Το σχέδιο για την περικοπή της κατανάλωσης αερίου κατά 15% από την 1η Αυγούστου ως την άνοιξη του 2023 με τίτλο «Eξοικονομείστε Ενέργεια για έναν Ασφαλή Χειμώνα» ανακοίνωσε σήμερα η ΕυρωπαΊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με την πρόταση, που για να ισχύσει θα πρέπει πρώτα να εγκριθεί από το Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, το οποίο συνεδριάζει στις 26 Ιουλίου, σε περίπτωση μεγάλης έλλειψης αερίου ή σημαντικής αύξησης της ζήτησης, τότε η Επιτροπή, αν το κρίνει η ίδια, ή το ζητήσουν τρεις χώρες και μετά από διαβούλευση με τα άλλα μέλη, θα μπορεί να υποχρεώνει όλες τις χώρες σε περικοπές.

Αναλυτικότερα, όπως αναφέρει η Επιτροπή στο κείμενο που ανακοίνωσε σήμερα

«Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει τον κίνδυνο περαιτέρω περικοπών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, λόγω χρήσης σαν όπλο από το Κρεμλίνο  των εξαγωγών φυσικού αερίου, με σχεδόν τα μισά κράτη μέλη μας να έχουν ήδη επηρεαστεί από μειωμένες παραδόσεις. Η ανάληψη δράσης τώρα μπορεί να μειώσει τόσο τον κίνδυνο, όσο και το κόστος για την Ευρώπη σε περίπτωση περαιτέρω ή πλήρους διακοπής, ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ανθεκτικότητα.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή προτείνει σήμερα ένα νέο νομοθετικό εργαλείο και ένα ευρωπαϊκό σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη κατά 15% έως την επόμενη άνοιξη. Όλοι οι καταναλωτές, οι δημόσιες διοικήσεις, τα νοικοκυριά, οι ιδιοκτήτες δημόσιων κτιρίων, οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και η βιομηχανία μπορούν και πρέπει να λάβουν μέτρα για την εξοικονόμηση αερίου. Η Επιτροπή θα επιταχύνει επίσης τις εργασίες για τη διαφοροποίηση της προσφοράς, συμπεριλαμβανομένης της κοινής αγοράς φυσικού αερίου για να ενισχύσει τη δυνατότητα της ΕΕ να προμηθεύεται εναλλακτικές παραδόσεις φυσικού αερίου.

Η Επιτροπή προτείνει νέο κανονισμό του Συμβουλίου για συντονισμένα μέτρα μείωσης της ζήτησης για φυσικό αέριο, βάσει του άρθρου 122 της Συνθήκης. Ο νέος κανονισμός θέτει στόχο για όλα τα κράτη μέλη να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 15% μεταξύ 1ης Αυγούστου 2022 και 31ης Μαρτίου 2023. Ο νέος κανονισμός θα δίνει επίσης στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κηρύξει, μετά από διαβούλευση με τα κράτη μέλη, «Ενωσιακό Συναγερμό» για την ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλοντας υποχρεωτική μείωση της ζήτησης αερίου σε όλα τα κράτη μέλη. Το Union Alert μπορεί να ενεργοποιηθεί όταν υπάρχει σημαντικός κίνδυνος σοβαρής έλλειψης αερίου ή εξαιρετικά μεγάλης ζήτησης αερίου. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα εθνικά τους σχέδια έκτακτης ανάγκης έως τα τέλη Σεπτεμβρίου για να δείξουν πώς σκοπεύουν να επιτύχουν τον στόχο μείωσης και θα πρέπει να αναφέρουν στην Επιτροπή την πρόοδο κάθε δύο μήνες. Τα κράτη μέλη που ζητούν προμήθειες φυσικού αερίου αλληλεγγύης θα πρέπει να αποδείξουν τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της εγχώριας ζήτησης.

Για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να επιτύχουν τις απαραίτητες μειώσεις της ζήτησης, η Επιτροπή ενέκρινε επίσης ένα ευρωπαϊκό σχέδιο μείωσης της ζήτησης αερίου το οποίο καθορίζει μέτρα, αρχές και κριτήρια για συντονισμένη μείωση της ζήτησης. Το Σχέδιο εστιάζει στην υποκατάσταση του φυσικού αερίου με άλλα καύσιμα και στη συνολική εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς. Στοχεύει στη διασφάλιση του εφοδιασμού σε νοικοκυριά και βασικούς χρήστες όπως τα νοσοκομεία, αλλά και οι βιομηχανίες που είναι καθοριστικές για την παροχή βασικών προϊόντων και υπηρεσιών στην οικονομία, καθώς και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Το σχέδιο παρέχει κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λάβουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά τον προγραμματισμό της περικοπής.

