Το επιχείρημα της λειψυδρίας, πέραν της έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα, επικαλείται για πρώτη φορά το ΕΣΕΚ στην τελευταία του αναθεώρηση, ως αιτία για κλείσιμο των λιγνιτικών ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων, με το χρονοδιάγραμμα της απόσυρσης να παραμένει το ίδιο, δηλαδή το 2028, οπότε θα σβήσει η “Πτολεμαϊδα V”, η τελευταία και πιο σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της ΔΕΗ, της οποίας η κατασκευή τελείωσε πριν λίγα χρόνια.
Πάντως ζήτημα λειψυδρίας δεν θέτει το ΕΣΕΚ για το πράσινο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από ηλεκτρόλυση νερού, ούτε για τα υποπροϊόντα της αφαλάτωσης και τη διαχείρισή τους, στην περίπτωση που χρησιμοποιηθεί θαλασσινό νερό κατόπιν αφαλάτωσης, για την παραγωγή του πράσινου υδρογόνου.
Το υπό διαβούλευση νέο ΕΣΕΚ αναφέρει ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργία των λιγνιτικών σταθμών, καθώς περιορίζονται οι υδατικοί πόροι για την ψύξη τους. Η έλλειψη νερού ψύξης αλλά και η υπερθέρμανση του υδατικού αποδέκτη στον οποίο διατίθεται το νερό ψύξης, προστίθεται στο κόστος ρύπων και στις εκπομπές CO2, τα δύο βασικά μέχρι σήμερα επιχειρήματα υπέρ της απολιγνιτοποίησης.
Σύμφωνα με το ΕΣΕΚ η μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της έντασης και της διάρκειας των περιόδων καύσωνα και ξηρασίας αναμένεται να προκαλέσουν διακοπές στη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων λόγω μειωμένης διαθεσιμότητας υδατικών πόρων για την ψύξη τους ή λόγω κινδύνου υπέρβασης του ανώτατου ορίου θερμοκρασίας για τον υδατικό αποδέκτη στον οποίο διατίθεται το νερό ψύξης τους. Οι υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται επίσης να προκαλέσουν μείωση της απόδοσης των λιγνιτικών σταθμών.
Μέσα στη φετινή χρονιά, με βάση το νέο ΕΣΕΚ θα κλείσουν τέσσερις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ και συγκεκριμένα η Μελίτη ισχύος 289 MW, η Μεγαλόπολη IV ισχύος 256 MW και οι δυο παλαιότερες μονάδες του συγκροτήματος του Αγίου Δημητρίου, ισχύος από 274 MW η κάθε μία., για τις οποίες το Σχέδιο αναφέρει ότι θα τεθούν εκτός λειτουργίας έως το τέλος Αυγούστου.
Οι υπόλοιπες τρεις μονάδες του συγκροτήματος του Αγίου Δημητρίου αναμένεται να τεθούν εκτός λειτουργίας το 2025. Πρόκειται για τον Άγιο Δημήτριος ΙΙΙ, τον Άγιο Δημήτριος IV, ισχύος 283 MW η κάθε μονάδα , καθώς και για τον Άγιο Δημήτριος V, ισχύος 342 MW.
Πάντως για την Πτολεμαϊδα V, παρότι διατηρείται η πρόβλεψη να κλείσει ως το τέλος του 2028, το ΕΣΕΚ αφήνει ανοικτό ένα περιθώριο παράτασης, καθώς αναφέρει ότι δεν είναι οριστικό και αξιολογείται συνεχώς, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που διαμορφώνονται σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο.
Η απολιγνιτοποίηση αποτελεί βαθιά τομή και προτεραιότητα στον εθνικό ενεργειακό χάρτη και παράλληλα μια τεράστια ευκαιρία για την χώρα, όπως τονίζει το Εθνικό Σχέδιο, καθώς το κενό της παραγωγής θα καλυφθεί κυρίως από ΑΠΕ, μέρος των οποίων θα αναπτυχθούν κατά προτεραιότητα στις γεωγραφικές περιοχές των πρώην λιγνιτωρυχείων. Ειδική μέριμνα λαμβάνεται για τη θέρμανση των περιοχών όπου υπάρχουν λιγντιτικά εργοστάσια, καθώς η τηλεθέρμανση προβλέπεται να συνεχισθεί με άλλα μέσα, όπως με συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης με καύσιμο φυσικό αέριο, αντλίες θερμότητας κατάλληλες για τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής κ.λπ..
Τέλος, η απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων και η αντικατάσταση τους με συστήματα ηλιακής και αιολικής ενέργειας εκτιμάται ότι θα μειώσει την τρωτότητα του ενεργειακού συστήματος στην κλιματική αλλαγή.
