρέχον τρίμηνο επιφύλασσε κάποια θετικά νέα για τη ΔΕΗ, με την αναβάθμιση των ομολόγων της και την εξασφάλιση δανείων από εθνικά και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Φαίνεται επίσης ότι η ΔΕΗ επιδιώκει τη σύναψη συμφωνίας με τις αρχές για τη διασφάλιση πληρωμών για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, που εκκρεμούν από προηγούμενα έτη. Για το θέμα αυτό αναμένονται αποφάσεις από τη ΡΑΕ . Η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων παρουσίασε κάποια βελτίωση, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν ορισμένα διαρθρωτικά ζητήματα τα οποία είναι δύσκολο να επιλυθούν και θα απαιτηθούν αποφασιστικές κινήσεις, συμπεριλαμβανομένης της κανονιστικής παρέμβασης για την αντιμετώπιση του ζητήματος των λεγόμενων ανενεργών χρηστών ( πελατών της χαμηλής τάσης που έχουν αλλάξει προμηθευτές, καταστήματα και επιχειρήσεις που έκλεισαν αφήνοντας απλήρωτους λογαριασμούς κλπ ).
AΠΕ : Aκόμα δεν έχει οριστεί η ημερομηνία για τη διενέργεια της 3ης δημοπρασίας για την εγκατάσταση νέων έργων ΑΠΕ, ισχύος 300 MW τόσο για ηλιακά όσο και για αιολικά έργα. Ο ειδικός λογαριασμός των ΑΠΕ εξακολουθεί να είναι πλεονασματικός, αλλά υπάρχουν ζητήματα ταμειακών ροών. Το πλεόνασμα οφείλεται στις υψηλές τιμές των δικαιωμάτων εκπομπής CO2 του συστήματος ETS (ETS). Εξακολουθεί να εκκρεμεί η επιστροφή στους προμηθευτές του πλεονάσματος από τη χρέωση προμήθειας του 2018. Σημαντικός παράγοντας στην ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι το σύστημα αδειοδότησης για το οποίο πολλοί ενδιαφερόμενοι αναφέρουν ότι είναι αρκετά πολύπλοκο με μακροχρόνιες διαδικασίες, με αποτέλεσμα να φρενάρει το επενδυτικό ενδιαφέρον.
Φυσικό Αέριο: Έχουν αναληφθεί θεμελιώδη μέτρα για τη μεταρρύθμιση της αγοράς φυσικού αερίου, τόσο όσον αφορά το δίκτυο μεταφοράς όσο και τη διανομή, και πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες. Ο ΔΕΣΦA πωλήθηκε σε ιδιώτες επενδυτές στα τέλη του 2018, αλλά οι προσαρμογές κατά την τελική πιστοποίηση από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) δημιούργησαν ανησυχίες. Σε αυτό το στάδιο φαίνεται ότι τα ζητήματα αυτά έχουν επιλυθεί και ότι η ΡΑΕ έχει λάβει την τελική της απόφαση που αναμένεται να δημοσιευθεί επίσημα σύντομα, επιτρέποντας στους επενδυτές να εκμεταλλευτούν τις νέες ευκαιρίες στην αγορά. Όσον αφορά την ΔΕΠΑ, πραγματοποιήθηκε η διάσπαση των τμημάτων της Εμπορίας και των Υποδομών της επιχείρησης, σύμφωνα με τους όρους του νέου εταιρικού νόμου της Ελλάδας για τις συγχωνεύσεις. Ο αποτελεσματικός διαχωρισμός του δικτύου και του εφοδιασμού αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της διαρθρωτικής μεταρρύθμισης, Μια ρευστή και εύρυθμη αγορά φυσικού αερίου δίνει την ευκαιρία στην Ελλάδα να διαδραματίσει έναν διεθνή στρατηγικό ρόλο, αξιοποιώντας διάφορους προμηθευτές αερίου αλλά και δρομολόγια μεταφοράς είτε μέσω αγωγών, είτε υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Ηλεκτρικές Διασυνδέσεις : Ενώ σημειώθηκε πρόοδος στην υλοποίηση της διασύνδεσης της Κρήτης με την Πελοπόννησο, η αβεβαιότητα , για την κατάσταση της διασύνδεσης Αττικής-Κρήτης συνεχίζεται .
