O “Kάθετος Διάδρομος” μεταφοράς αερίου από την Ελλάδα προς τη νοτιο - ανατολική και κεντρική Ευρώπη επανήλθε χθες στο προσκήνιο στην εκδήλωση που διοργάνωσε στην Αθήνα η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνεργασία με το υπουργείο Περιβάλλοντος -Ενέργειας και αντικείμενο την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο ως το 2028.
Μάλιστα ιδιαίτερα ισχυρό παραμένει το αμερικανικό ενδιαφέρον για την προοπτική αυτή, όπως κατέδειξε η ομιλία του υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, αρμόδιου για θέματα Ενέργειας και πρώην πρέσβη της χώρας στην Ελλάδα, Geoffrey Pyatt, ο οποίος υπογράμμισε τη σημασία της μεταφοράς αερίου από τον ευρωπαϊκό νότο στην Ουκρανία αλλά και των ηλεκτρικών διασυνδέσεων της Ελλάδας με την Κύπρο και μελλοντικά με το Ισραήλ μέσω του Great Sea Interconnector, καθώς και με την Αίγυπτο μέσω του Greece Egypt Interconnector.
Στη συνάντηση που είχε ο κ. Pyatt με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρο Σκυλακάκη, ο Αμερικανός αξιωματούχος αναφέρθηκε στη σημασία που δίνει η Ουάσιγκτον στο “Κάθετο Διάδρομο”, που μπορεί να μεταφέρει φυσικό αέριο μέσω του ελληνικού συστήματος και του FSRU της Αλεξανδρούπολης στις χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης έως την Ουκρανία. Τόνισε μάλιστα τους τεράστιους χώρους αποθήκευσης φυσικού αερίου, που διαθέτει η Ουκρανία, οι οποίοι μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη του στόχου απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι στην ομιλία του στην εκδήλωση, ο.κ Pyatt κάλεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υποστηρίξει τα έργα που απαιτούνται για τη δημιουργία του Κάθετου Διαδρόμου και παράλληλα πραγματοποίησε κατ΄ ιδίαν συναντήσεις με τον υπουργό Ενέργειας της Βουλγαρίας, Vladimir Malinov και τον υφυπουργό Ενέργειας της Ουκρανίας, Mykola Kolisnyk.
Ας σημειωθεί ότι παρά το στόχο που έχουν θέσει οι Βρυξέλλες για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο ως το τέλος του 2027, μέχρι σήμερα δεν έχουν επιβάλλει κυρώσεις στο φυσικό αέριο από τη Ρωσία με μόνη εξαίρεση, την απαγόρευση που θα ισχύσει από την 1/1/2025 της μεταπώλησης ρωσικού LNG από ευρωπαϊκά λιμάνια προς τρίτες χώρες. Και ενώ από το 2022, όταν έγινε η εισβολή των Ρώσων στην Ουκρανία, οι ρωσικές εξαγωγές αερίου - αγωγού προς την Ευρώπη έχουν μειωθεί σημαντικά, οι εξαγωγές ρωσικού LNG, το οποίο μάλιστα πωλείται φθηνότερα έχουν αυξηθεί.
Ταυτόχρονα, η ΝΑ Ευρώπη εξακολουθεί να τροφοδοτείται με ρωσικό αέριο αγωγού μέσω του TurkStrream (αγωγός Ρωσίας-Τουρκίας) και της επέκτασής του στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Μέσω αυτού του αγωγού, τροφοδοτείται και η Ελλάδα στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, στο σταθμό του Σιδηρόκαστρου. Συνολικά το ρωσικό αέριο, μέσω αγωγού και φορτίων LNG φθάνει το 2024 να καλύπτει το 67% του μείγματος αερίου που εισάγει η Ελλάδα.
Οι Ρώσοι για να διατηρήσουν πελάτες πωλούν το αέριο σε πολύ χαμηλότερες τιμές, πράγμα που εξηγεί και τη μεγάλη αύξηση του ρωσικού LNG στην Ευρώπη αλλά και την πρόσφατη απόφαση της ΕΕ για την απαγόρευση της μεταφόρτωσής του για τρίτες χώρες.
Από την 1/1/25 σταματά η τράνζιτ διέλευση ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας στις χώρες της κεντρικής Ευρώπης, όπως η Αυστρία, η Σλοβακία κά, καθώς το Κίεβο έχει ανακοινώσει ότι δεν πρόκειται να ανανεώσει τη σχετική σύμβαση που υπήρχε με τους Ρώσους, από την περίοδο προ του πολέμου και λήγει στο τέλος του χρόνου.
Ωσόσο, στον “Κάθετο Διάδρομο” που θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τη κεντρική Ευρώπη, ο μεγάλος ανταγωνιστής είναι ο TurkStream, καθώς μέσω Τουρκίας- Βουλγαρίας μπορεί να μεταφερθεί αέριο στις ίδιες χώρες. Μάλιστα πρόσφατα η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι η κρατική εταιρία αερίου της Τουρκίας, η Botas θα διπλασιάσει τις ποσότητες αερίου προς την Ευρώπη, διαθέτοντας το λεγόμενο “Turkish Blend”, μείγμα αερίου διαφορετικής προέλευσης, για το οποίο πάντως εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 40% θα προέρχεται και πάλι από τη Ρωσία.
Ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών αναφέρθηκε και στις ΑΠΕ και τη μεγάλη ανάπτυξη της Ελλάδας στον τομέα αυτό και χαρακτήρισε εντυπωσιακή τη δέσμευση της χώρας για εξαγωγές πράσινης ενέργειας και την προώθηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων με Κύπρο- Ισραήλ, καθώς και με την Αίγυπτο.
