Σε μία πανάκριβη και αχρείαστη άσκηση εξελίσσεται μέχρι στιγμής η αποθήκευση του αποθέματος φυσικού αερίου ασφαλείας της Ελλάδας στην Ιταλία και τη Βουλγαρία, καθώς το δημόσιο βρίσκεται τώρα υποχρεωμένο να πληρώσει ένα ποσό της τάξης των 500 εκατ. ευρώ στις εταιρίες προμήθειας, που έχουν επιλέξει να αμειφθούν με τα λεγόμενα Συμβόλαια για τη Διαφορά (Contract for Difference, CfD). Σε πρώτη φάση μάλιστα φαίνεται πως καλείται ο ΔΕΣΦΑ να πληρώσει τα CFD, πράγμα που ήδη έχει δημιουργήσει τριβές, καθώς οι πληρωμές από το δημόσιο καθυστερούν….

Πρόκειται για μία από τις “παράπλευρες απώλειες” που έφερε η αποκλιμάκωση της τιμής του αερίου. Η υπόθεση ξεκινά από τον ευρωπαϊκό κανονισμό που υποχρέωσε τις  χώρες-μέλη να αποθηκεύσουν σε υπόγειες αποθήκες αερίου αποθέματα ασφαλείας ίσα με το 15% της ετήσιας κατανάλωσής τους. Για τις χώρες που δεν διαθέτουν υπόγεια αποθήκη, όπως η Ελλάδα, ο κανονισμός προβλέπει την αποθήκευση σε τρίτες, εντός ΕΕ, χώρες.

Στο πλαίσιο αυτό, υποχρεώθηκαν οι εταιρίες να αποθηκεύσουν αέριο στην  Ιταλία και τη Βουλγαρία, το οποίο διατίθεται στην εγχώρια αγορά σε συγκεριμένες ποσότητες και ημέρες για όλο το πεντάμηνο από 1/11/22 ως 31/3/23 μέσω  δημοπρασιών από το Βάθρο Εμπορίας του  ΔΕΣΦΑ. Βασικός τρόπος αποζημίωσης των εταιριών είναι το CFD, το οποίο καλύπτει τη διαφορά μεταξύ της τιμής απόκτησης  (συν το κόστος αποθήκευσης, το κόστος μεταφοράς και το κεφαλαιουχικό κόστος) και τις τιμής διάθεσης του προϊόντος. Η απότομη μείωση της διεθνούς τιμής του φυσικού αερίου εκτόξευσε το κόστος των CfD, τα οποία έχει συνάψει ο  ΔΕΣΦΑ  με τις υπόχρεες εταιρίες.

Το σχέδιο της σύμβασης των CFDs μεταξύ των προμηθευτών φυσικού αερίου και του ΔΕΣΦΑ εκπονήθηκε από τον ΔΕΣΦΑ και τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τη ΡΑΕ. Σε αυτή, τοποθετήθηκε το σύνολο των εταιριών προμήθειας δηλαδή η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Μυτιληναίος, η Προμηθέας Gas και η Elpedison μέσω εμπιστευτικών επιστολών.

Σύμφωνα με πληροφορίες το κόστος των CfD φθάνει, με τα σημερινά δεδομένα, στα 500 εκατ. ευρώ, με το δημόσιο να μην εμφανίζεται προς το παρόν έτοιμο να πληρώσει στον ΔΕΣΦΑ, προκειμένου ο Διαχειριστής να αποζημιώσει τους προμηθευτές.  Πρόκειται για μία κατάσταση που έχει φέρει τριβές και γκρίνιες, από και  προς όλες τις κατευθύνσεις. Ανοικτά πλέον τίθεται ακόμα και το ερώτημα γιατί η Αθήνα δεν ζήτησε από τις Βρυξέλλες εξαίρεση από το κανονισμό, εφόσον ήδη είχε προβλεφθεί η μίσθωση της πλωτής αποθήκης (FSU) στις εγκαταστάσεις του ΔΕΣΦΑ στη Ρεβυθούσα και είχαν κλειστεί πολλά συμβόλαια τροφοδοσίας με υγοροποιημένο φυσικό αέριο.

Η αποθήκευση σε γειτονικές χώρες αυξάνει το κόστος του καυσίμου, το οποίο είναι ήδη επιβαρυμένο.

Στόχος του ευρωπαϊκού μέτρου - που αποφασίστηκε τον Ιούνιο- ήταν η διασφάλιση της επάρκειας σε φυσικό αέριο κατά τη χειμερινή περίοδο, ιδιαίτερα σε περίπτωση διακοπής της ροής του ρωσικού αερίου. Και βέβαια η πλήρωση των αποθηκών αερίου της Ευρώπης σε ποσοστό άνω του 90% είναι ένας από τους λόγους αποκλιμάκωσης των χρηματιστηριακών τιμών του φυσικού αερίου κατά το τελευταίο χρονικό διάστημα.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της ΡΑΕ η συνολική ελληνική υποχρέωση για τήρηση αποθεμάτων φυσικού αερίου αντιστοιχεί σε 1,14 TWh.