Ξεκάθαρο σήμα από τις Βρυξέλλες φαίνεται ότι περιμένει η κυβέρνηση για να αποφασίσει τι ακριβώς θα πράξει όσον αφορά στο αίτημα της Gazprom να πληρώνεται με ρούβλια για το αέριο που προμηθεύει, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του Ria Novosti, ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας έχει καλέσει σε σύσκεψη του εισαγωγείς ρωσικού αερίου, προφανώς τις εταιρίες ΔΕΠΑ Εμπορίας, Μυτιληναίος και Προμηθέας Gas, για να συνεκτιμήσουν την κατάσταση, πριν ληφθούν οι τελικές αποφάσεις.
Στη σύσκεψη με τις εταιρίες θα συμμετάσχει και η ΡΑΕ
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ενημερωτικό σημείωμα σχετικά με σύσκεψη που είχε χθες το μεσημέρι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για την ενεργειακή επάρκεια της χώρας, έχει αποφευχθεί οποιαδήποτε αναφορά σε σχέση με το επίμαχο θέμα της ημέρας, δηλαδή τον τρόπο πληρωμής της Gazprom, η οποία διέκοψε την παροχή σε Πολωνία και Βουλγαρία επειδή δεν πλήρωσαν σε ρούβλια. “Yπάρχει ενεργειακή επάρκεια και δεν αναμένεται να προκύψει διαταραχή στην προμήθεια της χώρας. Οι επόμενες πληρωμές προς την Gazprom πρόκειται να γίνουν το τρίτο 10ημερο του Μαΐου. Η Ελλάδα είναι και θα παραμείνει ενεργειακά ασφαλής. Aπό το Υπουργείο Ενέργειας έχει ήδη ανακοινωθεί αναλυτικό σχέδιο για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σε οποιαδήποτε εξέλιξη” αναφέρει η ανακοίνωση από το πρωθυπουργικό γραφείο.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να χαρακτήρισε ως εκβιασμό την κίνηση Gazprom και να δήλωσε ότι θα υπάρξει συντονισμένη ευρωπαϊκή απάντηση όμως είναι κοινό μυστικό στις Βρυξέλλες ότι όλες οι χώρες δεν συμφωνούν με τη θεώρηση της ΕΕ ότι οι εταιρίες που θα πληρώσουν σε ρούβλια παραβιάζουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Πάντως η μόνη χώρα που έχει επισήμως ανακοινώσει ότι θα πληρώσει σε ρούβλια είναι η Ουγγαρία, ενώ η Γερμανία, η Ολλανδία και η Αυστρία έχουν δηλώσει με σαφήνεια ότι θα συνεχίσουν να πληρώνουν στο νόμισμα που προβλέπουν οι συμβάσεις τους με τη Gazprom.
Σύμφωνα με το Bloomberg, που επικαλείται ρωσικές πηγές, 4 ευρωπαϊκές εταιρίες έχουν ήδη πληρώσει τη Gazprom σε ρούβλια ενώ 10 ακόμα εταιρίες έχουν δηλώσει ότι θα το πράξουν.
Το όλο ζήτημα των πληρωμών σε ρούβλια ανέκυψε όταν ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν εξέδωσε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο από εδώ και πέρα οι πληρωμές στη Gazprom για την προμήθεια αερίου θα πρέπει να γίνονται σε ρούβλια. Προς το σκοπό αυτό, οι εισαγωγείς ρωσικού αερίου θα πρέπει να ανοίξουν στη Gazprombank δύο λογαριασμούς, έναν στο νόμισμα που προβλέπει η σύμβαση, κατά κανόνα ευρώ ή δολάρια και έναν σε ρούβλια. Η πληρωμή θα γίνεται στον λογαριασμό ευρώ/δολαρίου και κατόπιν η Gazprombank θα μετατρέπει το ποσό σε ρούβλια και θα τα καταθέτει στον δεύτερο λογαριασμό από τον οποίο θα εξοφλείται η Gazprom.