ΡΑΕ Μια θεμελιώδης απαίτηση για επιτυχή μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας θα είναι η ικανότητα και η προθυμία της ΡΑΕ να εποπτεύει την αγορά και να λαμβάνει τις απαραίτητες κανονιστικές αποφάσεις με έγκαιρο και διαφανή τρόπο. Οι αρχές συζητούν διατάξεις για την αύξηση της ανεξαρτησίας της λήψης αποφάσεων (π.χ. μέσω διατάξεων περί ευθύνης για τα μέλη και το προσωπικό της),
καθώς και για την αύξηση της συνολικής ικανότητας της μέσω της πρόσληψης νέου μόνιμου προσωπικού. Είναι σημαντικό οι εγκεκριμένες διατάξεις να ευθυγραμμιστούν πλήρως με τη νομοθεσία και τις πρακτικές της ΕΕ, συνάδοντας με τις γενικές αρχές των βασικών μεταρρυθμίσεων της δημόσιας διοίκησης που εγκρίθηκαν, στο πλαίσιο των προηγούμενων προγραμμάτων για την Ελλάδα.
ΝΟΜΕ : Οι δημοπρασίες ηλεκτρικού ρεύματος NOME συνεχίστηκαν με τις κατανεμημένες ποσότητες ενώ οι καθυστερήσεις στη λιγνιτική αποεπένδυση της ΔΕΗ δεν επέτρεψαν τη λειτουργία του μηχανισμού διόρθωσης. Στην τελευταία δημοπρασία για τη διάθεση 355 MWh διαμορφώθηκαν υψηλότερες τιμές, σε σχέση με το παρελθόν. Η Επιτροπή έκανε αποδεκτή την προτεινόμενη ρήτρα περιορισμού των εξαγωγών ενέργειας από ΝΟΜΕ , αλλά μέχρι στιγμής το αποτέλεσμα δεν είναι σαφές. Μειώσεις στις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας που διαθέτει η ΔΕΗ μέσω των ΝΟΜΕ θα γίνουν μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της διαδικασίας για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων. Όπως έχουν αποδείξει οι πρόσφατες εξελίξεις, όπως με τις δημοπρασίες NOME και τις εξαγωγές, μια συνεργατική προσπάθεια μεταξύ της ΡΑΕ και των ευρωπαϊκών και ελληνικών αρχών μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα και συνιστάται η συνέχιση αυτής της προσέγγισης.
ΕΛΠΕ
Δεν υποβλήθηκαν δεσμευτικές προσφορές για την από κοινού πώληση (μαζί με τον άλλο στρατηγικό μέτοχο της HELPE, τη PanEuropean Oil and Industrial Holdings SA (POIH) πλειοψηφικού μεριδίου (50,1%) και συνεπώς δεν υπήρξε θετική έκβαση της συγκεκριμένης διαδικασίας . Με σκοπό την ελαχιστοποίηση των καθυστερήσεων, επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των ελληνικών αρχών και των θεσμών, σύμφωνα με την οποία η TΑΙΠΕΔ αναλαμβάνει να διερευνήσει όλες τις επιλογές Οι περαιτέρω συζητήσεις για τη δομή του διαγωνισμού μεταξύ των ελληνικών αρχών και των θεσμών όσον αφορά στα ΕΛΠΕ έχουν προγραμματιστεί για τον 4ο γύρο του προγράμματος της μεταμνημονιακής εποπτείας.
Target model : Το μοντέλο- στόχου για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει επιτέλους να ξεικινήσει.
Το αρχικό χρονοδιάγραμμα (του Απριλίου 2019) είναι ανέφικτο, όπως και το αναθεωρημένο χρονοδιάγραμμα του Οκτωβρίου. `Με βάση τις τρέχουσες πληροφορίες, φαίνεται ότι δεν θα καταστεί δυνατή η έναρξη του target model πριν από το 2020. Θα απαιτηθεί περαιτέρω παρακολούθηση και εφαρμογή των ενδιάμεσων βημάτων.
Πώληση λιγντικών μονάδων ΔΕΗ
Μετά την ανακοίνωση για τη διενέργεια εκλογών ελήφθη μονομερώς απόφαση από τη ΔΕΗ για την παράταση της προθεσμίας της διαδικασίας στις 15 Ιουλίου, κατόπιν διαβουλεύσεων με το Υπουργείο Ενέργειας και Περιβάλλοντος. Ως εκ τούτου, το κλείσιμο της υπόθεσης δεν θα πραγματοποιηθεί εντός της συγκεκριμένης προθεσμίας, που ήδη έχει παραταθεί δύο φορές, ( η αρχική ήταν στα τέλη του 2018 και η δεύτερη στα τέλη Ιουνίου 2019). Ιδιαίτερη αναφορά η έκθεση κάνει στην αποτίμηση των μονάδων, λέγοντας ότι δεν πρέπει να ληφθεί υπόψη η προηγούμενη αποτίμηση λόγω των παραδοχών στις οποίες βασίστηκε και ότι στην τρέχουσα διαδικασία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη μία δίκαιη γνώμη.
