Ο ΟΠΕΚ εξασφάλισε μια συμφωνία που θα πρέπει, αν εφαρμοστεί σωστά, να κάνει πολλά για τη χαλάρωση του παγκόσμιου κορεσμού που «πετσοκόβει» τις τιμές εδώ και 2,5 χρόνια. Αλλά θα έχει το τίμημά της, και κάποια μέλη του καρτέλ θα πληρώσουν περισσότερα από άλλα.
Η Σαουδική Αραβία και σύμμαχοί της στον Κόλπο, περιλαμβανομένων του Κουβέιτ, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κατάρ, συμφώνησαν να σηκώσουν το μεγαλύτερο βάρος της μείωσης. Ποντάρουν σε μια γρήγορη ανάκαμψη των τιμών, για να διασφαλίσουν ότι δε θα χάσουν έσοδα ή δε θα παραδώσουν μερίδιο αγοράς σε άλλους εξαγωγείς.
Το Ιράν και το Ιράκ, που δεν περιλαμβάνονται στο μπλοκ του Κόλπου στη Μέση Ανατολή, έχουν θυσιάσει λιγότερα. Οι περισσότεροι αναλυτές στο πετρέλαιο, βλέπουν τις περιορισμένες παραχωρήσεις που έκαναν για να επιτρέψουν στη συμφωνία να επιτευχθεί, σε μεγάλο βαθμό ως τεχνικά μέτρα για να κατευνάσουν τους Σαουδάραβες.
Άλλα μέλη, από τη Βενεζουέλα μέχρι την Ανγκόλα, τα οποία συμφώνησαν να περιορίσουν μέρος της παραγωγής τους για να στηρίξουν την ελάττωση 1,2 εκατ. βαρελιών την ημέρα, έχουν ανομοιογενές ιστορικό συμμόρφωσης σε προηγούμενες συμφωνίες. Παρά την αρχική άνοδο τιμών, μπορεί να χρειαστεί μια παρατεταμένη ανάκαμψη για να πειστούν να εφαρμόσουν το δικό τους μέρος της συμφωνίας.
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες
Παρατηρητές του ΟΠΕΚ έσπευσαν να αναλύσουν τους αριθμούς που κρύβει η συμφωνία –οι οποίοι συνολικά θα πρέπει να αντιστοιχούν σε μείωση του 4,5% από όλες τις χώρες, εκτός της Λιβύης και της Νιγηρίας. Ο διάβολος αμέσως εντοπίστηκε στις λεπτομέρειες.
Τα νούμερα που δημοσίευσε ο ΟΠΕΚ πράγματι δείχνουν συμφωνία για μείωση σχεδόν 1,2 εκατ. βαρελιών την ημέρα. Αυτό θα οδηγούνταν από 486.000 βαρέλια/ημέρα για τη Σαουδική Αραβία και 300.000 βαρέλια/ημέρα από τους συμμάχους της στον Κόλπο, τα Εμιράτα (139.000 βαρέλια), το Κουβέιτ (131.000 βαρέλια) και το Κατάρ (30.000 βαρέλια/ημέρα).
Το Ιράκ διστακτικά συμφώνησε να χρησιμοποιήσει τα ανεξάρτητα στοιχεία που χρησιμοποίησε και ο ΟΠΕΚ για να υπολογίσει την παραγωγή και να περικόψει 210.000 βαρέλια/ημέρα. Αυτό ήταν βασικό κώλυμα για τη χώρα, η οποία πιστεύει ότι τα δικά της στοιχεία δείχνουν την παραγωγή της μεγαλύτερη. Οι αναλυτές δεν είναι βέβαιοι για το από πού θα κόψει την παραγωγή, με μεγάλα κομμάτια της να τα διαχειρίζονται διεθνείς εταιρίες.
Για το Ιράν το ζήτημα είναι ακόμη πιο περίπλοκο και περιλαμβάνει τη χρήση στοιχείων που πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι βασίζονται περισσότερο σε μια εντύπωση και όχι στην πραγματικότητα. Καθώς το Ιράν πέρασε χρόνια σε περιβάλλον κυρώσεων, ο ΟΠΕΚ συμφώνησε να του παραχωρήσει ένα επίπεδο αναφοράς στα 3,975 εκατ. βαρέλια/ημέρα –το υψηλότερο προ-κυρώσεων επίπεδο που παρήγαγε το 2005- αντίθετα με τους περισσότερους από τους υπόλοιπους, των οποίων το επίπεδο αναφοράς είναι αυτό παρήγαγαν τον Οκτώβριο.
