Οι αγορές ενέργειας αντικατοπτρίζουν την αβεβαιότητα επισημαίνει έκθεση της Mckinsey για τις προοπτικές του ενεργειακού τομέα, τονίζοντας ότι η κορύφωση της ζήτησης για τα ορυκτά καύσιμα θα έλθει μεν κάπως νωρίτερα απ’ ότι αναμενόταν αρχικά αλλά το πετρέλαιο και φυσικό αέριο διατηρούν για πολλά χρόνια ακόμα ισχυρή θέση στην αγορά, ενώ  οι ΑΠΕ και ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας θα παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη.

Στην αρχή της κρίσης, η πτώση της ζήτησης καυσίμων σε πολλές βασικές αγορές αποτυπώθηκε άμεσα στις τιμές: έως το τέλος Μαρτίου 2020, η τιμή του φυσικού αερίου έφτασε στο χαμηλό των 30 ετών, ενώ η τιμή του πετρελαίου, που επηρεάστηκε επίσης από τις διαταραχές του εφοδιασμού, έδειξε τη μεγαλύτερη μείωση ανά ημέρα, των τελευταίων 22 ετών, παρουσιάζοντας μάλιστα για πρώτη φορά αρνητική τιμή. Καθώς οι οικονομίες έχουν ανοίξει ξανά, τα ενεργειακά εμπορεύματα έχουν δείξει μερική ανάκαμψη: για παράδειγμα, μέχρι το τέλος του τρίτου τριμήνου του 2020, η ζήτηση πετρελαίου στην Κίνα επέστρεψε στα επίπεδα πριν από το COVID-19 και το 50% της μείωσης ανακτήθηκε στην Ευρώπη και το Βορρά Αμερική.

Επεισόδια, όπως η προχθεσινή επίθεση στη Σαουδική Αραβία ανέβασε το brent πάνω από τα 70 δολ/βαρέλι.

Σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, τα μακροπρόθεσμα σενάρια είναι πιο σημαντικά από ποτέ. Για την αξιολόγηση  των διάφορων “διαδρομών” προς την ενεργειακή μετάβαση, η Mckinsey εκπόνησε τέσσερα βασικά ενεργειακά σενάρια.

• Η υπόθεση αναφοράς  (βασικό σενάριο) στηρίζεται στην προοπτική της  «συνέχειας των υφιστάμενων τάσεων». Αυτό το σενάριο αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες μας για το πώς θα εξελιχθούν οι τρέχουσες τεχνολογίες και ενσωματώνει τις τρέχουσες πολιτικές με μία προέκταση των βασικών τάσεων πολιτικής.

• Η υπόθεση της Επιταχυνόμενης Μετάβασης (Accelerated Transition) αξιολογεί δέκα πιθανές αλλαγές που θα μπορούσαν να συμβούν με επιταχυνόμενο ρυθμό.

• Ο “οδικός χάρτης McKinsey 1,5 ° C” προσφέρει οπτική στις αλλαγές που απαιτούνται για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους 1,5 ° C με την ελπίδα σταθεροποίησης του κλίματος.

• Η “καθυστέρηση στη μετάβαση” έχει ως υπόθεση ότι σε παγκόσμια κλίμακα, τα μέτρα ανάκαμψης της οικονομίας από τον COVID-19 δεν συμβαδίζουν με τις πράσινες πολιτικές για την τόνωση της ενεργειακής μετάβασης.

Επιπλέον, αναλύονται δύο οικονομικά σενάρια που αντικατοπτρίζουν την αβεβαιότητα της οικονομικής ανάκαμψης.

Βασικό είναι το συμπέρασμα ότι καθώς η παγκόσμια κοινότητα εξαντλεί γρήγορα τον προϋπολογισμό του για τον άνθρακα, αυξάνεται η δυναμική προς την απομάκρυνση των εκπομπών ρύπων από την παγκόσμια οικονομία. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, οι ηγέτες των επιχειρήσεων, οι επενδυτές και οι καταναλωτές φιλοδοξούν να αναδιαμορφώσουν τα ενεργειακά συστήματα. Ωστόσο, οι εκπομπές CO2 τόσο στο σενάριο αναφοράς όσο στην υπόθεση της Επιταχυνόμενης Μετάβασης παραμένουν μακριά από τους στόχους του “οδικού χάρτη 1,5 ° C.”, πράγμα που  δείχνει ότι για την περαιτέρω μείωση των εκπομπών, απαιτείται σημαντική πρόσθετη δράση και πρέπει να καθοριστούν και να εφαρμοστούν πιο φιλόδοξες πρωτοβουλίες και μέτρα πολιτικής.

Β Οι θεμελιώδεις τάσεις που διαμορφώνουν την ενεργειακή μετάβαση την επόμενη δεκαετία παραμένουν σε ισχύ και φαίνονται ανθεκτικές στην κρίση COVID-19. Οι ανανεώσιμες πηγές συνεχίζουν να μειώνουν το κόστος. Όταν συνδυάζονται με τεχνολογία μπαταρίας, γίνονται ανταγωνιστικές ως προς το κόστος σε σχέση με  την παραγωγή ενέργειας με βάση τα ορυκτά καύσιμα σε πολλά μέρη του κόσμου. Ομοίως, τα ηλεκτρικά οχήματα (EV) είναι πιθανό να γίνουν η πιο οικονομική επιλογή τα επόμενα πέντε χρόνια σε πολλά μέρη του κόσμου. Στην περίπτωση του υδρογόνου, είναι πιθανή μια περαιτέρω επιτάχυνση στα σχέδια και τις δεσμεύσεις για την οικονομική του ενίσχυση.

