Οι δύο μεγάλοι διϋλιστικοί όμιλοι της χώρας, τα ΕΛΠΕ και η Motor Oil έχουν προχωρήσει σχεδόν στον πλήρη  εκμηδενισμό των εισαγωγών πετρελαίου από τη Ρωσία και στην αντικατάστασή του από τρίτες πηγές, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές, αφήνοντας ουσιαστικά να εννοηθεί ότι οι δύο εταιρίες έχουν  προετοιμαστεί για τη νέα πραγματικότητα και την  επιβολή εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που εισηγείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Βέβαια η εισήγηση της Κομισιόν για τις κυρώσεις βρίσκει ακόμα αντιδράσεις από αρκετές χώρες με μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά και από χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, που ζητούν διευκρινίσεις για το αν το εμπάργκο θα περιλαμβάνει και τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου σε τρίτες χώρες, πράγμα που σχετίζεται άμεσα με την ελληνική εφοπλιστική βιομηχανία.

Είναι χαρακτηριστικό ότι χθες δεν επήλθε συμφωνία για τις κυρώσεις μεταξύ των εθνικών εκπροσώπων στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία στις Βρυξέλλες και οι συνομιλίες θα επαναληφθούν σήμερα, με αρκετές χώρες να ζητούν εξαίρεση.

Οσον αφορά στη θαλάσσια μεταφορά ρωσικού πετρελαίου και κατά πόσον αυτό συμπεριλαμβάνεται στο εμπάργκο, ζήτημα για το οποίο η Αθήνα  έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, πληροφορίες από διπλωματικές πηγές που επικαλείται το  ΑΜΠΕ, ανέφεραν ότι η Ελλάδα, η Κύπρος, η Μάλτα, το Βέλγιο και η Ολλανδία, διατηρούν σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με κυρώσεις στη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου προς τρίτες χώρες, λόγω των επιπτώσεων που θα μπορούσε να έχει το μέτρο στο ναυτιλιακό τους τομέα και κατ' επέκταση στην οικονομία τους.

Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του Lloyd List τον Απρίλιο αυξήθηκε σημαντικά ο αριθμός των τάνκερ ελληνικών συμφερόντων που μετέφεραν ρωσικής προέλευσης πετρέλαιο σε προορισμούς εκτός Ευρώπης και κυρίως σε λιμάνια ανατολικά του Καναλιού του Σουέζ.  Από τα 190 τάνκερ, δυναμικότητας 15.000 dwt και άνω, που εντοπίστηκαν να μεταφέρουν αργό πετρέλαιο από τα ρωσικά λιμάνια Primorsk, Novorossiysk, Ust-Luga και Αγίας Πετρούπολης κατά την περίοδο 1-27 Απριλίου, τα 76 ήταν ελληνικών συμφερόντων, με βάση τα στοιχεία του Lloyd List. 

Προς την Ελλάδα πάντως οι εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου φαίνεται ότι από τα τέλη Φεβρουαρίου και μετά μηδενίστηκαν. Προ της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, στο μείγμα εισαγωγών αργού των ΕΛΠΕ το ρωσικής προέλευσης πετρέλαιο, με τις προμήθειες να γίνονται κυρίως μέσω traders, ήταν γύρω στο 15%  (18% το 2021) και έκτοτε μειώθηκε δραστικά και πιθανόν ήδη να έχει μηδενιστεί. Αλλώστε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας Ανδρέας Σιάμισιης στο πρόσφατο ταξίδι του στο Ριάντ υπέγραψε κατ’ αρχήν συμφωνία  με την Aramco, την κρατική εταιρία πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας για την αύξηση των προμηθειών. Το 2021 το αργό από τη Σαουδική Αραβία αντιστοιχούσε στο 8% των προμηθειών των ΕΛΠΕ, με την Aramco να είναι  ο πέμπτος μεγαλύτερος προμηθευτής της εταιρείας μετά το Καζακστάν, το Ιράκ, τη Ρωσία και την Αίγυπτο.

Οσον αφορά στη Μότορ ‘Οιλ  το ρωσικό αργό  προ του πολέμου στην Ουκρανία αντιστοιχούσε στο 5-7% του μείγματος προμηθειών και πλέον έχει μηδενιστεί και αντικατασταθεί από πετρέλαιο από άλλες χώρες.

Κυρώσεις και Εξαιρέσεις

Η Βουλγαρία ανακοίνωσε χθες ότι θα  επιδιώξει εξαίρεση από το προτεινόμενο από την Κομισόν εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, εάν επιτραπούν τέτοιες εξαιρέσεις, όπως ήδη έχουν ζητηθεί και συζητούνται για τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και την Τσεχία.

Ας σημειωθεί ότι η Ουγγαρία έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να υποστηρίξει το προτεινόμενο εμπάργκο ,  καθώς αυτό θα κατέστρεφε την ενεργειακή της ασφάλεια, η Τσεχία ότι θα επιδιώξει μια περίοδο εξαίρεσης  για 2-3 χρόνια, ενώ η Σλοβακία επιθυμεί τριετή μεταβατική περίοδο.

Η Γερμανία, η οποία μέχρι πρότινος διαφωνούσε με το εμπάργκο, έκανε στροφή 180 μοιρών, καθώς το Βερολίνο κατάφερε να μειώσει μέσα σε 8 εβδομάδες στο 12% από 35% το μερίδιο του ρωσικού αργού στο μείγμα προμηθειών.

Το έκτο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ κατά της  Μόσχας, που συζητείται την περίοδο αυτή, θα απαγορεύσει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και προβλέπει σταδιακό τερματισμό της κατανάλωσής του από τις χώρες μέλη ως το τέλος του χρόνου.

Εκτός από το πετρέλαιο, το έκτο πακέτο κυρώσεων  προβλέπει  μέτρα και κατά δύο ακόμα ρωσικών τραπεζών και κατά τηλεοπτικών σταθμών, που σύμφωνα με τις Βρυξέλλες διασπείρουν παραπληροφόρηση σχετικά με τον πόλεμο.

Οι τράπεζες που προστίθενται στη μαύρη λίστα θα αποκλειστούν από το διεθνές σύστημα διατραπεζικής επικοινωνίας SWIFT.

Για να τεθούν σε ισχύ οι κυρώσεις απαιτείται ομόφωνη έγκριση από τις  27 χώρες- μέλη.

Κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο έχουν ήδη επιβάλει οι ΗΠΑ και η Βρετανία, οι οποίες είχαν πολύ περιορισμένη εξάρτηση από τις προμήθειες ρωσικού αργού.