Μια μείωση της τάξης του 4,5% από αυτό το επίπεδο, οδηγεί στα 3,8 εκατ. βαρέλια/ημέρα, ποσότητα που απεσταλμένοι λένε πως είναι ένα μέσο επίπεδο στο οποίο η χώρα τελικά συμφώνησε να «παγώσει» την παραγωγή για έξι μήνες ξεκινώντας από τον Ιανουάριο. Η τρέχουσα παραγωγή του Ιράν είναι πιο κοντά στα 3,7 εκατ., ποσότητα που δίνει στη χώρα το περιθώριο για μια αύξηση τουλάχιστον 90.000 βαρελιών.
Μικρότερες χώρες, από τον Ισημερινό μέχρι τη Γκαμπόν, συμπληρώνουν τα υπόλοιπα.
Εξαιτίας ενός, σύμφωνα με τους αναλυτές, λάθους καταγραφής στην παραγωγή της Ανγκόλας, το τελικό επίπεδο παραγωγής του ΟΠΕΚ μπορεί στην πραγματικότητα να παρουσιάζει μια απόκλιση περίπου 200.000 βαρελιών την ημέρα και να διαμορφώνεται κοντά στα 32,7 εκατ. και όχι 32,5 εκατ. Στην Ανγκόλα επετράπη να χρησιμοποιήσει το επίπεδο αναφοράς του Σεπτεμβρίου, λόγω συντήρησης πεδίων τον Οκτώβριο. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι ο ΟΠΕΚ ξέχασε να το υπολογίσει αυτό.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος έχει να κάνει με την Νιγηρία και τη Λιβύη, τις χώρες που εξαιρέθηκαν από τη συμφωνία, επισημαίνει ο Abhishek Deshpande της Natixis: «Έχοντας επηρεαστεί από συρράξεις και διακοπές στην προσφορά, αυτές οι δύο χώρες έχουν σημαντική δυνατότητα να αυξήσουν την παραγωγή».
Η έκκληση προς παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ
Κάποιοι μεγάλοι παραγωγοί που δεν είναι μέλη του ΟΠΕΚ, επίσης έχουν προχωρήσει σε υποσχέσεις. Το πώς θα της υλοποιήσουν θα επηρεάσει την επιτυχία –και τη μακροβιότητα- της συμφωνίας.
Η Ρωσία είναι η πιο αξιοσημείωτη περίπτωση, καθώς ισχυρίζεται πως θα περικόψει τη μισή ποσότητα των 600.000 βαρελιών/ημέρα που επιθυμεί το καρτέλ να δει από τους άλλους παραγωγούς. Υπάρχουν αμφιβολίες, ωστόσο, επάνω στο πόσα από αυτά η Μόσχα μπορεί ή προτίθεται να μειώσει.
Πριν τη συνάντηση, τα δημόσια σχόλια των Ρώσων αξιωματούχων εστίαζαν σε πάγωμα της παραγωγής –στο τρέχον μετά-σοβιετικό υψηλό, άνω των 11 εκατ. βαρελιών την ημέρα- και όχι στην ελάττωσή της.
Πολλοί παρατηρητές αναμένουν ότι η συνδρομή της Ρωσίας θα είναι κάτι παραπάνω από έναν συνδυασμό φυσιολογικών πτώσεων και μιας επιβράδυνσης στις αυξήσεις παραγωγής, αντί μιας ουσιαστικής μείωσης.
Όσον αφορά άλλους παραγωγούς, δεν είναι απόλυτα σαφές το από πού θα προέλθουν τα υπόλοιπα 300.000 βαρέλια την ημέρα. Το Καζακστάν και το Ομάν έχουν υπαινιχθεί μια κάποια προθυμία να συμμετάσχουν, αλλά οι λεπτομέρειες είναι ρευστές.
Μια συνάντηση με παραγωγούς εκτός ΟΠΕΚ αναμένεται να πραγματοποιηθεί στις 9 Δεκεμβρίου στην Ντόχα του Κατάρ.
Το αποτέλεσμα για το σχιστολιθικό πετρέλαιο
Η συμφωνία θα βοηθήσει τους Αμερικανούς παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου, των οποίων η ανεξέλεγκτη άνοδος στη διάρκεια του πρώτου μισού αυτής της δεκαετίας έχει τρελάνει τον ΟΠΕΚ.
