Στο τελικό της στάδιο έγκρισης, εισέρχεται η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με τριμερείς συνομιλίες που πρόκειται να πραγματοποιηθούν μετά το νέο έτος μεταξύ των χωρών της ΕΕ, της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου υπό την αιγίδα της σουηδικής προεδρίας του Συμβουλίου.
Μιλώντας σε συνέντευξη Τύπου μετά τη συνεδρίαση του τελευταίου Συμβουλίου Ενέργειας της ΕΕ τη Δευτέρα (19 Δεκεμβρίου), η Επίτροπος Ενέργειας, Kadri Simson, δεν μπορούσε να κρύψει την απογοήτευσή της για την απόφαση των υπουργών να υποστηρίξουν τον στόχο του 40%. «Φυσικά, η αρχική πρόταση της Επιτροπής ήταν πολύ πιο φιλόδοξη», παραδέχτηκε. «Στην πραγματική ζωή, βλέπουμε ότι υπάρχει πιθανότητα να επιτευχθεί ένας υψηλότερος στόχος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας από το 40%», πρόσθεσε η Simson, εκφράζοντας την ελπίδα ότι τα κράτη μέλη της ΕΕ θα αυξήσουν τις φιλοδοξίες τους κατά τις συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η επιτάχυνση της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι «ένα βασικό συστατικό της ατζέντας μας για τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων» και την απομόνωση της Μόσχας, είχε υπογραμμίσει η Simson, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Συμβουλίου.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφωνεί. Το Σεπτέμβριο, οι ευρωβουλευτές ψήφισαν με συντριπτική πλειοψηφία υπέρ του στόχου του 45%. Και η άποψή τους έχει σημασία, δεδομένου ότι το Κοινοβούλιο έχει ισότιμο λόγο με τα κράτη μέλη της ΕΕ όταν πρόκειται για την υιοθέτηση των νόμων της ΕΕ. Οι 27 υπουργοί Ενέργειας του μπλοκ μπόρεσαν να βρουν μόνο την πλειοψηφία για να υποστηρίξουν τον στόχο του 40% που κατέθεσε η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ το 2021, επαναλαμβάνοντας μια στάση που είχε, ήδη, εκφράσει σε προηγούμενη συνάντηση τον Ιούνιο .
Με την επίσημη έγκριση της θέσης του Συμβουλίου, οι λεγόμενες τριμερείς συνομιλίες μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου για να προσπαθήσουν να βρουν συμβιβασμό.
Υπενθυμίζεται πως όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση ενημέρωσε για τελευταία φορά την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας το 2018, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αντιμετώπιζαν παρόμοια αντίφαση, μαχόμενοι μεταξύ ενός στόχου 30% και 35%. Τελικά, βρέθηκαν στα μισά, στο 32,5%.
Η πλειονότητα των κρατών μελών της ΕΕ έχει υποστηρίξει έναν στόχο 40% για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια έως το 2030, πολύ μακριά από τον στόχο του 45% που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υποστήριξε το Κοινοβούλιο νωρίτερα φέτος, ως απάντηση στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Τα 51 γιγαβάτ αιολικής και ηλιακής ισχύος που εγκαταστάθηκαν το 2022 βοήθησαν, πάντως, την ΕΕ να εξοικονομήσει περίπου 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, για να καταδείξει τη συμβολή των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης.
Είναι γεγονός, βεβαίως, ότι στο τελευταίο για το 2022 Συμβούλιο Ενέργειας, πολλά κράτη μέλη της ΕΕ εμφανίστηκαν δύσπιστα ως προς την αύξηση του στόχου της ΕΕ για ΑΠΕ, με βασικές χώρες όπως η Γαλλία να αρνούνται να υποστηρίξουν τον στόχο του 45%.
Η Anna Moskwa, η Πολωνή υπουργός για το κλίμα και το περιβάλλον, ήταν μεταξύ εκείνων που ζήτησαν από την ΕΕ να τηρήσει τον στόχο του 40% που συμφωνήθηκε νωρίτερα τον Ιούνιο.
