Σε κινήσεις για να αναδειχθεί στο gas hub, το κέντρο συναλλαγών φυσικού αερίου για την Νότιο Ευρώπη προχωρεί η Βουλγαρία, σχέδιο που στο παρελθόν προωθούσε και η Ελλάδα, όμως μετά τις εκλογές δείχνει να το έχει εγκαταλείψει ή τουλάχιστον να μην το προχωρεί.
Ετσι, την ώρα που η Ελλάδα φλερτάρει με τον “Greek Stream”, την επέκταση σε ελληνικό έδαφος του ρωσικού αγωγού “Turkish Stream”ενώ Βρυξέλλες και Ουάσινγκτον προβάλλουν βέτο, η Βουλγαρία επιχειρεί να επωφεληθεί από την προσέγγιση της Δύσης με το Ιράν και να αναβιώσει τον αγωγό “Nαμπούκο”, ο οποίος αντί του αερίου από το Αζερμπαϊτζάν θα μεταφέρει ιρανικό αέριο.
Βέβαια το σχέδιο είναι ακόμα πολύ πρώιμο και τίποτα δεν θα κριθεί πριν αρθεί η πολιτική αβεβαιότητα σε σχέση με το Ιράν, όμως το προσύμφωνο για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, που υπέγραψε η Ομάδα των “5+1”, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία με την Τεχεράνη άνοιξε το δρόμο για τις επαφές.
Πρόσφατα Ιρανός αξιωματούχος πρότεινε την ιρανο-βουλγαρική συνεργασία στην προμήθεια αερίου, συμπεριλαμβανομένης και της δημιουργίας ενός gas hub στη γειτονική χώρα. Η Τεχεράνη που δεν κρύβει το ενδιαφέρον της για την ευρωπαϊκή αγορά έχει δηλώσει πως το πρώτο σκέλος, ένας αγωγός Ιράν – Τουρκίας θα μπορούσε να κατασκευαστεί γρήγορα.
Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπορίς Μπορίσοφ έχει φέρει το θέμα στην ΕΕ ενώ παράλληλα έχει ζητήσει τη στήριξη των Βρυξελλών για τη δημιουργία του gas hub και προσπαθεί να εντάξει στο επενδυτικό πακέτο Junker, των 315 δισ. ευρώ, τη χρηματοδότηση της κατασκευής υποδομών αποθήκευσης και διανομής αερίου.
Από τον περασμένο Δεκέμβριο, όταν η Ρωσία ακύρωσε τον αγωγό “South Stream”, o οποίος θα περνούσε από τη Βουλγαρία, η κυβέρνηση της γειτονικής χώρας αναζήτησε νέα σχέδια για να τον αντικαταστήσει και στην προσπάθεια αυτή φέρνει στο τραπέζι πρότζεκτ με εναλλακτικές πηγές τροφοδοσίας αερίου για την Ευρώπη χρησιμοποιώντας ως κανάλι μεταφοράς έναν αγωγό Τουρκίας- Βουλγαρίας.
Ωστόσο, οι πιθανότητες να δεχθεί η ΕΕ το Ιράν ως αντικαταστάτη της Ρωσίας στην προμήθεια αερίου είναι ελάχιστες.. Από την άλλη πλευρά, ένας εναλλακτικός αγωγός για τη μεταφορά περιορισμένων ποσοτήτων ιρανικού αερίου, που στην πορεία θα συμπληρωνόταν με αέριο από άλλες περιοχές της Κασπίας και της Μέσης Ανατολής, όπως το Ιράκ, θα μπορούσε να είναι στα σχέδια Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πάντως ως αντί-οικονομικό ένα τέτοιο πρότζεκτ, τη στιγμή που είναι έτοιμος να υλοποιηθεί ο Transadriatic Pipeline, TAP, o οποίος θα μεταφέρει το αέριο του Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία μέσω Ελλάδας και Αλβανίας. Ταυτόχρονα, υπάρχει και ο παράγων Ισραήλ (και Κύπρου), καθώς και ο τρόπος που τελικά θα επιλέξουν για την εξαγωγή του αερίου της ΝΑ Μεσογείου στην Ευρώπη.
Στο ζήτημα του gas hub , η Ευρώπη δεν δείχνει αρνητική στις προτάσεις της Βουλγαρίας.
Στο οικονομικό φόρουμ “Βουλγαρία- Ισπανία”, που διοργανώθηκε πρόσφατα στη Σόφια, ο Βούλγαρος υπουργός Οικονομικών Bozidar Lukarski και ο Ισπανός υπουργός Εξωτερικών Jose Manuel Garcia-Margallo ανακοίνωσαν την πρόθεσή των χωρών τους να γίνουν τα δύο gas hub του ευρωπαϊκού νότου. H Bουλγαρία υποστηρίζει ότι μπορεί να εισάγει αέριο από τον νότο και την ανατολή και η Ισπανία από τη Βόρειο Αφρική και την Αμερική, χάρη στους 7 σταθμούς υγροποιημένου αερίου που διαθέτει.
Σήμερα η Βουλγαρία εφοδιάζεται με αέριο μόνον από τη Ρωσία και η κατασκευή του ελληνο-βουλγαρικού αγωγού (IGB) είναι το πρώτο έργο που θα δώσει στη γειτονική χώρα πρόσβαση σε εναλλακτικό προμηθευτή αερίου, καθώς θα μπορεί να τροφοδοτείται είτε από τον ΤΑΡ, είτε με υγροποιημένο αέριο (LNG) από τα φορτία που έρχονται στην Ελλάδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα, το Ανεξάρτητο Χρηματιστήριο Ενέργειας της Βουλγαρίας (IBEX), το οποίο είναι κρατικός φορέας, υπέγραψε συμφωνία συνεργασίας με το μεγαλύτερο Χρηματιστήριο Ηλεκτρισμού της Ευρώπης, το Nord Pool Spot για τη δημιουργία του Χρηματιστηρίου Ηλεκτρισμού της Επόμενης Ημέρας (day-ahead power exchange) της Σόφιας. Το βουλγαρικό Χρηματιστήριο Ηλεκτρισμού αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί στα τέλη του χρόνου, ενώ σε δεύτερο στάδιο θα λειτουργήσει και η ενδοημερήσια αγορά (intraday market)
Στο Nord Pool Spot συμμετέχουν η Νορβηγία, η Δανία, η Σουηδία, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Βρετανία, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία.
Μανταλένα Πίου
