Eπαναβεβαιώνει η ΕΕ το στόχο για κλιματική ουδετερότητα ως το 2050, αναγνωρίζοντας παράλληλα ότι μετά την κρίση του COVID-19, η ενεργειακή ασφάλεια παραμένει ένα σημαντικό ζήτημα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής και κλειδί για μια πιο ανθεκτική κοινωνία.
Αυτό προκύπτει από σχετικό έγγραφο της ΕΕ για την ενεργειακή ασφάλεια και τον εφοδιασμό, που αναρτήθηκε χθες στην ιστοσελίδα της Κομισιόν, στο οποίο ιδιαίτερη μνεία, σε τούτη την πρώτη φάση ματά το lockdown, γίνεται στην ανακαίνιση και την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων.
“Καθώς βγαίνουμε από την κρίση του κορωνοϊού, η ΕΕ, και όχι μόνον, αντιμετωπίζει σημαντική οικονομική ύφεση, η κλίμακα της οποίας είναι δύσκολο να προβλεφθεί σε αυτό το σημείο. Παρά την αβεβαιότητα αυτή, οι ηγέτες της ΕΕ υπογράμμισαν τη σημασία να συνεχίσουμε με τη φιλοδοξία μας να γίνουμε ουδέτεροι ως προς το κλίμα έως το 2050 και αυτό θα πρέπει να επηρεάσει τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδυτικές αποφάσεις και τα νέα προγράμματα πολιτικής που θα ακολουθήσουν τους επόμενους μήνες. Αυτή είναι επίσης η ευκαιρία για περαιτέρω βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας και της ανθεκτικότητας της κοινωνίας.” αναφέρει το έγγραφο, τονίζοντας ότι η ανακαίνιση κτιρίων, για παράδειγμα, θα έχει τα συνδυασμένα οφέλη από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας (εξοικονομώντας έτσι χρήματα για τους καταναλωτές και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου), δημιουργώντας παράλληλα θέσεις εργασίας και τονώνοντας τις τοπικές οικονομίες.
Πόσο ασφαλής είναι ο ενεργειακός εφοδιασμός στην κρίση; Επί του παρόντος δεν υπάρχει καμία απειλή όσον αφορά στην ενεργειακή ασφάλεια και στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα, που έχει δείξει την ανθεκτικότητά του. Η ηλεκτρική ενέργεια, το αέριο και το πετρέλαιο μπορούν να ρέουν εκεί που χρειάζεται, ιδίως εκεί όπου χρειάζονται περισσότερο. Χάρη στον υψηλό βαθμό ψηφιοποίησης, οι φορείς εκμετάλλευσης ενέργειας (ιδίως εκείνοι που λειτουργούν κρίσιμες υποδομές όπως πυρηνικά εργοστάσια) είχαν ήδη επεξεργαστεί καλά σχέδια συνέχειας της λειτουργίας των μονάδων ή ακόμα και σενάρια πανδημίας. Δεδομένης της κρίση του Covid-19 τα κράτη -μέλη, λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας των υπαλλήλων τους, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη συνέχεια της υπηρεσίας.
Όσον αφορά στην άμεση διαχείριση κρίσεων, αξιωματούχοι της Επιτροπής πραγματοποιούν τακτικές συναντήσεις με τις εθνικές αρχές και τους εκροσώπους των φορέων και εταιριών στους τομείς φυσικού αερίου, ηλεκτρικής ενέργειας, πετρελαίου και πυρηνικής ενέργειας για την ανταλλαγή ορθών πρακτικών μεταξύ των χωρών, τον εντοπισμό πιθανών δυσκολιών, τη λήψη διορθωτικών μέτρων, την κατάρτιση διδαγμάτων για την ενίσχυση των ετοιμότητα σε διαφορετικά σενάρια και πιθανές νέες κρίσεις.
‘Ερευνα του Ευρωβαρόμετρου επιβεβαίωσε ότι σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, οι πολίτες υποστηρίζουν την αύξηση των στόχων για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης.
Η συνεχής παροχή ενέργειας είναι κάτι που συχνά θεωρείται δεδομένο. Η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού είναι ζωτικής σημασίας. Διασφαλίζει ότι τα σπίτια μας είναι θερμαινόμενα - ή κλιματιζόμενα - ότι μπορούμε να τηλεφωνήσουμε, να χρησιμοποιήσουμε φώτα και υπολογιστές και ότι λειτουργούν τα νοσοκομεία μας, οι δημόσιες συγκοινωνίες και άλλες βασικές υπηρεσίες, όπως η διανομή νερού.
Πώς συμβάλλει η ΕΕ στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας στους περίπου 500 εκατομμύρια πολίτες της; Και τι συμβαίνει όταν απειλείται η ασφάλεια αυτού του ενεργειακού εφοδιασμού;
Ηλεκτρισμός και φυσικό αέριο - αδιάλειπτες ροές
Βασικός ρόλος είναι η ενθάρρυνση της διασυνοριακής συνεργασίας και των διασυνδέσεων ώστε η ροή ενέργειας να γίνεται πιο ομαλά σε όλη την ΕΕ. Όταν δεν υπάρχει ήλιος ή άνεμος για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι σημαντικό για μια χώρα της ΕΕ να μπορεί να βασίζεται στις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται σε μια γειτονική χώρα της ΕΕ.