Η ενέργεια που εξοικονομείται το καλοκαίρι είναι διαθέσιμη ενέργεια για το χειμώνα

Αντικαθιστώντας το αέριο με άλλα καύσιμα και εξοικονομώντας ενέργεια αυτό το καλοκαίρι, μπορεί να αποθηκευτεί περισσότερο αέριο για το χειμώνα. Η δράση τώρα θα μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο στο ΑΕΠ, αποφεύγοντας απρογραμμάτιστες ενέργειες σε μια κατάσταση κρίσης αργότερα. Τα πρώτα βήματα κατανέμουν επίσης τις προσπάθειες με την πάροδο του χρόνου, αμβλύνουν τις ανησυχίες της αγοράς και την αστάθεια των τιμών και επιτρέπουν τον καλύτερο σχεδιασμό στοχευμένων, οικονομικά αποδοτικών μέτρων για την προστασία της βιομηχανίας.

Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης αερίου που προτείνει η Επιτροπή βασίζεται σε διαβουλεύσεις με τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία. Υπάρχει ένα ευρύ φάσμα μέτρων για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου. Προτού εξετάσουν τις περικοπές, τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξαντλήσουν όλες τις δυνατότητες υποκατάστασης καυσίμου, τα μη υποχρεωτικά προγράμματα εξοικονόμησης και τις εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη μετάβαση σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ή καθαρότερες, λιγότερο εντατικές ή ρυπογόνες επιλογές άνθρακα. Ωστόσο, η μετάβαση στον άνθρακα, το πετρέλαιο ή την πυρηνική ενέργεια μπορεί να είναι απαραίτητη ως προσωρινό μέτρο, αρκεί να αποφεύγεται η μακροπρόθεσμη δέσμευση άνθρακα. Τα μέτρα που βασίζονται στην αγορά μπορούν να μετριάσουν τους κινδύνους για την κοινωνία και την οικονομία. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να ξεκινήσουν συστήματα δημοπρασιών ή διαγωνισμών για να δώσουν κίνητρα στη μείωση της ενέργειας από τη βιομηχανία. Τα κράτη μέλη μπορούν να προσφέρουν στήριξη σύμφωνα με την τροποποίηση του προσωρινού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις για την κρίση, που εγκρίθηκε σήμερα από την Επιτροπή.

Ένας άλλος σημαντικός πυλώνας εξοικονόμησης ενέργειας είναι η μείωση της θέρμανσης και της ψύξης. Η Επιτροπή προτρέπει όλα τα κράτη μέλη να ξεκινήσουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για την προώθηση της μείωσης της θέρμανσης και ψύξης σε ευρεία κλίμακα και να εφαρμόσουν την ανακοίνωση της ΕΕ «Εξοικονόμηση ενέργειας», η οποία περιλαμβάνει πολλές επιλογές για βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση. Ως παράδειγμα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να επιβάλλουν στοχευμένη μείωση της θέρμανσης και ψύξης σε κτίρια που λειτουργούν από δημόσιες αρχές.

Το σχέδιο μείωσης της ζήτησης θα βοηθήσει επίσης τα κράτη μέλη να προσδιορίσουν και να δώσουν προτεραιότητα, εντός των «μη προστατευόμενων» ομάδων καταναλωτών τους, των πιο κρίσιμων πελατών ή εγκαταστάσεων με βάση γενικούς οικονομικούς παράγοντες και τα ακόλουθα κριτήρια:

 Κοινωνική κρισιμότητα – τομείς όπως η υγεία, τα τρόφιμα, η ασφάλεια, τα διυλιστήρια και η άμυνα, καθώς και η παροχή περιβαλλοντικών υπηρεσιών.

Διασυνοριακές αλυσίδες εφοδιασμού – τομείς ή βιομηχανίες που παρέχουν αγαθά και υπηρεσίες ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού της ΕΕ·

Ζημιά στις εγκαταστάσεις – για να αποφευχθεί ότι δεν θα μπορέσουν να ξαναρχίσουν την παραγωγή χωρίς σημαντικές καθυστερήσεις, επισκευές, ρυθμιστική έγκριση και κόστος.

Δυνατότητες μείωσης αερίου και υποκατάστατο προϊόντος/συστατικού