Στον τοίχο των αντιδράσεων της ΕΕ και της Ουάσινγκτον σκοντάφτει ο αγωγός αερίου “Turkish Stream”, με τον απεσταλμένο του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Amos Hochstein να δηλώνει λίγο μετά τη συνάντησή του με τον υπουργό Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Παναγιώτη Λαφαζάνη πως συζητά μόνον για υπαρκτά ενεργειακά σχέδια, όπως ο “Νότιος Διάδρομος”, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται οι αγωγοί ΤΑΡ και ο ελληνο-βουλγαρικός IGB.
Παρότι η ελληνική κυβέρνηση εξακολουθεί να στηρίζει το χαρτί,του “Greek Stream”, της ελληνικής επέκτασης του ρωσικού αγωγού από τους Κήπους του Εβρου ως τα σύνορα με την πΓΔΜ είναι φανερό ότι θα συναντήσει πολλά εμπόδια, που θα εκδηλωθούν με πολλούς τρόπους και σε πολλά επίπεδα. Αλλωστε δεν αρκεί να θέλει μόνον η Αθήνα, αφού η υλοποίηση του έργου, που στόχο έχει να εφοδιάσει τα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη ως την Ουγγαρία και ενδεχομένως την Αυστρία, περνά και από άλλες χώρες.
Είναι αποκαλυπτική η δήλωση του πρόεδρου της Σερβίας Τομισλάβ Νίκολιτς – παρότι αργότερα εκπρόσωπός του είπε ότι παρερμηνεύτηκε- ότι θεωρεί πως δεν είναι δυνατή η κατασκευή του “Turkish Stream” μέσω του σερβικού εδάφους. Αναλυτές επισημαίνουν ότι μία συμφωνία με τους Ρώσους για τον αγωγό δεν θα βοηθούσε στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις του Βελιγραδίου με τις Βρυξέλλες. Αμφιβολίες διατυπώνονται ακόμα και για την τελική στάση της Τουρκίας, παρότι την Πέμπτη έπεσαν οι υπογραφές για την παράδοση μέσω του Turkish Stream των πρώτων ποσοτήτων αερίου, που αφορούν στην τουρκική αγορά και ο επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλλερ ανακήρυξε τη χθεσινή ημέρα ως την επίσημη έναρξη κατασκευής του έργου, για το τμήμα Ρωσίας- Τουρκίας
Ομως, η επέκταση του αγωγού στο ευρωπαϊκό έδαφος είναι άλλη υπόθεση. Η Σερβία και η πΓΔΜ είναι τόσο κρίσιμες όσο η Ελλάδα για την υλοποίηση του “Turkish Stream”, αφού όλος ο σχεδιασμός του έργου στηρίζεται στην κατασκευή εθνικών αγωγών από τις χώρες διέλευσης. Οι Ρώσοι ελπίζουν ότι με τον τρόπο αυτό θα ξεπεράσουν τα εμπόδια που θέτει το τρίτο ενεργειακό πακέτο της ΕΕ, τα οποία χρησιμοποίησαν οι Βρυξέλλες για να οδηγήσουν στη ματαίωση του “South Stream”, του πρότζεκτ σε αντικατάσταση του οποίου προωθείται ο Turkish Stream.
Tόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ δείχνουν αποφασισμένες να χρησιμοποιήσουν κάθε μοχλό πίεσης για να εμποδίσουν το ρωσικό σχέδιο, το οποίο μάλιστα έχει εκδηλωθεί σε περίοδο όξυνσης των σχέσεων με την Μόσχα λόγω Ουκρανίας και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη το εμπάργκο κατά της Ρωσίας. Οι Βρυξέλλες φαίνεται ότι έχουν ήδη βγάλει από τη φαρέτρα το όπλο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για το Βελιγράδι και τα Σκόπια, ενώ η Κομισιόν απειλεί τη Gazprom, τη κρατική εταιρία αερίου της Ρωσίας, με πρόστιμο που μπορεί να φθάσει ως και τα 10 δισ. ευρώ, αν αποδεχθεί τις κατηγορίες που απεύθυνε η Επίτροπος Ανταγωνισμού Margrethe Vestager στον ρωσικό κολοσσό περί κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης στην ευρωπαϊκή αγορά
Η ελληνική κυβέρνηση πάντως εξακολουθεί να στηρίζει το ελληνικό τμήμα του αγωγού, όπως φάνηκε τόσο από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα μετά την τηλεφωνική συνομιλία που είχε την Πέμπτη με τον Ρώσο πρόεδρο όσο και από τις δηλώσεις Λαφαζάνη μετά τη συνάντηση με τον κ. Hochstein. “Tόνισα στον συνομιλητή μου ότι, η Ελλάδα θέλει να γίνει ένας πλουραλιστικός ενεργειακός κόμβος, ασκώντας πολυεπίπεδη και ανεξάρτητη ενεργειακή πολιτική με αποκλειστικό γνώμονα το εθνικό συμφέρον” δήλωσε ο κ. Λαφαζάνης μετά τη συνάντηση.
Το Κρεμλίνο έχει ανακοινώσει ότι εξετάζει τη χρηματοδότηση των ελληνικών εταιριών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που θα συμμετάσχουν στην κατασκευή του έργου σε ελληνικό έδαφος, ενώ τρίτη ρωσική εταιρία έχει αρχίσει να κατασκευάζει στη γειτονική πΓΔΜ τμήμα αγωγού, το οποίο με μία επέκταση θα μπορούσε να συνδεθεί με τον “Greek Stream”
Oι Ρώσοι, οι οποίοι έχουν δηλώσει ότι από το 2019 θα σταματήσουν τις παραδόσεις αερίου μέσω Ουκρανίας, είναι φανερό ότι θα παίξουν μέχρι τέλους το χαρτί του “Τurkish Stream”. H εναλλακτική τους, αν επιμείνουν στο bypass της Ουκρανίας, είναι να χρησιμοποιήσουν τον “Nord Stream”, τον αγωγό Ρωσίας- Γερμανίας για να τροφοδοτήσουν τις παραδοσιακές τους αγορές στη Ν. Ευρώπη. Η ΕΕ από την άλλη πλευρά επιδιώκει να καλύψει το κενό με τρίτους προμηθευτές από το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Ιράν και το Ιράκ, είναι αμφίβολο όμως αν επαρκούν οι ποσότητες αερίου και αν προλαβαίνουν να κατασκευαστούν οι απαιτούμενοι διαμετακομιστικοί αγωγοί ως το 2019-2020.
Η μάχη για τους αγωγούς συνεχίζεται....
Μανταλένα Πίου