Το ελληνικό plan b
Σε περίπτωση που σταματήσουν οι παραδόσεις αερίου από τη Ρωσία, η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι η χώρα έχει έτοιμο πλάνο για να αντιμετωπίσει την κατάσταση και ότι δεν θα υπάρξουν διακοπές ρεύματος. Το σχέδιο αυτό στηρίζεται σε 3 άξονες: Tη μίσθωση πλωτής δεξαμενής - ουσιαστικά ενός πλοίου- αποθήκη που θα αγκυροβολήσει στη Ρεβυθούσα- από τις 30 Ιουλίου, τη χρήση ντίζελ αντί αερίου σε 5 ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που έχουν αυτή τη δυνατότητα και την αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής.
Οι διαδικασίες για τη μίσθωση της πλωτής δεξαμενής, που θα αποτελέσει τον 4ο αποθηκευτικό χώρο υγροποιημένου αερίου (LNG), δυναμικότητας 150.000 έως 174.000 κυβικά μέτρα έχουν ήδη ξεκινήσει. Με τον πλωτό σταθμό, το δυναμικό του τέρμιναλ θα αυξηθεί έως και 77% σε σχέση με την υφιστάμενη χωρητικότητα, των 225.000 κυβικών μέτρων, ενώ θα δοθεί η δυνατότητα να ξεφορτώνουν LNG δύο πλοία την ημέρα, έναντι 1 σήμερα. Ακόμα εξετάζεται και η δυνατότητα διατήρησης ενός αποθέματος ασφαλείας αερίου σε τρίτη χώρα, πιθανότατα στην Ιταλία.
Οσον αφορά στον λιγνίτη, η ΔΕΗ ήδη έχει αρχίσει την προετοιμασία αυξάνοντας την παραγωγή των ορυχείων και αποθεματοποιώντας καύσιμο, για τις ημέρες του καλοκαιριού, οπότε η ζήτηση αυξάνει λόγω κλιματιστικών και τουρισμού. Πληροφορίες αναφέρουν ότι την περίοδο αυτή εξορύσσονται περί τους 5.000 - 6.000 επιπλέον τόνους λιγνίτη την ημέρα για τις μονάδες Μελίτη και ‘Αγιος Δημήτριος 5, και 7.000-8.000 τόνοι επιπλέον για τη Μεγαλόπολη. “Οπως έχει ήδη ανακοινώσει η κυβέρνηση στόχος είναι να αυξηθεί κατά 50% η εξόρυξη λιγνίτη μέσα σε δύο χρόνια.
Τέλος, πέντε από τις υφιστάμενες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση αερίου , δύο της ΔΕΗ και 3 που ανήκουν σε ιδιώτες παραγωγούς, έχουν τη τεχνική δυνατότητα να γυρίσουν σε καύση ντίζελ.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το επικαιροποιημένο πρόγραμμα του ΔΕΣΦΑ προβλέπει ότι στις 30 Απριλίου θα εκφορτωθεί στη Ρεβυθούσα φορτίο LNG 85.000 KWh για λογαριασμό της Elpedison. Στις 2 Μαϊου αναμένεται φορτίο 350.000 KWh που έχει παραγγείλει η ΔΕΗ, ακολουθεί στις 5 Μαίου φορτίο 463.000 KWh της Mytilineos, και φορτίο 500.000 KWh της ΔΕΠΑ στις 16 Μαϊου. Στις 18 Μαϊου θα εκφορτωθούν φορτία LNG για λογαριασμό της MET Energy EAD (που θα διοχετευθούν πιθανότατα στη Βουλγαρία) και στις 25 Μαϊου προβλέπεται η εκφόρτωση ενός ακόμα φορτίου 535.000 Kwh της MYTILINEOS.
Το μείζον πρόβλημα ωστόσο θα ανακύψει σε περίπτωση που η Ρωσία διακόψει τον εφοδιασμό όλης της Ευρώπης. Τότε, όπως εκτιμούν πολλοί αναλυτές, είναι πιθανόν να ζήσουμε φαινόμενα χειρότερα από αυτά του περυσινού χειμώνα, όταν τα LNG carriers άλλαζαν εν πλώ ρότα και τα φορτία αντί να παραδοθούν σε χώρες της Ασίας, όπως ήταν ο αρχικός προγραμματισμός κατέληγαν σε λιμάνια της Ευρώπης, η οποία έδινε τις υψηλότερες τιμές. “Αν ο ευρωπαϊκές εταιρίες αρχίσουν να διαγκωνίζονται η μία με την άλλη για να βρουν αέριο, τότε μπορεί να ζήσουμε ακραίες καταστάσεις, τόσον όσον αφορά στις τιμές όσο και στην επάρκεια” δήλωσε χαρακτηριστικά ένας αναλυτής. Ας σημειωθεί ότι η πληρότητα στις αποθήκες αερίου της Γερμανίας βρίσκεται σήμερα στο 30-32%.
