Την αντίθεση των ΗΠΑ σε προκλήσεις και ενέργειες που υπονομεύουν τις επενδύσεις στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου διαμήνυσε ο υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ αρμόδιος για την Ενέργεια Francis Fannon από το βήμα της διαδικτυακής συζήτησης που διοργάνωσε χθες το Ελληνο-αμερικανικό Επιμελητήριο για τον αγωγό αερίου EastMed.
O κ. Fannon, ερωτώμενος σχετικά με τις πρόσφατες κινήσεις της Τουρκίας, δήλωσε ότι η θέση της Ουάσινγκον, όσον αφορά στην περιοχή, παραμένει σταθερά συνεπής ότι θα πρέπει να σταματήσουν οι ενέργειες που υπονομεύουν τις επενδύσεις. Τόνισε ότι δεν μπορεί να σχολιάσει ζητήματα που αφορούν στα θαλάσσια σύνορα, διευκρινίζοντας ότι το διεθνές δίκαιο αναγνωρίζει ότι και τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ, όπως και η ξηρά. Πρόσθεσε ότι ένα Μemorandum of Understanding (MOU) αποτελεί νομικό ζήτημα και δεν καταργεί τα δικαιώματα των κρατών, τονίζοντας ότι η Τουρκία είναι μία σημαντική χώρα που πρέπει να προσβλέπει στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός αξιωματούχος επανέλαβε στη διαδικτυακή συζήτηση το ενδιαφέρον και τη στήριξη της κυβέρνησής του προς τον αγωγό EastMed, ο οποίος σχεδιάζεται για την μεταφορά φυσικού αερίου από τα offshore κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου στην Κρήτη και την ηπειρωτική Ελλάδα με τελικό προορισμό την υπόλοιπη Ευρώπη.
Στη συζήτηση συμμετείχαν επίσης ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, ο υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Γιούβαλ Στάινιτς, ο ομόλογός του της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης, ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζόφρυ Πάιατ. και ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στο Αζερμπαϊτζάν Ρίτσαρντ Μόρνιγκσταρ.
Αξίζει στο σημείο αυτό να επισημανθεί η τοποθέτηση του κ. Μόρνιγκσταρ, που είχε διατελέσει ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τις ευρωασιατικές υποθέσεις επί προεδρίας Ομπάμα, ο οποίος τάχθηκε υπέρ μίας προσπάθειας προς την κατεύθυνση της συμφιλίωσης με την Τουρκία και υπέρ συμφωνίας της Κύπρου με τα κατεχόμενα όσον αφορά στους υδρογονάνθρακες.
Στην παρέμβασή του ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας κ. Χατζηδάκης τόνισε τη σταθερότητα των θέσεων της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στην Τουρκία, χωρίς η Ελλάδα να είναι προκλητική. “Είμαστε ένα ευρωπαϊκό κράτος και αυτή είναι η συμπεριφορά μας απέναντι στην Τουρκία. Θέλει δύο για να χορέψεις τανγκό” είπε ο υπουργός, τονίζοντας ότι η Αθήνα θα κρατήσει τις ίδιες θέσεις και εκφράζοντας την ελπίδα ότι ανάλογο πνεύμα θα επικρατήσει από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου. Ο κ. Χατζηδάκης υπενθύμισε ότι ένα
μήνα πριν την υπογραφή της συμφωνίας για τον αγωγό EastMed, τον Ιανουάριο, ο Τούρκος πρόεδρος Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει ότι οι τρεις χώρες δεν έχουν δικαίωμα να υπογράψουν τη συμφωνία. Ομως η συμφωνία αυτή υπογράφηκε, υπογράμμισε ο υπουργός, προσθέτοντας ότι ο αγωγός δεν είναι αντίθετος προς τα συμφέροντα κανενός κράτους. “Είναι ένα έργο συνεργασία και ειρήνης και η Τουρκία πρέπει αυτό να το καταλάβει” πρόσθεσε. Ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε και στα πρόσφατα γεγονότα στον Έβρο με την απόπειρα εισβολής χιλιάδων μεταναστών.“Υπερασπιστήκαμε τα σύνορά μας” είπε.
