To έξτρα κόστος στα καύσιμα θέρμανσης και κίνησης, στη ναυτιλία, τη βιομηχανία και τις αεροπορικές μεταφορές που φέρνει το νέο πακέτο για το Κλίμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής “Fit for 55%” απασχόλησε έντονα την άτυπη συνάντηση των υπουργών Περιβάλλοντος- Ενέργειας της ΕΕ, με αρκετές χώρες να εκφράζουν διαφωνίες και επιφυλάξεις, σε σχέση τις οικονομικές επιπτώσεις των μέτρων στην κοινωνία και σε μία σειρά από οικονομικές δραστηριότητες.
Ας σημειωθεί ότι είναι η πρώτη συνάντηση των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ, από τότε που ανακοινώθηκε το νέο πακέτο, στις 14 Ιουλίου και μάλιστα, η πρώτη με φυσική παρουσία, μετά το lockdown της πανδημίας. Στη συνάντηση, που πραγματοποιήθηκε στη Λουμπλιάνα της Σλοβενίας, η οποία ασκεί την προεδρία της ΕΕ για το τρέχον εξάμηνο, την Ελλάδα εκπροσώπησε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας κ. Γιώργος Αμυράς.
Παρότι χθες ήταν μάλλον “αναγνωριστική” η προσέγγιση των αλλαγών που εισάγει η Επιτροπή στα μέτρα για το Κλιμα και οι περισσότερες αναφορές ήταν επιγραμματικές, έντονος ήταν ο προβληματισμός για τη θέσπιση ενός δεύτερου συστήματος εμπορίας ρύπων (ETS) στις εκπομπές των κτιρίων- που σημαίνει επιβάρυνση στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο θέρμανσης- και τις οδικές μεταφορές, που περιλαμβάνει όλα τα ορυκτά καύσιμα κίνησης. Και τούτο λόγω του κοινωνικού κόστους των μέτρων, -έστω και αν δεν πρόκειται να εφαρμοστούν αύριο- σε μία περίοδο που οι οικονομίες των χωρών-μελών έχουν δεχθεί ένα ισχυρό πλήγμα από τον Covid-19, από το οποίο δεν έχουν ακόμα ανακάμψει. Αρκετές χώρες έθεσαν επιφυλάξεις και για τις επιπτώσεις των ETS στη ναυτιλία, αλλά και για τα μέτρα για τις εκπομπές της βιομηχανίας, προβάλλοντας τον σκεπτικισμό τους για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα αλλά και την επιβάρυνση στις εισαγωγές πρώτων υλών από τρίτες χώρες, μέσω του φόρου άνθρακα στα σύνορα.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι τόσο ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Κομισιόν και αρμόδιος για το Κλιμα Φραντς Τίμμερμανς όσο και άλλα στελέχη της Επιτροπής προσπάθησαν να διασκεδάσουν τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις, τονίζοντας ότι η ΕΕ στοχεύει σε μία δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και ότι λαμβάνει μέτρα, προκειμένου να αμβλυνθεί το κόστος, ειδικά για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Στη συνέντευξη τύπου, που ακολούθησε μετά τη συνάντηση, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Χωροταξίας της Σλοβενίας, Andrej Vizjak, ο οποίος προεδρεύει του συμβουλίου των υπουργών, επιβεβαίωσε τις επιφυλάξεις που διατύπωσαν πολλές χώρες για το ειδικό σύστημα ETS στις μεταφορές και τα κτίρια, εκφράζοντας ταυτόχρονα και την ελπίδα ότι μετά από διαβουλεύσεις και αφού τα μέτρα διευκρινιστούν….στο τέλος της ημέρας θα υπάρξει ένας συμβιβασμός, όπως άλλωστε είναι και η πάγια πρακτική στους κόλπους της ΕΕ
Ο κ. Vizjak δεν κατονόμασε τις χώρες που διαφωνούν, όμως από τότε που διέρρευσαν τα νέα μέτρα, πριν ακόμα ανακοινωθούν επίσημα, δεν ήταν λίγες οι χώρες που διατύπωσαν τη διαφωνία τους. Ειναι χαρακτηριστική η ανάρτηση του υπουργού Ενέργειας του Λουξεμβούργου, Claude Turmes, στο Twitter. την ημέρα που κυκλοφόρησε το πακέτο : «Η επέκταση του EU ETS σε κτίρια και μεταφορές είναι αντιπαραγωγική. Η υψηλή τιμή θα δημιουργήσει περιττές κοινωνικές δυσκολίες σε μια ΕΕ όπου η αγοραστική δύναμη διαφέρει σε μεγάλο βαθμό μεταξύ των κρατών μελών. Η χαμηλή τιμή δεν θα επιτύχει την απαραίτητη μείωση εκπομπών », έγραψε. Ο υφυπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας για το κλίμα και το περιβάλλον, Adam Guibourgé-Czetwertynski προειδοποίησε ότι η Επιτροπή φάνηκε «να επιλέγει τη φορολόγηση φτωχότερων νοικοκυριών», όπως αναφέρει το Euractiv, ενώ και Γάλλοι αξιωματούχοι επέκριναν το σχέδιο, λέγοντας ότι μπορεί να πλήξει τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις.
Το νέο πακέτο μέτρων της Κομισόν έχει σχεδιαστεί για να εναρμονίσει την ευρωπαϊκή νομοθεσία με τον αναθεωρημένο στόχο της μείωσης της εκπομπής CO2 κατά 55% ως το 2030, έναντι μείωσης 40% που ήταν ο προηγούμενος στόχος για το 2030. Η μείωση έχει ως αφετηρία τις εκπομπές ρύπων του 1990.
Στο πλαίσιο αυτό η Ευρώπη εισάγει το δεύτερο σύστημα εμπορία ρύπων ETS στα κτίρια και στις μεταφορές, το οποίο θα είναι ξεχωριστό από το υφιστάμενο σύστημα που αφορά στην ηλεκτροπαραγωγή και τις ρυπαίνουσες βιομηχανίες, καταργεί τα δωρεάν δικαιώματα ρύπων για βιομηχανικές δραστηριότητες, θεσπίζει φόρο άνθρακα στα σύνορα για τις εισαγωγές από τρίτες χώρες που δεν έχουν αντίστοιχους μηχανισμούς, φορολογεί τα αεροπορικά καύσιμα πράγμα που θα καταστήσει ακριβότερες τις αεροπορικές μεταφορές και φέρνει ΕTS και στη ναυτιλία.
Η αντιπρόταση της Κομισιόν για το έξτρα κόστος στα καύσιμα και τις κοινωνικές επιπτώσεις είναι, μέχρι στιγμής, η δημιουργία ενός νέου ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου που θα χρηματοδοτεί την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά και ενδεχομένως τις μικρές επιχειρήσεις. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι αν αυτό αρκεί για να αντιμετωπίσει μέτρα που σε πρώτη φάση προκαλούν ενεργειακή φτώχεια και μπορεί να καλύψει όλο το ευάλωτο τμήμα του πληθυσμού, που διαφοροποιείται ανάλογα με τη χώρα, την περιοχή και την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων.