Βουλγαρία- Πολωνία
Aπό χθες η Gazprom διέκοψε την παροχή αερίου στην Πολωνία και τη Βουλγαρία, επειδή οι δύο χώρες, των οποίων οι συμβάσεις με τη Gazprom λήγουν φέτος, δεν πλήρωσαν σε ρούβλια. Η απόφαση αυτή του ρωσικού ομίλου προκάλεσε αρχικά την απότομη άνοδο της τιμής του αερίου ΤΤF στο συμβόλαιο Μαίου ως τα 125 ευρώ/ MWh, για να υποχωρήσει στο κλείσιμο στα 108 ευρώ/MWh ( 4, 643%). Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που χαρακτήρισε εκβιασμό την κίνηση της Gazprom δήλωσε ότι ήδη βρίσκεται σε επικοινωνία με τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών για μία ενιαία αντιμετώπιση του θέματος. Πρόσθεσε ότι ήδη έχουν ληφθεί μέτρα και ότι η Βουλγαρία και η Πολωνία τροφοδοτούνται ήδη από άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα συνδράμει τη Βουλγαρία μέσω ποσοτήτων που εξάγονται με ανάστροφη ροή του υφιστάμενου αγωγού, ενώ από τον Ιούλιο αναμένεται να λειτουργήσει και ο νέος ελληνο-βουλγαρικός αγωγός IGB, από τον οποίο η γειτονική χώρα θα μπορεί να εισάγει αζέρικο αέριο. H Bουλγαρία έχει σύμβαση με την κρατική εταιρία αερίου του Αζερμπαϊτζάν για την προμήθεια 1 bcm ετησίως, το οποίο θα καταφθάνει στη χώρα μέσω των αγωγών ΤΑΡ και IGB. Πληροφορίες από βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι η Σόφια έχει έλθει σε επαφή και με την ‘Αγκυρα για την προμήθεια αερίου μέσω αγωγού Τουρκίας- Βουλγαρίας, απ’ όπου προσδοκά να λάβει και τις περισσότερες ποσότητες για την κάλυψη των αναγκών της. Βούλγαροι αναλυτές πάντως εκτιμούσαν ότι η διακοπή τροφοδοσίας από τη Ρωσία δεν θα διαρκέσει επί μακρόν και ότι αποτελεί ένας είδος τεστ για τις ευρωπαϊκές αντιδράσεις σε περίπτωση πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της ΕΕ με ρωσικό αέριο, προσθέτοντας ότι τα αποθέματα της χώρας διαρκούν για περίπου ένα μήνα. Σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους οι πραγματικές ανάγκες της Βουλγαρίας σε αέριο είναι περί το 1-1,5 δισ. κμ ετησίως, με τη μγαλύτεη ποσότητα να καταναλώνεται τους χειμερινούς μήνες. Ωστόσο εκτιμάται ότι σοβαρό πρόβλημα θα υπάρξει αν οι εισροές αερίου από τη Ρωσία σταματήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Κατά την τρέχουσα περίοδο οι ανάγκες σε αέριο της Βουλγαρίας (όπως και της Πολωνίας) είναι σχετικά περιορισμένες, αφού έχει τελειώσει η χειμερινή σαιζόν και ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο είναι μικρή, καθώς λειτουργούν μόλις δύο μονάδες αερίου ισχύος 130 MW και 100MW, σύμφωνα με τη Wikipedia. To μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτροπαραγωγής της Βουλγαρίας, που είναι και από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ηλεκτρισμού στη ΝΑ Ευρώπη, καλύπτεται από πυρηνικές μονάδες και σταθμούς άνθρακα/λιγνίτη. Το ίδιο περίπου συμβαίνει και στην Πολωνία, όπου το φυσικό αέριο χρησιμοποιείται κυρίως για θέρμανση με την ηλεκτροπαραγωγή να καλύπτεται πρωτίστως από μονάδες άνθρακα.