Τα ορυκτά καύσιμα συνεχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό σύστημα στο βασικό σενάριο αναφοράς. Εκτιμάται ότι θα παραμείνουν ενεργά στο παιχνίδι, με τη ζήτηση πετρελαίου ν αυξάνεται ως τα τα τέλη της δεκαετίας του 2020. Η αιχμή της ζήτησης για το φυσικό αέριο τοποθετείται  στα μέσα της δεκαετίας του 2030. Ωστόσο, ακόμη και αν η ζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου επιστρέψει στα επίπεδα πριν από το COVID-19 σε λίγα χρόνια, δεν θα επιστρέψει στην πορεία ανάπτυξης που παρουσίαζε πριν από το COVID-19.

Βασικά Συμπεράσματα

Η ζήτηση ενέργειας ανακάμπτει γρήγορα από το σοκ της πανδημίας και οι επιπτώσεις της κρίσης όσον αφορά τις αλλαγές στη συμπεριφορά της κοινωνίας θεωρείται ότι θα είναι σχετικά μικρές σε σχέση με θεμελιώδεις αλλαγές που επέρχονται όπως πχ ο εξηλεκτρισμός των μεταφορών.

Οι αιχμές στη ζήτηση ορυκτών καυσίμων αναμένεται να εμφανιστούν νωρίτερα από ό, τι προβλεπόταν αρχικά, (το 2029 για το πετρέλαιο  και το 2037 για το αέριο)

Ωστόσο, τα ορυκτά καύσιμα εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο ενεργειακό σύστημα έως το 2050, λόγω της ανάπτυξης σε τομείς όπως οι χημικές ουσίες και η αεροπορία Η αλλαγή στους τομείς αυτούς είναι πολύ αργή για να επιτευχθούν οι στόχοι για μείωση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 1,5 ° C

Παρά τις ραγδαίες αλλαγές στο σενάριο αναφοράς, το φαινόμενο του θερμοκηπίου παραμένει αφού οι εκπομπές ρυπογόνων αερίων (GHG) μειώνονται μόνο κατά περίπου 25% έως το 2050, υποδηλώνοντας ότι η μέση θερμοκρασίας του πλανήτη αυξάνεται κατά 3,5° C

Η μετάβαση στο “Μονοπάτι 1,5 ° C” απαιτεί ισχυρότερες φιλοδοξίες και ταχύτερη εφαρμογή σε παγκόσμια κλίμακα

Οι επενδυτικές ροές παραμένουν σταθερές τα επόμενα 15 χρόνια, ενώ τα διάφορα πακέτα στήριξης αναδιαμορφώνουν τα ενεργειακά συστήματα για τις επόμενες δεκαετίες.

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας-Οι επενδύσεις σε ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής αυξάνουν σε βάρος των συμβατικών καυσίμων παραγωγή ενέργειας, αλλά τα ορυκτά καύσιμα διατηρούν μεγάλο μερίδιο Η ζήτηση ηλεκτρισμού αυξάνεται σημαντικά λόγω του εξηλεκτρισμού των μεταφορών και της παραγωγής πράσινου υδρογόνου.  Προβλέπεται ότι η κατανάλωση ηλεκτρισμού θα διπλασιαστεί εξ αιτίας των λόγων που προαναφέρθηκαν και ότι η συμμετοχή του στη τελική ενεργειακή κατανάλωση θα φθάσει από 19% σήμερα περίπου στο 30% το 2050. Οι ΑΠΕ υπολογίζεται ότι θα καλύπτουν περίπου το 50% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής ως το 2050, καθώς οι χαμηλού κόστους ΑΠΕ θα υπερβούν κατά πολύ τις συμβατικές μονάδες.

Την επόμενη δεκαετία, από το 2030 και μετά, όσο το πράσινο υδρογόνο θα γίνεται πιο ανταγωνιστικό και οι χρήσεις του θα αυξάνονται, η έμμεση ζήτηση ηλεκρισμού για την ηλεκτρόλυση παραγωγής υδρογόνου υπολογίζεται ότι θα φθάσει περίπου στο 40% της αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από το 2035 ως το 2050.

Για να υλοποιηθεί η μετάβαση στις ΑΠΕ, των οποίων η παραγωγή είναι απρόβλεπτη και διακοπτόμενη, θα χρειαστούν τόσο το παραδοσιακό δυναμικό ηλεκτροπαραγωγής όσο και η προσθήκη νέου ευέλικτου δυναμικού παραγωγής που θα διασφαλίζουν την ασφάλεια εφοδιασμού του συστήματος.  Σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή παίζουν οι μπαταρίες αλλά θα χρειαστούν και μονάδες φυσικού αερίου, προκειμένου να καλυφθούν παρατεταμένες περίοδοι χαμηλής παραγωγής των ΑΠΕ.