Η μείωση του θερμοστάτη δεν είναι απλή εξοικονόμηση κόστους για πολλές από τις βιομηχανικές εταιρείες της Ευρώπης, καθώς ετοιμάζονται για έναν σκληρό χειμώνα. Με τις τιμές της ενέργειας να εκτοξεύονται σε πρωτοφανή υψηλά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, πρόκειται για θέμα επιβίωσης. Η βιομηχανική βάση της Ευρώπης απασχολεί περίπου 35 εκατομμύρια ανθρώπους ή περίπου το 15% του ενεργού πληθυσμού. Οι κορυφαίοι βιομήχανοι του μπλοκ προειδοποίησαν, νωρίτερα αυτό το μήνα, για τις δυνητικά καταστροφικές οικονομικές επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης. «Οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας επισπεύδουν επί του παρόντος μια ανησυχητική μείωση της ανταγωνιστικότητας των καταναλωτών βιομηχανικής ενέργειας στην Ευρώπη», ανέφερε η Ευρωπαϊκή Στρογγυλή Τράπεζα για τη Βιομηχανία σε επιστολή της προς την Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής  και τον Σαρλ Μισέλ, επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου αντίστοιχα. Χωρίς άμεση δράση για περιορισμό των τιμών για εταιρείες έντασης ενέργειας, «η ζημιά θα είναι ανεπανόρθωτη».

Επιφανειακά, οι ευρωπαϊκές βιομηχανικές εταιρείες παρουσιάζουν ένα γενναίο πρόσωπο - μιλώντας για τα μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας που εφαρμόζουν και τα άλλα κόστη που βρίσκουν να περικόψουν. Ενώ κάποιοι αναζητούν άνθρακα και άλλα ορυκτά καύσιμα για να περάσουν τον χειμώνα, άλλοι μιλούν αισιόδοξα για την πράσινη επανάσταση που «υποκινεί» η κρίση. Ωστόσο, υπάρχουν, ήδη, ενδείξεις ότι μεγάλες εταιρείες μειώνουν την παραγωγή σε ορισμένους τομείς λόγω της έλλειψης ενέργειας, ακόμη και πριν ξεκινήσει ο χειμώνας. Ακόμη και στελέχη από τους κλάδους των χημικών, των λιπασμάτων, των  επιχειρήσεων κεραμοποιίας προειδοποιούν ότι κινδυνεύουν να χάσουν μόνιμο μερίδιο αγοράς και θα μετακινήσουν μέρος της παραγωγής τους σε μέρη του κόσμου που μπορούν να προσφέρουν φθηνότερη και πιο αξιόπιστη ενέργεια.

Ο κώδωνας του κινδύνου έκρουσε στους πολιτικούς της Ευρώπης. «Διακινδυνεύουμε μια μαζική αποβιομηχάνιση της ευρωπαϊκής ηπείρου», λέει ο Αλεξάντερ Ντε Κρό, πρωθυπουργός του Βελγίου. Εξοικονόμησης ενέργειας στο μεταξύ, τόσο στους ανωτέρω τομείς όσο και στη βιομηχανία χάλυβα, στη χαρτοβιομηχανία και την αυτοκινητοβιομηχανία, αγωνίζονται να μειώσουν την κατανάλωση για να μειώσουν το εξουθενωτικό ενεργειακό κόστος, αλλά και να προετοιμαστούν για ελλείψεις φυσικού αερίου κατά τη διάρκεια του χειμώνα, εάν οι κυβερνήσεις επιβάλουν …δελτίο. Πολλοί βρίσκουν έξυπνους τρόπους για να μειώσουν τη χρήση ενέργειας. Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Renault, για παράδειγμα, μειώνει το χρόνο που διατηρεί ζεστό το χρώμα -μια διαδικασία που αντιπροσωπεύει έως και το 40% της ζήτησης αερίου εκ μέρους της. Τέτοιες καινοτομίες υπόσχονται να προσφέρουν πιο αποτελεσματικά εργοστάσια και διαδικασίες στο μέλλον. Αλλά πρώτα, αυτές οι επιχειρήσεις πρέπει να περάσουν αυτόν το δύσκολο  χειμώνα.

