Eπενδύσεις για την παραγωγή υδρογόνου ή/και την κατασκευή υποδομών φιλικών στη μεταφορά υδρογόνου σχεδιάζουν μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι στη χώρα μας, ενώ , η πρώτη πιλοτική δημοπρασία της ΕΕ για την επιδότηση της παραγωγής υδρογόνου, όχι απλώς συγκέντρωσε ενδιαφέρον, αλλά οι προσφορές που κατατέθηκαν ξεπέρασαν τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, των 800 εκατ. ευρώ, για το συγκεκριμένο έργο. 

Η Motor Oil, η ΗelleniQ Energy, η ΔΕΗ αλλά και άλλες εταιρίες έχουν ανακοινώσει πρότζεκτ για την παραγωγή υδρογόνου, ενώ ο ΔΕΣΦΑ στις νέες υποδομές ή στην αναβάθμιση των υφιστάμενων σχεδιάζει κατασκευές φιλικές προς το H2. Oι αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου TAP και ΙGB (ελληνο-βουλγαρικός αγωγός) έχουν ήδη προδιαγραφές για τη μεταφορά υδρογόνου, το οποίο σε λίγα χρόνια θα αποτελεί μέρος του μείγματος που θα μεταφέρουν οι αγωγοί φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η χώρα στοχεύει στην εγκατάσταση 1,7 GW ηλεκτρολυτών μέχρι το 2030, που μεταφράζεται σε 135.000 τόνους παραγωγής πράσινου υδρογόνου. Ακόμα πιο φιλόδοξοι είναι οι στόχοι για το 2050, στα 30,6 GW ηλεκτρολυτών που θα παράγουν 2,3 εκατομμύρια τόνους Η 2. Η συνολική κατανάλωση πράσινου υδρογόνου στην Ελλάδα αναμένεται να φτάσει τις 63,6 TWh ετησίως μέχρι το 2050, με το 70% του καυσίμου να χρησιμοποιείται στις μεταφορές. Το φυσικό αέριο στο ελληνικό σύστημα θα αναμιχθεί με πράσινο υδρογόνο σε ποσοστό 5,6% έως το 2030 και σε ποσοστό 15,4% έως το 2050. Παράλληλα και άλλα ανανεώσιμα αέρια, όπως το βιομεθάνιο αναμένεται να συνεισφέρουν στο μείγμα, προκειμένου να γίνει πιο καθαρή η κατανάλωση φυσικού αερίου. 

Ωστόσο, το υψηλό κόστος παραγωγής πράσινου υδρογόνου, μέσω ηλεκτρόλυσης νερού με ρεύμα από ΑΠΕ, δημιουργεί προβληματισμό για την επίτευξη των στόχων. 

To πρόβλημα του κόστους ήταν αυτό που οδήγησε την ΕΕ στην επιδότηση του παραγόμενου υδρογόνου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πρώτη, πιλοτική δημοπρασία, για την οικονομική ενίσχυση ανά κιλό παραγόμενου υδρογόνου, που έκλεισε προχθές, υποβλήθηκαν 132 προσφορές για  έργα σε  17 ευρωπαϊκές χώρες

Το σύνολο των προσφορών κάλυψε  ισχύ ηλεκτρόλυσης 8,5 GW, η οποία μπορεί να παράγει περίπου 8,8 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου την επόμενη δεκαετία. Μάλιστα η συμμετοχή των ενδιαφερομένων ήταν τόσο υψηλή, που υπερκάλυψε το ποσό που οι Βρυξέλλες είχαν κατανείμει για τη συγκεκριμένη δράση. Πρόκειται για  800 εκατ. ευρώ, μέσω του Ταμείου Καινοτομίας, το οποίο για το σκοπό αυτό θα χρηματοδοτηθεί από έσοδα των δημοπρασιών ρύπων

Οι προσφορές που υποβλήθηκαν θα  αξιολογηθούν από τη CINEA (Ευρωπαϊκός Εκτελεστικός Οργανισμός για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον), μία διαδικασία που αναμένεται να ολοκληρωθεί ως τα τέλη Απριλίου ή τις αρχές Μαϊου. Οι επιτυχόντες θα υπογράψουν συμφωνίες επιχορήγησης έως τον Νοέμβριο, βάσει των οποίων θα δεσμευτούν ότι θα ξεκινήσουν την παραγωγή πράσινου υδρογόνου εντός πέντε ετών από την υπογραφή της συμφωνίας.