Η ΕΕ προωθεί επίσης τη μεγαλύτερη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, για παράδειγμα, διαθέτοντας ευρύτερη επιλογή Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και λύσεων αποθήκευσης ενέργειας, έτσι ώστε εάν μια πηγή αποτύχει, μια άλλη μπορεί να αντισταθμίσει .
Ομοίως, η διατήρηση της σταθερής παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για όλους τους Ευρωπαίους δεν είναι εύκολη υπόθεση, δεδομένου ότι το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο περίπλοκα συστήματα στον κόσμο. Όπως και με τους αγωγούς φυσικού αερίου, τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας διασυνδέονται έντονα σε όλη την Ευρώπη και πολύ πέρα από την ΕΕ. Μια διακοπή λειτουργίας σε μια χώρα μπορεί να προκαλέσει διακοπή ρεύματος ή έλλειψη εφοδιασμού σε άλλες περιοχές και χώρες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να διασφαλίσει ότι η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας είναι ασφαλής και αξιόπιστη και λειυτουργεί μέσω μίας καλά σχεδιασμένης και αποτελεσματικής αγοράς ηλεκτρισμού, έτσι ώστε να είναι πάντα διαθέσιμη όπου χρειάζεται.
Όσον αφορά στο φυσικό αέριο, η Ευρώπη βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε προμήθειες εκτός ΕΕ. Επομένως, πρέπει να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους, σε ζητήματα που αφορούν, είτε στην κρίσιμη υποδομή που μεταφέρει αυτό το αέριο στην Ευρώπη είτε σε γεωπολιτικούς συσχετισμούς, που δημιουργούν αβεβαιότητα γύρω από τις σχέσεις με τους προμηθευτές.
Και αν υπάρχει κρίση….;
Η επαρκής ετοιμότητα για κινδύνους και η ομαλή διασυνοριακή συνεργασία για την πρόληψη ή τη διαχείριση καταστάσεων κρίσης, έτσι ώστε τα κράτη μέλη να είναι πρόθυμα και ικανά να συνεργαστούν σε περίπτωση έλλειψης, αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους της πολιτικής αντιμετώπισης κρίσεων εφοδιασμού.
Ένα από τα πρόσφατα εγκριθέντα νομοθετικά εργαλεία που διαθέτει η ΕΕ είναι ο κανονισμός για την ετοιμότητα για κινδύνους στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτός ο νόμος εκδόθηκε το 2019 ως μέρος της δέσμης μέτρων για την καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους και απαιτεί από τα κράτη μέλη να εργαστούν για να εντοπίσουν όλα τα πιθανά σενάρια κρίσης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο που θα μπορούσαν να επηρεάσουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας. Με βάση αυτά τα σενάρια, οι αρχές είναι επιφορτισμένες με την ανάπτυξη σχεδίων ετοιμότητας για την αντιμετώπιση κάθε πιθανότητας. Βασικά, αυτή η άσκηση ενθαρρύνει τη συνεργασία και το συντονισμό της εταιρικής σχέσης μεταξύ των κρατών μελών.
Η προστασία της κρίσιμης ενεργειακής υποδομής έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών λόγω του μεγέθους των επιπτώσεων που μπορεί να προκληθούν από σοβαρές ζημιές , όπως για παράδειγμα μία τρομοκρατική επίθεση. Η προστασία αυτής της υποδομής γίνεται όλο και πιο σημαντική λόγω του ψηφιακού μετασχηματισμού. Η ψηφιοποίηση έχει φέρει επανάσταση σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Αυτό περιλαμβάνει τον τομέα της ενέργειας, όπου οι ψηφιακές τεχνολογίες και η ταχεία μεταφορά δεδομένων παρουσιάζουν βελτιωμένη ακρίβεια και αποδοτικότητα. Επιτρέπει επίσης τον άμεσο εντοπισμό και την ταχεία αντιμετώπιση τυχόν αλλαγών στην προσφορά και τη ζήτηση ενέργειας.
Ταυτόχρονα, η ψηφιοποίηση δημιουργεί νέες ευπάθειες στον ενεργειακό τομέα. Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και η ψηφιοποίηση είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Ως εκ τούτου, στη σύγχρονη εποχή, η ασφάλεια εφοδιασμού συνεπάγεται βελτίωση της ανθεκτικότητάς μας έναντι κάθε συντονισμένης επίθεσης στον κυβερνοχώρο, που στοχεύει στην ενεργειακή υποδομή της Ευρώπης.
Μέτρα, όπως αυτά που αναφέρθηκαν, διασφαλίζουν ότι η Ευρώπη είναι καλύτερα προετοιμασμένη για μια απρόσμενη κρίση όταν έρχεται. Δυστυχώς, το 2020 είναι ένα παράδειγμα μιας τέτοιας περίπτωσης.
Τις τελευταίες εβδομάδες, η λέξη «άνευ προηγουμένου» έχει κεντρική θέση στις αφηγήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο λόγω του κοροναϊού (COVID-19). Η οικονομία πάγωσε και η ζωή άλλαξε στις περισσότερες χώρες, οι οποίες προσαρμόζονται σε νέους τρόπους εργασίας και διαβίωσης. Η τεράστια διαταραχή που προκλήθηκε από το COVID-19 έριξε φως στην εξάρτησή μας από ένα ισχυρό ενεργειακό σύστημα, ζωτικής σημασίας για την ασφαλή παροχή ενέργειας, καταλήγει η έκθεση της Κομισιόν.