Αυτοί που θα μπορούσαν να το κάνουν έχουν αυξήσει τις τιμές. Η εταιρεία χημικών Lanxess με έδρα την Κολωνία, η οποία παράγει βασικά χημικά και ενεργά συστατικά για την αγορά φαρμακευτικών προϊόντων, αύξησε τις βασικές τιμές έως και 35%, όταν το κόστος ενέργειας άρχισε να αυξάνεται. Αλλά, οι αυξήσεις των τιμών δεν θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της έλλειψης αερίου. Ο όμιλος χαρτιού και συσκευασίας DS Smith διέταξε τα εργοστάσιά του να μειώσουν την κατανάλωση κατά 15%, μια εθελοντική μείωση που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ τον Ιούλιο. Τα μηχανήματα που ήταν σε αδράνεια μεταξύ των εργασιών παραγωγής θα απενεργοποιηθούν τώρα και οι θερμοστάτες ομοίως. «Αν κάνουμε τέτοια πράγματα και χαμηλώσουμε τον θερμοστάτη από 20 σε 18,5 βαθμούς, μειώνουμε σημαντικά την κατανάλωση αερίου», λέει ο Μάϊλς Ρόμπερτς, διευθύνων σύμβουλος.

Η Valeo, ο γαλλικός προμηθευτής αυτοκινήτων, ζήτησε από τα εργοστάσια να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 20%, με μέτρα όπως η διακοπή της παραγωγής το Σαββατοκύριακο και η μείωση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Η Solvay, η βελγική εταιρεία χημικών, λέει ότι οργανώνει τα εργοστάσιά της ώστε να λειτουργούν με 30% φυσικό αέριο χρησιμοποιώντας εναλλακτική ενέργεια και κινητούς λέβητες με καύσιμο ντίζελ. Το φυσικό αέριο είναι η πιο σημαντική πηγή ενέργειας για τις βιομηχανικές εταιρείες της Ευρώπης. Όμως, το αέριο είναι επίσης μια σημαντική πρώτη ύλη, που χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες χημικών και λιπασμάτων. Συνολικά, η βιομηχανία καταναλώνει περίπου το 27-28% της συνολικής προσφοράς του μπλοκ, σύμφωνα με τον Ανούκ Ονορέ, ​αναπληρωτή διευθυντή του ερευνητικού προγράμματος φυσικού αερίου στο Ινστιτούτο Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης.

Πάντως, δεν είναι τόσο εύκολο να κοπεί το καύσιμο από πολλές βιομηχανικές διαδικασίες. Περίπου το 60% της βιομηχανικής κατανάλωσης αερίου χρησιμοποιείται για διεργασίες υψηλής θερμοκρασίας 500 C και άνω, όπως η υαλουργία, το τσιμέντο ή τα κεραμικά. «Για διαδικασίες χαμηλότερης θερμοκρασίας, υπάρχουν περισσότερες επιλογές για τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αντλιών θερμότητας», λέει ο Ονορέ. Για το λόγο αυτό, ορισμένες εταιρείες στρέφονται στα ορυκτά καύσιμα, σε μια πιθανή …οπισθοδρόμηση για τα σχέδια πράσινης μετάβασης της ΕΕ. Η Bayer, η γερμανική φαρμακευτική και βιοτεχνολογική εταιρεία, είχε ανακοινώσει,  το 2019, τα σχέδιά της να προχωρήσει εξ ολοκλήρου στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τώρα έχει επανενεργοποιήσει τον άνθρακα «για κάθε περίπτωση» καθόσον δεν είναι σε θέση να καλύψει τις ανάγκες σε θερμότητα για την παραγωγή.