Η κατάρρευση στις τιμές του πετρελαίου μετά την απόφαση του ΟΠΕΚ το 2014, να μην περιορίσει την παραγωγή, έχει πλήξει τη βιομηχανία σχιστολιθικού πετρελαίου, αλλά λιγότερο απ' ότι φοβούνταν οι παραγωγοί: η παραγωγή των Ηνωμένων Πολιτειών υποχώρησε από το peak των 9,6 εκατ. βαρελιών/ημέρα τον Απρίλιο του 2015, σε 8,58 εκατ. το Σεπτέμβριο, σύμφωνα με στοιχεία του αμερικανικού Υπουργείου Ενέργειας.
Η αμερικανική παραγωγή πετρελαίου μπορεί ήδη να έχει αγγίξει τα χαμηλότερα επίπεδά της, ωστόσο. Ο αριθμός των εξεδρών που εξερευνούν για πετρέλαιο στη χώρα έχει επανέλθει στα υψηλότερα επίπεδά του από τον Ιανουάριο, αν και χρειάζεται χρόνος για να γίνουν οι γεωτρήσεις και να ολοκληρωθούν οι νέες πηγές.
Οι προσυμφωνημένες τιμές για το West Texas Intermediate ξεπέρασαν τα 50 δολάρια το βαρέλι την Τετάρτη, ένα επίπεδο πάνω από το οποίο κάποιες πετρελαιοπηγές μπορούν να αντισταθμίσουν κέρδη από δεξαμενές περιλαμβανομένων των Permian στο Τέξας, Denver-Julesburg στο Κολοράντο και Stack στην Οκλαχόμα, σύμφωνα με την Bernstein.
«Ένα είναι βέβαιο –στο αμερικανικό σχιστολιθικό πετρέλαιο θα αρέσει η αύξηση τιμών και η παραγωγή θα αρχίσει να αυξάνεται σύντομα», υπογράμμισε ο Spencer Welch, διευθυντής στη συμβουλευτική εταιρία IHS Energy.
Το ξέφρενο trading
Η αγωνία της περιόδου που προηγήθηκε της συνάντησης του ΟΠΕΚ –και οι παραποιημένες πληροφορίες που δόθηκαν μετά- προσέφεραν απροσδόκητη ώθηση στις συναλλαγές των futures και στους μεσίτες που διαχειρίστηκαν όγκους πετρελαίου-ρεκόρ.
Αργά την Τετάρτη, πάνω από 1,7 εκατ. futures Brent είχαν ήδη αλλάξει χέρια στο Intercontinental Exchange, πολύ περισσότερα από το προηγούμενο ρεκόρ του 1,5 εκατ. που παγιώθηκε τον Ιούλιο του 2014.
Στο New York Mercantile Exchange της CME, πάνω από 2,4 εκατ. futures West Texas Intermediate είχαν αγοραστεί και πωληθεί, ξεπερνώντας το προηγούμενο υψηλό του 1,9 εκατ. που παγιώθηκε στις 9 Νοεμβρίου, την ημέρα μετά τις αμερικανικές εκλογές. Οι όγκοι των options των futures του WTI, επίσης έσπασαν ένα ρεκόρ που καταγράφηκε την Τρίτη.
Οι διαπραγματεύσεις του ΟΠΕΚ ήταν «πολύ καλές για τις δουλειές μας», επιβεβαίωσε ο Derek Sammann,επικεφαλής για τα εμπορεύματα παγκοσμίως στην CME, μιλώντας σε συνέδριο επενδυτών την Τετάρτη.
Το αν η φρενίτιδα θα συνεχιστεί, θα εξαρτηθεί από το πόσο πιστά θα εφαρμόσουν τα μέλη του ΟΠΕΚ τις δεσμεύσεις τους. Τυχόν αβεβαιότητα θα μπορούσε να πυροδοτήσει περισσότερο trading. Ο Pierre Lacaze, διευθύνων σύμβουλος στην LCM Commodities που διαχειρίζεται συναλλαγές options πετρελαίου, ανέφερε ότι η μελλοντική μεταβλητότητα που υπαινίσσονταν τα options υποχώρησε απότομα αφότου αποσαφηνίστηκε η έκβαση της συνάντησης.
«Είναι σαν σουφλέ –φουσκώνει, φουσκώνει, φουσκώνει και μετά ανοίγεις την πόρτα του φούρνου και μπουμ, πέφτει πάλι κάτω», περιέγραψε ο κ. Lacaze. «Σήμερα το σουφλέ ξεφούσκωσε».