Ο υπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για την ενίσχυση των σχέσεων Ελλάδας- ΗΠΑ και τη στήριξη της Ουσάσινγκτον όχι μόνον για τον αγωγό EastMed αλλά και για πρότζεκτ όπως ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός αερίου IGB και ο πλωτός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου FSRU. Eπίσης αναφέρθηκε στην ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ -Κύπρου- Ελλάδας (Κρήτη), τον Euroasia Interconnector, έργο το οποίο η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει.
O υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Γιούβαλ Στάινιτς στην τοποθέτησή του τόνισε ότι, παρότι το Ισραήλ θα μπορούσε να εξάγει υγροποιημένο αέριο (LNG), ο καλύτερος τρόπος για την οικονομική και την ενεργειακή ασφάλεια είναι οι εξαγωγές μέσω αγωγού. Επίσης δήλωσε την ετοιμότητα της κυβέρνησής του να συζητήσει και την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρος και με Κρήτη.
Αναφερόμενος στο κόστος του EastMed και τα προβλήματα που έχει φέρει η πανδημία του Covid-19, ο κ. Στάινιτς υπογράμμισε τον μακροπρόθεσμο χαρακτήρα του έργου, τονίζοντας ότι μέσα σε αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα των 20 και πλέον χρόνων, οι τιμές του πετρελαίου και του αερίου θα αυξάνονται και θα μειώνονται, όμως έργα όπως αυτό μπορούν να γίνονται, όπως συνέβαινε και συμβαίνει με άλλους αγωγούς και εφόσον υπάρχει η ζήτηση για το αέριο.
Στη συζήτηση επισημάνθηκε άλλωστε ότι η τελική επενδυτική απόφαση (FID) για τον ΕastMed έχει προγραμματιστεί να ληφθεί κατά τα τέλη του 2022 και ότι μέχρι τότε θα μπορούσαν να γίνουν όλες οι προπαρασκευαστικές ενέργειες. Για την κάλυψη του κόστους πάντως, υπογραμμίστηκε η οικονομική συμβολή από την ΕΕ και ενδεχομένως από άλλους δημόσιους πόρους.
Ιδιαίτερη έμφαση ο Ισραηλινός υπουργός έδωσε στην ασφάλεια του έργου, είπε χαρακτηριστικά ότι είναι αδύνατον να σαμποταριστεί αφού θα βρίσκεται σε βάθος 2 χλμ από την επιφάνεια της θάλασσας, καθώς και στην κυβερνοασφάλεια. Εξέφρασε δε την ελπίδα να συμμετάσχει και η Ιταλία στο πρότζεκτ.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Ενέργειας της Κυπρου κ. Γιώργος Λακκοτρύπης τόνισε ότι η στήριξη των ΗΠΑ δείχνει την εμπιστοσύνη στο έργο και στη συνεργασία των τριών χωρών, πράγμα που μπορεί να βοηθήσει και στην προσέλκυση εταιριών. Σχετικά με την τουρκική προκλητικότητα, τόνισε ότι η στάση της ‘Αγκυρας δεν είναι κάτι νέο και επανέλαβε ότι η συνεργασία Ελλάδας- Κύπρου- Ισραήλ για τον αγωγό East Med δεν στρέφεται εναντίον κανενός. «Αν θέλει η Τουρκία, είπε ο κ. Λακκοτρύπης, ας έλθει να συζητήσουμε ή ας πάνε στο Διεθνές Δικαστήριο. Το θέμα της ΑΟΖ για μας είναι ξεκάθαρο, επικαλούμαστε συγκεκριμένα άρθρα του Δικαίου της Θάλασσας» δήλωσε χαρακτηριστικά, ενώ για τους πόρους από τη μελλοντική εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων είπε ότι έχουν ληφθεί υπόψη οι Τουρκοκύπριοι στο ειδικό ταμείο που πρόκειται να συσταθεί για τα έσοδα από την ανάπτυξη των κοιτασμάτων.
Τελος ο Αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα Τζόφρυ Πάιατ επανέλαβε τη στήριξη των ΗΠΑ σε έργα που συνεισφέρουν στην ασφάλεια και στην επάρκεια ενεργειακού εφοδιασμού στην περιοχή και ευρύτερα στην ΕΕ, όπως οι αγωγοί EastMed, o TAP, o ελληνοβουλγαρικός και το πλωτό τερματικό LNG στην Αλεξανδρούπολη.
