Στα 1,726 δισ. ευρώ αυξάνεται το ποσό που θα μπορούσε να λάβει η Ελλάδα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων στις περιοχές που θα πληγούν λόγω της απόσυρσης του λιγνίτη ή/και του πετρελαίου από την ηλεκτροπαραγωγή, καθώς ο συνολικός προϋπολογισμός του Ταμείου αυξάνεται στα 40 δισ. ευρώ από 7,5 δισ. ευρώ της αρχικής πρότασης του Ιανουαρίου, στο πλαίσιο του σχεδίου της Κομισιόν για τον νέο επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ, που ανακοινώθηκε την Τετάρτη.
Μάλιστα οι συνομιλίες μεταξύ της Κομισιόν, των εθνικών κυβερνήσεων και του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου συνεχίζονται με στόχο τη διεύρυνση του πεδίου δράσης του Ταμείου σε περισσότερες περιοχές, οι οποίες ενδέχεται να χρειάζονται “πράσινη χρηματοδότηση”
Το μεγαλύτερο μέρος των νέων κεφαλαίων του Ταμείου θα προέλθει με δανεισμό από τις κεφαλαιαγορές ενώ ένα ποσό της τάξης των 2,5 δισ. Ευρώ διατίθεται ως «φρέσκο» χρήμα.
Ο αντιπρόεδρος της ΕΕ και αρμόδιος Επίτροπος για το Κλίμα Frans Timmermans δήλωσε χθες στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες ότι το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης θα αποτελέσει ένα από τα βασικά εργαλεία στο σχέδιο για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας και την επίτευξη των στόχων της κλιματικής ουδετερότητας και ότι η αύξηση των πόρων, η οποία ουσιαστικά προέρχεται από το Recovery Plan των 750 δισ. ευρώ που παρουσίασε προχθές η ΕΕ, μπορεί να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση.
Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου «μηχανισμού», προϋπολογισμού 150 δις ευρώ.
Η Ελλάδα με βάση τη νέα κατανομή φαίνεται να αυξάνει σημαντικά τους πόρους, που θα μπορεί να διεκδικήσει, στα 1,726 δισ. ευρώ, από 294 εκατ. ευρώ της αρχικής πρότασης του Ιανουαρίου, τα οποία μαζί με την εθνική συμμετοχή, θα μπορούσαν να φθάσουν στα 1,049 δισ. ευρώ.
Η χώρα που εμφανίζεται η πιο κερδισμένη, τόσο από την αύξηση των πόρων του Ταμείου όσο και από την ανακατανομή τους, είναι η Πολωνία, η οποία από τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ της προηγούμενης πρότασης, τώρα θα μπορεί να λάβει ως 8 δισεκατομμύρια ευρώ - ποσό μεγαλύτερο ακόμα και από το συνολικό μέγεθος του αρχικού σχεδίου της Επιτροπής - ενώ η Γερμανία γίνεται επιλέξιμη για κεφάλαια ως 5 δισ. ευρώ, έναντι 877 εκατ. ευρώ της προηγούμενης πρότασης, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία που ανακοίνωσε χθες η Κομισιόν.
Με βάση τον ίδιο πίνακα, η Ρουμανία θα μπορούσε να διεκδικήσει περί τα 4,4 δισ. Ευρώ και η Τσεχία 3,4 δισ. Ευρώ. Για τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία προβλέπεται ανώτατη χρηματοδότηση περίπου 2 δισ. Ευρώ, ενώ για το Λουξεμβούργο το ποσό αυξάνεται από τα 4 εκατ. ευρώ στα 19 εκατ. Ευρώ.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, με την αναθεώρηση του προϋπολογισμού του Ταμείου η ελάχιστη ενίσχυση φθάνει στα 32 ευρώ κατά κεφαλήν, συνολικά για όλη τη χρονική περίοδο που θα τρέξει το πρόγραμμα, έναντι των 6 ευρώ που ήταν η ελάχιστη ενίσχυση στην αντίστοιχη πρόταση του Ιανουαρίου.
Τα ποσά αυτά όμως προς το παρόν παραμένουν ενδεικτικά, καθώς συνεχίζονται οι συνομιλίες μεταξύ της Επιτροπής, των εθνικών κυβερνήσεων και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για ενδεχόμενη τροποποίηση της μεθόδου κατανομής, προκειμένου να να αντικατοπτρίζει καλύτερα τις αυξημένες χρηματοδοτικές δυνατότητες του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης.
«Ο διάλογος μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών συνεχίζεται σε σχέση με την επιλογή των συγκεκριμένων τομέων και περιφερειών, στις οποίες θα πρέπει να επικεντρώνεται η παρέμβαση του μηχανισμού», δήλωσε η Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτκής Elisa Ferreira, όπως αναφέρει το Euractiv. Δεν απέκλεισε να διευρυνθούν οι δράσεις και ενδεχομένως ο αριθμός των περιοχών που θα μπορούν να επωφεληθούν από το Ταμείο, διευκρινίζοντας πάντως ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές στη βασική του δομή.
Ως συνέχεια της αρχικής της πρότασης στις αρχές του 2020, η Επιτροπή δημοσίευσε και έναν κατάλογο περιφερειών που θα ήταν επιλέξιμες για χρηματοδότηση. Για να ξεκλειδώσει η χρηματοδότηση θα πρέπει κάθε περιοχή να καταρτίσει ένα στρατηγικό σχέδιο, το οποίο θα υποβάλει προς έγκριση στην Κομισιόν.
Οι περιοχές της Ελλάδος που ήταν επιλέξιμες βάσει της αρχικής πρότασης της Κομισιόν είναι η Κοζάνη, η Καστοριά, η Φλώρινα (Δυτική Μακεδονία), η Μεγαλόπολη, η Κρήτη (Ηράκλειο, Λασίθι, Ρέθυμνο, Χανιά) και τα νησιά του Αιγαίου (Λέσβος, Σάμος, Χίος, Ρόδος και Μύκονος).
Στις πρώτες θέσεις της λίστας με τις επιλέξιμες περιφέρειες περιλαμβάνονται οι κύριες περιοχές εξόρυξης άνθρακα της Πολωνίας και της Γερμανίας, πρώην λιγνιτικά πεδία στην Ισπανία, αλλά και το κέντρο παραγωγής χάλυβα στη νότια Ιταλία, όπως και λιμάνια της Μάλτας.
Ας σημειωθεί ότι η πρόταση της Επιτροπής δέχθηκε αρκετή κριτική από περιοχές όπου η πράσινη μετάβαση έχει ήδη ξεκινήσει ή έχει ακόμη και ολοκληρωθεί, καθώς θεωρούν ότι παραβλέφθηκαν, ενώ από την άλλη πλευρά η χρηματοδότηση της περιβαλλοντικής πολιτικής αναδείχθηκε ως ο τομέας με τα μεγαλύτερα περιθώριο ελιγμών, στις σκληρές διαπραγματεύσεις με τις τέσσερις χώρες την Αυστρία, τη Δανία, την Ολλανδία και τη Σουηδία - που τάχθηκαν υπέρ ενός πιο λιτού προϋπολογισμού και υπέρ της χορήγησης δανείων και όχι επιδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης.
