Διαρθρωτικές παρεμβάσεις στην αγορά ηλεκτρισμού και επεξηγήσεις απο την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας για το πώς τα νέα προθεσμιακά προϊόντα που σχεδιάζονται θα διασφαλίζουν την πρόσβαση των ιδιωτών στη λιγντική ενέργεια αναμένει η Κομισιόν από τις αρμόδιες ελληνικές αρχές εντός του Ιανουαρίου 2020. Μάλιστα όπως αναφέρει η 4η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας της ελληνικής οικονομίας που δημοσιοποίησε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι αρμόδιες αρχές της χώρας μας “έχουν δεσμευτεί απέναντι στις Βρυξέλλες ότι θα παρουσιάσουν τον Ιανουάριο τις αναθεωρημένες διαρθρωτικές ενέργειας για την αντιμετώπιση της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ στην αγορά …και τα μέτρα θα πρέπει να αποκαθιστούν την πρόσβαση όλων των παικτών στον λιγνίτη μέχρι την πλήρη κατάργησή του”.
Η έκθεση της Επιτροπής, όσον αφορά στην ηλεκτρική ενέργεια, στηλιτεύει τις καθυστερήσεις, εκφράζει όμως παράλληλα και την ικανοποίησή της για αρκετές από τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί και ιδιαίτερα την εξαγγελία για την απόσυρση όλων των λιγνιτικών μονάδων ως το τέλος του 2028
Αλλωστε η ταχύτερη απολιγντιτοποίηση αλλά και το σχέδιο για τη λειτουργία από τον Φεβρουάριο αγοράς προθεσμιακών προιόντων χωρίς φυσική παράδοση είναι δύο από τα βασικά εργαλεία` που προτάσσει το υπουργείο στις αιτιάσεις της Επιτροπής. Κύκλοι του υπουργείου μάλιστα ανέφεραν σχετικά ότι οι περαιτέρω πρωτοβουλίες θα παρουσιαστούν τον Ιανουάριο όταν θα έχει εγκριθεί το νέο επιχειρηματικό σχέδιο της ΔΕΗ, αλλά και το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Τόνιζαν δε ότι η κυβέρνηση θα συνεργαστεί με την Επιτροπή για να εξασφαλίσει μια συνολική συμφωνία για το Target Model, τον Μεταβατικό Μηχανισμό Αποζημίωσης Ευελιξίας, τον Μηχανισμό Διακοψιμότητας, τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τον Μόνιμο Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος, σχολιάζοντας ότι συνολικά η έκθεση αποτελεί θετική εξέλιξη.
Απολιγνιτοποίηση
Ειδικότερα, η Επιτροπή στην έκθεση υπογραμμίζει ότι η αποτυχία της εκποίησης των λιγντικών μονάδων της ΔΕΗ οδήγησε σε παραβίαση της δέσμευσης για την αντιμονοπωλιακή πολιτική και επομένως πρέπει να βρεθεί εναλλακτική λύση.«Η Ελλάδα παραβιάζει τη δέσμευση για την εφαρμογή των αντιμονοπωλιακών δεσμεύσεων» αναφέρει το report της Επιτροπής. Από την άλλη πλευρά αναγνωρίζει ότι μετά από αρκετή καθυστέρηση, προχωρούν τα βήματα για την εφαρμογή του Target Model στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι τη νέα προθεσμία, του Ιουνίου 2020.
Σχετικά με τη νέα ενεργειακή στρατηγική της χώρας, η έκθεση αναφέρει ότι ο ακρογωνιαίος λίθος φαίνεται να είναι ο πρώιμος παροπλισμός των μονάδων λιγνίτη, ένα φιλόδοξο σχέδιο που, σε συνδυασμό με την εφαρμογή των αναθεωρημένων αντιμονοπωλιακών διορθωτικών μέτρων και του target model, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μετασχηματισμό της αγοράς ενέργειας.
Ένα τόσο φιλόδοξο σχέδιο όμως χρειάζεται ισχυρή πολιτική δέσμευση και σαφήνεια, τονίζει η Κομισιόν, προσθέτοντας ότι τα μέτρα που θα παρουσιαστούν τον Ιανουάριο θα πρέπει να πείθουν ότι πετυχαίνουν το άνοιγμα της αγοράς, ώστε η δεσπόζουσα θέση της ΔΕΗ στον λιγνίτη της ΔΕΗ να μην αποτελεί πλέον πρόβλημα.
