Xωρίς εισοδηματικά κριτήρια αναμένεται να είναι το νέο ειδικό πρόγραμμα του “Εξοικονομώ” για την επιδότηση του κόστους εγκατάστασης αντλιών θερμότητας στα σπίτια, προκειμένου να επιταχυνθεί ο εξηλεκτρισμός της θέρμανσης και να επιτευχθούν οι στόχοι για την απανθρακοποίηση των κτιρίων, που αποτελούν μία από μεγαλύτερες πηγές εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου.
Το νέο πρόγραμμα, που έχει ενταχθεί στο υπό αναθεώρηση Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), αναμένεται να αυξήσει την επιδότηση για τις αντλίες θερμότητας, καλύπτοντας το 50% με 60% του κόστους τους.
Ωστόσο για να αποδώσει το πρόγραμμα, πέραν από την οικονομική ενίσχυση για την αγορά των αντλιών, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα και για το κόστος του ρεύματος, καθώς η κατανάλωση ενός νοικοκυριού μπορεί να αυξάνεται πάνω από τις 500 KWh το μήνα, όταν θα χρησιμοποιεί ηλεκτρική ενέργεια για θέρμανση.
Ας σημειωθεί ότι σχεδόν όλα τα βασικά τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας των παρόχων ηλεκτρισμού, αυξάνουν τη χρέωση ενέργειας, όταν η κατανάλωση ξεπερνά τις 500 KWh τον μήνα.
Από την άλλη πλευρά, πληροφορίες αναφέρουν ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας εξετάζει την υιοθέτηση ενός συστήματος βαθμοημερών, βάσει του οποίου θα χορηγείται επίδομα θέρμανσης, ανάλογα με την γεωγραφική θέση και τις κλιματολογικές συνθήκες σε κάθε περιοχή. Μάλιστα οι κάτοικοι των περιοχών με τις υψηλότερες ανάγκες θέρμανσης θα έχουν προτεραιότητα στο νέο πρόγραμμα και θα επιδοτούνται με το υψηλότερο ποσοστό.
Το “Εξοικονομώ” για την εγκατάσταση αντλιών θέρμανσης είναι το ένα από τα τρία νέα προγράμματα “Εξοικονομώ” που σκοπεύει να παρουσιάσει το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας από το φθινόπωρο και μετά, με πρώτο το ειδικό πρόγραμμα για τα ευάλωτα νοικοκυριά. Τελυταίο αναμένεται να προκηρυθχεί το μεγάλο “Εξοικονομώ 2024”, το οποίο θα αφορά επίσης την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, με έμφαση στις αντλίες θερμότητας.
Ας σημειωθεί ότι αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ψηφίσει νομοθεσίες που από το 2025 απαγορεύουν την εγκατάσταση συστημάτων θέρμανσης με ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου και του φυσικού αερίου.
Σύμφωνα με το υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ, στόχος είναι ως το 2030 το 17% των κτιρίων να καλύπτει τις θερμικές του ανάγκες με αντλίες θερμότητας και ως το 2050 το ποσοστό αυτό να έχει αυξηθεί στο 91%
Πάντως, το 2023 ήταν μία χρονιά που ο ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς αντλιών θερμότητας επιβραδύνθηκε στην Ευρώπη, μετά από χρόνια ισχυρής ανάπτυξης. Οι πωλήσεις εμφάνισαν κάμψη της τάξης του 5%, σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο, καθώς οι καταναλωτές φάνηκαν να επηρεάζονται από την αύξηση των τιμών ηλεκτρισμού, τη στασιμότητα στην οικονομία, την αμφισβήτηση των πολιτικών για το Κλίμα κλπ . Ωστόσο η κάμψη αυτή δεν ήταν ομοιόμορφη σε όλη την Ευρώπη, καθώς σε πολλές μεγάλες αγορές η ανάπτυξη συνεχίστηκε, ενώ σε άλλες χώρες καταγράφηκε σημαντική πτώση πωλήσεων.
Συνολικά πάντως, οι αντλίες θερμότητας έχουν αυξήσει τη θέση τους σε σχέση με τα συστήματα θέρμανσης από ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο ακόμα οι πωλήσεις απέχουν σημαντικά από την ποσότητα που θα απαιτείτο για να επιτευχθούν οι στόχοι για το Κλίμα που έχει θέσει η ΕΕ
Με βάση το μοντέλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο στόχος για το 2030, απαιτεί την εγκατάσταση περίπου 60 εκατομμυρίων αντλιών θερμότητας έως το 2030. Εκτιμάται ότι στα τέλη του 2023, υπήρχαν περίπου 23 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας σε 21 κράτη της ΕΕ για τα οποία υπάρχουν στοιεία, πράγμα που σημαίνει ότι κάθε χρόνο θα πρέπει να εγκαθίστανται περί τα 6 εκατ. αντλίες ως το 2030 για να επιτευχθεί ο στόχος, τη στιγμή που τα στοιχεία δείχνουν ότι εγκαθίστανται περί τα 2,5 εκατομμύρια αντλίες θερμότητας ετησίως.
Ας σημειωθεί ότι η αναθεωρημένη Οδηγία για την Ενεργειακή Απόδοση στα Κτίρια , απαγορεύει τις επιδοτήσεις για αυτόνομους λέβητες ορυκτών καυσίμων μετά το 2025 και στοχεύει στην πλήρη κατάργηση των λεβήτων ορυκτών καυσίμων έως το 2040.
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι μόνον το 7% των νοικοκυριών έχει εγκαταστήσει αντλίες θερμότητας.