Η αυτοκινητοβιομηχανία Volkswagen λειτουργεί εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής στο Βόλφσμπουργκ, το μεγαλύτερο εργοστάσιό της, με άνθρακα για τους επόμενους δύο χειμώνες, αντί να στραφεί στο φυσικό αέριο, όπως είχε προγραμματιστεί ως μέρος των προσπαθειών της για απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές. Ακόμη και για τις βιομηχανικές διεργασίες χαμηλότερης θερμοκρασίας, οι εναλλακτικές λύσεις είναι ασυνήθιστα σπάνιες αυτή τη στιγμή. Η ξηρασία του καλοκαιριού έχει εξαντλήσει την υδροηλεκτρική ικανότητα, ενώ οι γηρασμένοι πυρηνικοί αντιδραστήρες της Γαλλίας δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στη ζήτηση λόγω παρατεταμένων διακοπών λειτουργίας και προβλημάτων συντήρησης.

Έτσι, ορισμένες βιομηχανίες, αντιμέτωπες με τις ακραίες τιμές της ενέργειας και τη μείωση της ζήτησης των καταναλωτών, αποφάσισαν ότι ο καλύτερος τρόπος να αντεπεξέλθουν είναι απλώς να μειώσουν την παραγωγή. Οι αναλυτές της επενδυτικής τράπεζας Jefferies εκτιμούν ότι σχεδόν το 10% της παραγωγικής ικανότητας ακατέργαστου χάλυβα της Ευρώπης έχει παραμείνει σε αδράνεια τους τελευταίους μήνες. Η ArcelorMittal, η μεγαλύτερη χαλυβουργία της Ευρώπης, αναμένει ότι η παραγωγή από τις ευρωπαϊκές της δραστηριότητες θα είναι 17% χαμηλότερη αυτό το τρίμηνο σε σύγκριση με πέρυσι, αφού μείωσε την παραγωγή. Ο οργανισμός εμπορίου μετάλλων Eurometaux λέει ότι όλα τα χυτήρια ψευδαργύρου της ΕΕ έπρεπε να περιορίσουν ή ακόμα και να σταματήσουν εντελώς τη λειτουργία τους, ενώ το μπλοκ έχει χάσει το 50% της πρωτογενούς παραγωγής αλουμινίου. Περίπου το 27% της παραγωγής πυριτίου και σιδηροκράματος έχει επίσης ναφθαλιστεί και το 40% των κλιβάνων, προσθέτει. Ο τομέας των λιπασμάτων, ο οποίος βασίζεται στο αέριο ως πρώτη ύλη για τη δημιουργία αμμωνίας, έχει επίσης πληγεί, με το 70% της δυναμικότητας εκτός λειτουργίας, σύμφωνα με την Fertilizers Europe.

Η Goldman Sachs εκτιμά ότι το 40% της ευρωπαϊκής χημικής βιομηχανίας «διατρέχει τον κίνδυνο μόνιμου εξορθολογισμού» εκτός εάν περιοριστούν οι τιμές της ενέργειας. «Με την ταχεία άνοδο των τιμών της ενέργειας, επανεξετάζουμε συνεχώς τα επίπεδα παραγωγής μας σε όλη την Ευρώπη», δήλωσε ο γερμανικός όμιλος χημικών Covestro σε δήλωση. Η ίδια ιστορία διαδραματίζεται στις βιομηχανίες πλαστικών και άλλων ενεργοβόρων βιομηχανιών. Η Consultancy Rhodium εκτιμά ότι μόλις πέντε τομείς αντιπροσωπεύουν περίπου το 81% της ζήτησης βιομηχανικού αερίου στην Ευρώπη: χημικά, βασικά μέταλλα όπως χάλυβας και σίδηρος, μη μεταλλικά ορυκτά προϊόντα όπως τσιμέντο και γυαλί, διύλιση, οπτάνθρακα και χαρτί και εκτύπωση. Σε ορισμένους από αυτούς τους τομείς, οι προσωρινές διακοπές λειτουργίας δεν είναι μόνο δαπανηρές. Συχνά, είναι σχεδόν αδύνατο να εφαρμοστούν χωρίς μόνιμη ζημιά στον εξοπλισμό…