ΔΕΗ
Σχετικά με την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ, η έκθεση αναφέρει ότι έχουν γίνει βήματα έχουν για τη σταθεροποίηση της, όπως η αύξηση των τιμολογίων, η εισαγωγή της ρήτρας CO2, η εξασφάλιση μακροπρόθεσμου δανεισμού ύψους περίπου 230 εκατ. Ευρώ, το μέτρο για την επιστροφή των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας κλπ
Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές πελατών ωστόσο παραμένουν μια μεγάλη πρόκληση για την εταιρεία, παρόλο που λαμβάνονται μέτρα για να αντιμετωπιστεί το ζήτημα, όπως η άσκηση περαιτέρω πιέσεων στους στρατηγικούς κακοπληρωτές και η εισαγωγή νέων καθεστώτων δόσεων για τους οφειλέτες.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ΔΕΗ θα πωλήσει το εναπομείναν μερίδιο στο δίκτυο διανομής, το οποίο θα συμβάλει τόσο στην οικονομική της κατάσταση όσο και στο άνοιγμα της αγοράς, αναφέρει η έκθεση.
Τarget Model
Το μοντέλο-στόχος για την ηλεκτρική ενέργεια έχει υπογραμμιστεί ως πολιτική προτεραιότητα και ο στόχος για να υλοποιηθεί μέχρι τον Ιούνιο του 2020 βρίσκεται σε καλό δρόμο, προς το παρόν, μετά τις καθυστερήσεις του παρελθόντος. Μεγάλο μέρος της κανονιστικής προετοιμασίας έχει προχωρήσει , πρέπει όμως να ολοκληρωθεί και το τεχνικό σκέλος, το οποίο «τρέχουν» το Χρηματιστήριο Ενέργειας και ο ΑΔΜΗΕ
Η νέα προθεσμία για τη λειτουργία του target model, τον Ιούνιο του 2020 αναγνωρίστηκε ως εφικτή από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και φαίνεται ότι οποιαδήποτε νέα καθυστέρηση θα ήταν δύσκολο να αιτιολογηθεί. Δεδομένης της σημασίας της τήρησης των προθεσμιών, η ΡΑΕ έχει ενθαρρυνθεί να ασκήσει την εξουσία της για να εξασφαλίσει την έγκαιρη παράδοση.
Ως αντικατάσταση του NOME, το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας έχει ανακοινώσει ότι θα επιταχύνει τη λειτουργία αγοράς προθεσμιακών προιόντων χωρίς φυσική παράδοση. Ο σχεδιασμός αφορά στη δημιουργία ορισμένων παραγώγων χρηματοπιστωτικών προϊόντων μέχρι τον Φεβρουάριο, πριν από την έναρξη λειτουργίας του Target Model. Επί του παρόντος οι αρχές εργάζονται για να αντισταθμίσουν την απόσυρση του συστήματος NOME, (δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας) με την επιτάχυνση της forward αγοράς, αλλά όπως επισημαίνει η Κομισιόν, το μέτρο αυτό θα μπορούσε να συμβάλει στη διατήρηση των παικτών στην αγορά, όμως οι αρμόδιες ελληνικες αρχές πρέπει να δώσουν περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τη φύση των νέων προϊόντων forward.
Yψηλές τιμές στη χονδρική αγορά ηλεκτρισμού
Το μερίδιο της ΔΕΗ στην αγορά λιανικής μειώθηκε ελαφρά, αλλά εξακολουθεί να είναι υψηλό στο 72% το Σεπτέμβριο, από 77% το Μάρτιο. Σε επίπεδο χονδρικής, η ΔΕΗ εξακολουθεί να είναι υπεύθυνη για το 70% περίπου της παραγωγής, εξαιρουμένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που δεν ασκούν ανταγωνιστική πίεση στη χονδρική αγορά , καθώς επωφελούνται από ειδικό καθεστώς. Συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ, η εγκατεστημένη δυναμικότητα της ΔΕΗ φθάνει περίπου στο 55%. Οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Τα πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι οι τιμές στην Ελλάδα ανέρχονται σε 65,5 ευρώ ανά MWh (έναντι 43,3 ευρώ ανά MWh στην ΕΕ κατά μέσο όρο), λόγω της αύξησης του κόστους του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ. Οι τιμές λιανικής είναι πιο κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι σημαντικές για το ενεργειακό μέλλον της Ελλάδας. Σε αυτό το πλαίσιο υπάρχουν ανησυχίες ότι ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ μπορεί να επηρεαστεί αρνητικά από τη μείωση του πρόσθετου τέλους προμηθευτή , το οποίο ήταν το κύριο ρεύμα εσόδων.
Τέλος όσον αφορά στις ΑΠΕ, η έκθεση επικρίνει γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και πρόσθετες χρεώσεις που λειτουργούν ανασταλτικά στις επενδύσεις. Η ενέργεια από Ανανεώσιμες Πηγές καταλαμβάνει περίπου 25-30% του μείγματος μηνιαίας παραγωγής το 2019, ένα μέσο ποσοστό, στο πλαίσιο της ΕΕ.Η ισχύς των αιολικών φθάνει περίπου τα 3 GW , ενώ τα ηλιακά , τόσο μεγάλα όσο και μικρά, έχουν εγκατεστημένη ισχύ περίπου 2,5 GW.
Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς της Ελλάδας φθάνει περίπου στα 17 GW.