Η ΕΕ στοχεύει να εγκαταστήσει τουλάχιστον 40 GW  ηλεκτρόλυσης υδρογόνου έως το τέλος της δεκαετίας, με στόχο την παραγωγή  και ως 10 εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου ετησίως.

Η Κομισιόν έχει  επίσης εγκρίνει  έναν μηχανισμό δημοπρασιών, μέσω του οποίου δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να χορηγήσουν εθνική χρηματοδότηση σε πρόσθετα έργα, τηρώντας παράλληλα τους κανονισμούς για τις κρατικές ενισχύσεις. Από τις πρώτες χώρες που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν τη δυνατότητα αυτή ήταν η Γερμανία, η οποία δέσμευσε  350 εκατομμύρια ευρώ από τον εθνικό της προϋπολογισμό για έργα πράσινου υδρογόνου.

Εξάλλου, πρόσφατα η Επιτροπή ενέκρινε το τρίτο “Σημαντικό Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος” («IPCEI») για τη στήριξη της υποδομής υδρογόνου, το οποίο στηρίζεται από 7 χώρες μέλη. Το εν λόγω έργο, που ονομάζεται «IPCEI Hy2Infra», αποτελεί κοινό εγχείρημα της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβακίας. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, τα κράτη μέλη θα παράσχουν έως και 6,9 δισ. ευρώ ως δημόσια χρηματοδότηση, η οποία αναμένεται να μοχλεύσει επιπλέον 5,4 δισ. ευρώ σε ιδιωτικές επενδύσεις. Συνολικά  32 εταιρείες με δραστηριότητες σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων θα συμμετάσχουν σε 33 έργα, που συναποτελούν το Hy2Infra. Το έργο συνδυάζει την ανάπτυξη 3,2 GW ηλεκτρολυτών μεγάλης κλίμακας για την παραγωγή ανανεώσιμου υδρογόνου, με αγωγούς μεταφοράς και διανομής υδρογόνου μήκους περίπου 2.700 χλμ, εγκαταστάσεις αποθήκευσης, χωρητικότητας τουλάχιστον 370 GWh, τερματικά κλπ

Από ελληνικής πλευράς, ευρωπαϊκή χρηματοδότηση έχει κερδίσει το έργο «Green HiPo» της Advent Technologies, που εξασφάλισε ευρωπαϊκά κονδύλια 782 εκατομμυρίων ευρώ για μία περίοδο έξι ετών, για μονάδα κυψελών H2  στην Κοζάνh 

Eπίσης έχει επιλεγεί το έργο IRIS της Motor Oil που αφορά  στη δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS) με την παραγωγή υδρογόνου και μεθανόλης. Μέχρι στιγμής έχει λάβει χρηματοδότηση 127 εκατομμυρίων ευρώ με στόχο να φτάσει τους 495.000 τόνους δεσμευμένου CO2 ετησίως. 

Στη Δυτική Μακεδονία η ΔΕΗ και η Motor Oil έχουν συστήσει την κοινοπραξία Hellenic Hydrogen για την εγκατάσταση ηλεκτρολυτών ισχύος έως και 100 MW, ενώ η HelleiniQ Energy σχεδιάζει πιλοτική μονάδα πράσινου υδρογόνου, στο διυλιστήριο της Ελευσίνας.

Ας σημειωθεί τέλος, ότι το “White Dragon”,ήταν το πρώτο μεγάλο έργο υδρογόνου που επιδίωξε να προωθήσει η Ελλάδα για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, χωρίς να επιτύχει το στόχο. Πλέον το έργο αυτό, προϋπολογισμού 8 δισ. ευρώ, που αφορούσε στη δημιουργία κόμβου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία έχει μεταφερθεί στον τρίτο κύκλο των έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (PCI).