«Είμαστε όλοι φιλόδοξοι για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε τον στόχο από τη μια μέρα στην άλλη – γι' αυτό θα θέλαμε να διατηρήσουμε τους ήδη συμφωνημένους στόχους», είπε η Πολωνή υπουργός στους συναδέλφους της, καλώντας όσους θέλουν υψηλότερους στόχους για την υλοποίησή τους σε εθνικό επίπεδο.
Υποστηρίχτηκε από τη Βουλγαρία και τη Σλοβακία, καθώς και από τον Ούγγρο υπουργό, ο οποίος επέμεινε στη διατήρηση «του συνολικού στόχου της ΕΕ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας του 40%. Η Ρουμανία επανέλαβε αυτήν την άποψη, λέγοντας ότι ένας στόχος 45% θα «οδήγησε σε μεγαλύτερη αβεβαιότητα» για τα κράτη μέλη της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων τους.
Άλλοι, ωστόσο, παρακαλούσαν να διαφωνήσουν.
Σε κοινή δήλωση, οκτώ χώρες της ΕΕ (Αυστρία, Δανία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία και Ισπανία) εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τον στόχο του 45% και ζήτησαν «αύξηση φιλοδοξιών» κατά τις επερχόμενες συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή να οριστικοποιήσει τον νόμο.
Ο Claude Turmes, υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου, είπε ότι οι χώρες της ΕΕ «δεν θα ήταν παράνομο» να συμβιβαστούν με έναν χαμηλότερο στόχο. Αλλά, «αν θέλουμε να επιτύχουμε στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και να μειώσουμε την εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα, θα χρειαστεί να θέσουμε υψηλότερους στόχους για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», είπε στους συναδέλφους υπουργούς.
Ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, ο γερμανός αντικαγκελάριος και υπουργός για το κλίμα και την οικονομία, συμφώνησε. «Πρέπει να αλλάξουμε το στόχο», είπε, υποστηρίζοντας τις εκκλήσεις των συναδέλφων του από την Πορτογαλία και το Λουξεμβούργο να υποστηρίξουν έναν στόχο 45% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Κατά τη συνάντηση της Δευτέρας, ο Τούρμες υποστήριξε την κοινή δήλωση υπέρ του στόχου του 45%, ο οποίος βρήκε υποστήριξη από τα εν λόγω οκτώ κράτη μέλη της ΕΕ. «Αν αθροίσουμε αυτές τις χώρες, έχουμε μια μειοψηφία που εμποδίζει», προειδοποίησε.
Η Κροατία και η Ιρλανδία ψήφισαν υπέρ του στόχου του 40% στο συμβιβαστικό κείμενο που πρότεινε η τσεχική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, αλλά δήλωσαν ότι θα ήταν ανοιχτές να εξετάσουν έναν υψηλότερο στόχο κατά τις επικείμενες συνομιλίες με το Κοινοβούλιο για την οριστικοποίηση του νόμου. Και η Φινλανδία είπε ότι «θα υποστηρίξει τον στόχο του 45% κατά τη μετάβαση στην επόμενη φάση της διαπραγμάτευσης». Η Ολλανδία, από την πλευρά της, δήλωσε ότι «θα ήταν ευτυχής να έχει έναν πιο φιλόδοξο στόχο», αλλά θα μπορούσε να ζήσει με το όριο του 40-45% που προτείνει η Δανία. Η Γαλλία ήταν η μόνη εξέχουσα χώρα της ΕΕ που παρέμεινε κλειστή στο θέμα, με την υπουργό Agnès Pannier-Runacher να λέει μόνο ότι το Παρίσι είναι «προφανώς ευνοϊκό για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη». Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η Γαλλία τάσσεται περισσότερο υπέρ «ό,τι συνεισφέρει» για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές της οικονομίας και στην εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων (…πυρηνική ενέργεια).
