Aναμόρφωση της παγκόσμιας αγοράς φυσικού αερίου προβλέπει για την ερχόμενη πενταετία 2016-2021 η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (International Energy Agency, ΙΕΑ), με τις τιμές να παραμένουν υπό πίεση, τη ζήτηση υποτονική και τον ανταγωνισμό να εντείνεται, λόγω των μαζικών ποσοτήτων υγροποιημένου αερίου (LNG) που διεκδικούν μερίδιο στην αγορά.

Στην ετήσια έκθεση για τις προοπτικές του αερίου την επόμενη πενταετία, η ΙΕΑ προβλέπει ότι η ζήτηση θα αυξάνεται με μέσο ρυθμό 1,5% ετησίως για κάθε ένα από τα επόμενα χρόνια ως το 2021, έναντι ετήσιας αύξησης 2%, που προέβλεπε στην ετήσια έκθεση της προηγούμενης χρονιάς..

Η επιβράδυνση της πρωτογενούς ενεργειακής ζήτησης και η υποχώρηση της ενεργειακής έντασης στην παγκόσμια οικονομία επιδρούν αρνητικά στην αύξηση της κατανάλωσης για όλα τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του φυσικού αερίου.

Έντονος ανταγωνισμός στην Ευρώπη

Στην Ευρώπη, η ΙΕΑ αναμένει να ξεσπάσει έντονος ανταγωνισμός. Ο ρυθμός αύξησης της παραγωγής στη Ρωσία και την Κασπία – τους δύο μεγαλύτερους εξαγωγείς του πλανήτη- θα μειωθεί στο μισό του επιπέδου που είχε καταγραφεί την προηγούμενη περίοδο, μεταξύ του 2009 και του 2015, κυρίως εξ αιτίας της χαμηλής ζήτηση στην Ευρώπη και της πτώσης της κατανάλωσης στην Κίνα, τις δύο αγορές-κλειδιά για τις εξαγωγές της Ρωσίας και της Κασπίας.

Ταυτόχρονα οι άφθονες ποσότητες LNG θα δημιουργήσουν συνθήκες έντονου ανταγωνισμού, με την Ευρώπη και την Κίνα να χρησιμοποιούν το μεγάλο δυναμικό αποθήκευσης και επαναεριοποίησης που διαθέτουν για αρμπιτράζ μεταξύ των τιμών του LNG και του αερίου που μεταφέρεται με αγωγούς. 

Το επιχειρηματικό περιβάλλον για τη Gazprom στην Ευρώπη αναμένεται να μεταβληθεί, καθώς η υπερπροσφορά υγροποιημένου αερίου θα οδηγήσει στον έντονο ανταγωνισμό, με τις ευέλικτες ποσότητες από τις ΗΠΑ και το Κατάρ να μάχονται σκληρά για να κερδίσουν τους Ευρωπαίους καταναλωτές.

Οι προηγούμενοι δώδεκα μήνες έχουν έδειξαν ότι η Gazprom μπορεί να επιλέξει πιο ευέλικτη προσέγγιση της αγοράς, αναφέρει η έκθεση της ΙΕΑ και τονίζει ότι η Gazrpom για να διατηρήσει το μερίδιο αγοράς στην Ευρώπη, πρέπει να υιοθετήσει πιο ανταγωνιστικούς μηχανισμούς τιμολόγησης του αερίου. Θεωρεί δε ότι η επαναδιαπραγμάτευση κάποιων συμβολαίων τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ασία είναι αναπόφευκτη

Το παγκόσμιο δυναμικό εξαγωγής LNG αναμένεται να αυξηθεί κατά 45% μεταξύ του 2015 και του 2021, με το 90% των νέων ποσοτήτων να προερχεται από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία

Υπό πίεση οι τιμές του αερίου

Τα δύο προηγούμενα χρόνια, τα υποτονικά δεδομένα και η πτώση των τιμών του πετρελαίου οδήγησαν όχι μόνον στην υποχώρηση των διεθνών τιμών του αερίου αλλά και στη σύγκλιση τωντιμών αναφοράς μεταξύ των διαφόρων κέντρων τιμολόγησης (hub)στις διάφορες περιοχές του κόσμου.

Eίναι χαρακτηριστικό ότι στους πρώτους πέντε μήνες του 2016, η μέση διαφορά τιμής ανάμεσα στις σποτ τιμές LNG στην Ασία και τις σποτ τιμές στις ΗΠΑ ήταν μόλις 2,5 δολ/MBtu, έναντι 11 δολ/ Mbtu, που ήταν η μέση απόκλιση την περίοδο 2011-2014. Παραδοσιακά, στην η Ασία οι τιμές είναι οι υψηλότερες και στις ΗΠΑ οι χαμηλότερες.

Οι καλά εφοδιαζόμενες αγορές μπορούν να συνεχίσουν να ασκούν πίεση στις σποτ τιμές του LNG τα επόμενα χρόνια ενώ οι μεγάλες ποσότητες αμερικανικού LNG θα συμπιέσουν τη διαφορά τιμών ανάμεσα στις ΗΠΑ και τις άλλες περιοχές.

Στις ΗΠΑ πάντως οι τιμές αναμένεται να ανακάμψουν από τα χαμηλά του 2015, λόγω της εγχώριας ζήτησης και της αύξησης των εξαγωγών. Στην Ασία οι τιμές θα συνεχίσουν να επηρεάζονται από τηντιμή του πετρελαίου, αν και σταδιακά, η σχέση ανάμεσα στις τιμές των δύο καυσίμων αναμένεται να χαλαρώσει λόγω της υπερπροσφοράς αερίου και των ολοένα αυξανόμενων και πιο ευέλικτων αγορών LNG.

Σταθεροποίηση της ζήτησης αερίου στην Ευρώπη

Παρότι μένει στάσιμη η ηλεκτροπαραγωγή και συνεχίζεται η ανάπτυξη των ΑΠΕ, έστω και με βραδύτερους ρυθμούς, η απόσυρση πυρηνικών και ανθρακικών μονάδων θα χαλαρώσει την πίεση στα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρισμού με φυσικό αέριο, αφήνοντας κάποιο χώρο για την επιστροφή τους στην αγορά. Το μέγεθος όμως της ανάκαμψης αυτής θα εξαρτηθεί τόσο από τις τιμές όσο και από την πρόοδο της ενοποίησης των συστημάτων ηλεκτρισμού της ΕΕ.

Η ζήτηση αερίου προβλέπεται νααυξηθεί με χαμηλό ρυθμό, με τις μικρές αυξήσεις στην ηλεκτροπαραγωγή να αντισταθμίζουν τις μικρές μειώσεις της κατανάλωσης στον οικιακό και εμπορικό τομέα. Καθώς η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων της Ευρώπης προχωρεί με πολύ αργούς ρυθμούς, η επίδραση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας στη ζήτηση αερίου θα είναι χαμηλή, τουλάστον για το χρονικό διάστημα 2016=2021, που εξετάζει η ΙΕΑ.